Στο άρθρο του κ. Δημήτρη Μαζαράκη, Γενικού Διευθυντή της Metlife Alico στην Ελλάδα, παρουσιάζονται με ορθολογικό και πειστικό τρόπο τα επιχειρήματα και οι απόψεις ενός μάχιμου ανθρώπου της αγοράς, σχετικά με το προσχέδιο νόμου για τη διαφάνεια στην ασφαλιστική αγορά και ειδικότερα για δύο άρθρα του.
Ανεξάρτητα από τη ύπαρξη ή μη και αντίθετων απόψεων για τα συγκεκριμένα σημεία, είναι γεγονός ότι προκύπτουν από το όλο κείμενο, έστω και έμμεσα, δύο γενικότερα ζητήματα επί των οποίων θα προσπαθήσω να συμβάλλω και εγώ σε έναν δημόσιο διάλογο. Το πρώτο ζήτημα που αντιλαμβάνομαι συνοψίζεται στο ερώτημα: με ποιο κριτήριο βλέπουν, προσεγγίζουν και αντιμετωπίζουν οι κάθε μορφής Φορείς και Αρχές την Ασφαλιστική Αγορά και ποιο είναι το κίνητρό τους; Το δεύτερο ζήτημα συνοψίζεται στο ερώτημα: η ασφαλιστική αγορά αποτελείται μόνο από τις ασφαλιστικές εταιρείες ή και από τα διαμεσολαβούντα πρόσωπα, ώστε να ξεκινήσει καταρχήν ένας ειλικρινής διάλογος χωρίς προκαταλήψεις και υπεκφυγές, όπως ορθά τον προτείνει ο αρθρογράφος, για αρκετά ανοικτά ζητήματα της αγοράς;
Για το πρώτο ζήτημα έχω δυστυχώς την άποψη ότι οι εκτός ασφαλιστικής αγοράς παράγοντες, την προσεγγίζουν εδώ και πολλές δεκαετίες, είτε με καθαρώς οικονομίστικα κριτήρια, είτε για να την καταγγείλουν. Ουδείς φαίνεται να έχει καταλάβει τον ανυπολόγιστη θετική συμβολή της ασφαλιστικής αγοράς στην εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας. Ουδείς φαίνεται να έχει ζητήσει πληροφόρηση για το δυσβάσταχτο κόστος που θα επιβάρυνε κάθε οικονομική μονάδα, προσωπική, οικογενειακή ή επιχειρηματική, αν έλειπε το ασφαλιστικό προϊόν (ή αγαθό κατά πολλούς) και την επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού, αν αναλάμβανε την παροχή των ίδιων υπηρεσιών που παρείχαν και παρέχουν οι ασφαλιστικές εταιρείες. Η προσέγγισή τους αρχίζει και τελειώνει «με την εξαπάτηση των πελατών» ή «με τα υψηλά ασφάλιστρα»! Φυσικά υπάρχουν και τα δύο, όπως υπάρχουν σε κάθε αγορά, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, αλλά ας κοιταχθούν πρώτα στον καθρέφτη όλοι αυτοί οι παράγοντες και οι καθ΄ ύλην αρμόδιοι πολιτικοί προϊστάμενοι υπουργοί, υφυπουργοί, γραμματείς και λοιποί συγγενείς και ας αναρωτηθούν ποια ήταν η δική τους ευθύνη στην ανάπτυξη ή μη υγιούς ασφαλιστικής αγοράς. Όλοι θυμόμαστε υπουργούς να προτρέπουν από την τηλεόραση τους πολίτες να αναζητάνε τα φθηνότερα ασφάλιστρα, κάτι σαν τις σημερινές προτροπές για την αναζήτηση της φθηνότερης βενζίνης …ώστε να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός! Τόσο καταλάβαιναν, τέτοια έλεγαν. Όχι ότι οι σημερινοί καταλαβαίνουν περισσότερο, η απόφαση για τα ομαδικά ασφαλιστήρια τους εξασφαλίζει επίσης μια θέση στο πάνθεον των…………., δίπλα στους παλαιότερους πετυχημένους συναδέλφους τους! Συνεπώς, καλή η προστασία του καταναλωτή, καλή η διαφάνεια των συναλλαγών, καλός ο έλεγχος και η εποπτεία των εμπλεκομένων, αλλά μήπως πρώτα πρέπει να μάθουν για το ασφαλιστικό προϊόν και για την σφαιρική λειτουργία της ασφαλιστικής αγοράς και στη συνέχεια να «λαμβάνουν τον λόγο»; Δεν είναι κακό να μην ξέρεις κάτι, κακό (και παράλληλα επικίνδυνο) είναι να νομίζεις ότι το ξέρεις και να προτείνεις ή να θεσμοθετείς περί αυτού.
Για το δεύτερο ζήτημα έχω μια απλοϊκή (αφελή ίσως) άποψη. Η ασφαλιστική αγορά αποτελείται από τις Ασφαλιστικές Εταιρείες, τα Διαμεσολαβούντα Πρόσωπα, τους Πελάτες και την Εποπτική Αρχή που ρυθμίζει και ελέγχει. Όλοι οι υπόλοιποι, όπως Δικηγόροι, Πραγματογνώμονες, Ερευνητές, Συνεργεία, Νοσοκομεία, Γιατροί, Αναλογιστές, Εκπαιδευτές κ.λπ., καθόλα σεβαστοί και απαραίτητοι, εκπροσωπούν ή συνεργάζονται με κάποιον από τους προηγούμενους. Αν λοιπόν η ευθεία γραμμή, που αποτελείται από την Εταιρεία και τον Διαμεσολαβούντα και η οποία οδηγεί από και προς τον Πελάτη, δεν έχει κατορθώσει να είναι ευθεία, αλλά είναι ζικ-ζακ ή είναι διακεκομμένη ή είναι στραβή, τότε υπάρχει πρόβλημα. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουν ότι, όπως υπάρχει το προσχέδιο για την Διαφάνεια με τις σωστές παρατηρήσεις του κ. Μαζαράκη στα επιμέρους άρθρα, υπάρχει π.χ. και το προσχέδιο των κανόνων Δεοντολογίας για τους Διαμεσολαβούντες. Και στο προσχέδιο αυτό προβλέπονται διαδικασίες που ουσιαστικά μετατρέπουν τον Διαμεσολαβητή σε Αρχειοθέτη εγγράφων και τον Πελάτη (που τόλμησε να ζητήσει μια απλή προσφορά για το σπίτι του) σε αποδέκτη τόσων εγγράφων, τα οποία πρέπει να διαβάσει, να υπογράψει και να συμφωνήσει, που στο τέλος ξεχνά τι καλύψεις ζήτησε. Αλήθεια, φαντάζεται κανείς να προσπαθεί ο Πελάτης να συγκρίνει σε μια προσφορά ασφάλισης του σπιτιού του, την «αστική ευθύνη προς τρίτους» από την «αστική ευθύνη προς τρίτους από τους καλυπτόμενους κινδύνους»; Ναι, ο σωστός Διαμεσολαβητής πρέπει να του εξηγήσει τα πάντα. Αυτό όμως τι σχέση έχει π.χ. με την υποχρέωση να δίνει στον Πελάτη τρεις προσφορές; Όλοι ξέρουμε που θα καταλήξει η διάταξη αυτή, σε δύο τυποποιημένες προσφορές που δεν θα ικανοποιούν τον Πελάτη και δεν θα ενδιαφέρουν τον Διαμεσολαβητή και στην τρίτη, που θα στηρίζει ο Διαμεσολαβητής και θα αποδέχεται ο Πελάτης. Θα έχει τηρηθεί όμως το γράμμα του νόμου και σε ενδεχόμενο έλεγχο όλοι θα είναι εντάξει και όλα «υπογραμμένα». Μήπως λοιπόν, Εταιρείες και Διαμεσολαβούντες, θα έπρεπε να έχουν καλύτερη επικοινωνία, περισσότερες κοινές θέσεις και να εμφανίζονται από κοινού, ως Ασφαλιστική Αγορά, προς τα έξω, να πείθουν και να απαιτούν; Δεν βρίσκονται ο ένας απέναντι στον άλλον. Και οι δύο βρίσκονται από την ίδια όχθη, απέναντι είναι ο Πελάτης. Τον θέλουμε ως Ασφαλιστική Αγορά ή ο καθένας θα ενδιαφέρεται μόνο για την βάρκα του ή για το πως θα φθάσει πρώτος σε αυτόν;
Με δυο λόγια, η Ασφαλιστική Αγορά ως σύνολο, πρέπει να αποδείξει ότι η προστασία του Πελάτη πρέπει να είναι Προστασία και όχι καταπιεστικός προστατευτισμός και ότι η διαφάνεια των συναλλαγών πρέπει να είναι τόση, ώστε να μπορούμε να βλέπουμε τι γίνεται. Όταν το γυαλί προσφέρει 100% διαφάνεια, τότε δεν προσφέρει τίποτα, δεν μπορείς να δεις τον ήλιο, τυφλώνεσαι.
