Το Κραχ που συνέβη στη Γερμανία το 1923, μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, ήταν πρωτοφανές. Ο πληθωρισμός κάλπαζε ώρα με την ώρα και οι Γερμανοί έζησαν εφιαλτικές στιγμές!
Δεν πιστεύουμε ότι θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο, όμως καλά είναι να πάρουμε μια γεύση του τι σημαίνει «Κρίση», γιατί μέχρι στιγμής τουλάχιστον δε ζούμε καμία «Κρίση» με την έννοια και την έκταση που της δίνουν οι υπερβολές των ΜΜΕ!
Όχι πως δεν αντιμετωπίζουμε κάποια σοβαρή «Κρίση». Σαφώς και την αντιμετωπίζουμε. Όταν οι Κυβερνήσεις επιτρέπουν στις Τράπεζες να Εμπορεύονται ανεξέλεγκτα την Πρώτη Ύλη των Ανθρώπινων Συναλλαγών και της Επιχειρηματικής Δράσης, το Χρήμα, φυσικό δεν είναι η άπληστη Εμπορία του να δημιουργεί αλυσιδωτές αντιδράσεις σε όλη την Οικονομία της χώρας;
Είναι σαν να σε φορολογούν για τον αέρα που αναπνέεις και να αυξάνουν το φόρο όποτε θέλουν όσο θέλουν!
Ας δούμε, όμως, πώς περιέγραψε ο Άλβιν Τόφλερ στο βιβλίο του («Το Κραχ», εκδόσεις «Κάκτος», 1987) από ένα σύντομο απόσπασμα.
———————————————————
«Οι νικητές Σύμμαχοι -και ιδιαίτερα οι Γάλλοι- ζητούσαν πολύ ψηλές αποζημιώσεις από την ήδη καταρρακωμένη γερμανική οικονομία και η αξία του μάρκου άρχισε να πέφτει σε σχέση με τα άλλα νομίσματα· και μάλιστα να πέφτει μ’ ένα ρυθμό που ακόμη και σήμερα φαίνεται εκπληκτικός. Τον Ιανουάριο του 1919 άλλαζες 9 μάρκα με 1 αμερικάνικο δολάριο. Τον Ιούλιο το δολάριο έκανε 14 μάρκα και τον επόμενο Ιανουάριο 65 μάρκα. Και τα προβλήματα ήταν ακόμη στην αρχή τους.
Τον Ιανουάριο του 1922 το δολάριο έκανε 190 μάρκα. Ως τότε το μάρκο είχε ήδη χάσει το 95% της αξίας του μέσα σε τρία χρόνια. Μέσα στους επόμενους έξι μήνες η αξία του μάρκου συνέχισε να πέφτει. Τώρα χρειαζόταν κανείς 495 μάρκα για να αγοράσει 1 δολάριο και τον Ιανουάριο του 1923, έξι μήνες μετά, όλα έδειχναν πως το ποτήρι κόντευε να ξεχειλίσει. Το δολάριο τώρα κόστιζε… 18.000 μάρκα. Αλλά, βέβαια, κανείς δεν μπορούσε να τ’ αγοράσει. Από κει κι ύστερα το μάρκο έχασε σχεδόν ολοκληρωτικά την αξία του. Τον Ιούλιο του 1923 ένα δολάριο κόστιζε 350.000 μάρκα. Τον Αύγουστο η τιμή του δολαρίου είχε φτάσει τα 4.620.000 μάρκα. Το Σεπτέμβριο χρειαζόταν κανείς σχεδόν 100 εκατομμύρια μάρκα για να αγοράσει κάτι που πριν από λίγα χρόνια κόστιζε 9 μάρκα.
Τον Οκτώβριο το μάρκο έπεσε ακόμη πιο χαμηλά, φτάνοντας στα 25 δισεκατομμύρια για 1 δολάριο. Και το Νοέμβριο έφτασε σε έναν αριθμό που μόνο ένας αστρονόμος μπορούσε ποτέ να συλλάβει: 4.200.000.000.000 μάρκα για 1 μόνο δολάριο.
Και τότε πια ο πανικός είχε κυριεύσει απ’ άκρη σ’ άκρη όλη τη Γερμανία. Οι τόκοι στη Reichsbank ανέβηκαν από 5% που ήταν τον Ιούλιο του 1922 στο 30% τον Αύγουστο του 1923. Το Σεπτέμβριο έφτασαν το 90%. Μια εφημερίδα που κόστιζε 6.000 μάρκα το πρωί μπορεί να έφτανε τα 130.000 μάρκα με τη βραδινή της έκδοση. Ο κόσμος πάλευε να φτάσει στο μπροστινό μέρος της ουράς σ’ ένα μαγαζί, γιατί, αν ήταν στο τέλος της, η τιμή του κάθε προϊόντος θα είχε πολλαπλασιαστεί μέχρι να φτάσει στην αρχή. Οι πρέσες των εκτυπωτηρίων δεν προλάβαιναν να τυπώνουν χρήματα. Τους τελευταίους μήνες πάνω από 30 «μύλοι» χαρτιού δούλευαν συνέχεια και 150 εκτυπωτήρια με 2.000 πρέσες δούλευαν μέρα νύχτα, μόνο και μόνο για να παράγουν μεγάλες ποσότητες άχρηστων χαρτονομισμάτων.
Αν υποστούμε σήμερα ανάλογες πιέσεις στις υπερ-βιομηχανικές κοινωνίες μας, θα γίνουμε μάρτυρες της καταστροφής του όλου συστήματος του χρήματος. Σε μια τέτοια υποθετική κατάσταση, ας πούμε, το Σικάγο, το Τορίνο και η Στοκχόλμη αρχίζουν να τυπώνουν δικά τους χαρτονομίσματα ή να φτιάχνουν δικές τους νομισματικές μονάδες. Μια “λίβρα” της Λιόν θα μπορεί να ανταλλαχτεί μ’ ένα “φραν-μαρκ” της Αλσατίας. Ένα “σάτερ” του Σαν Φρανσίσκο (που δε θα βασίζεται στο χρυσό του Σάτερ, αλλά στις μετοχές που θα διατίθενται από το Δήμο, από νοτιοαφρικανικά ορυχεία χρυσού) θα αντικαταστήσει το δολάριο σε όλη την Καλιφόρνια. Η Αλάσκα, με τα πλούτη της σε πετρέλαιο και άλλες πρώτες ύλες, θα απειλήσει να αποσχιστεί από τις ΗΠΑ για να μπορέσει να ξεκόψει από την οικονομική σχιζοφρένεια της χώρας και η ανταλλαγή, το «μπάρτερινγκ», γίνεται στοιχείο της καθημερινότητας. Οι κοινοί άνθρωποι, άντρες και γυναίκες, ανταλλάσσουν ένα πουκάμισο με ένα πακέτο πούρα, μια καρέκλα Τσιπεντέιλ για μια καμπαρντίνα Μπάρπερι. Οι “New York Times” δημοσιεύουν χιουμοριστικά σκιτσάκια σχετικά με τις ανταλλαγές αγαθών: Ένας επιβάτης δίνει στον ταξιτζή ένα κοτόπουλο για να τον πάει ώς το Χάμπστιντ. Ο ταξιτζής του δίνει για ρέστα δύο αβγά. Κι ο επιβάτης επιστρέφει το ένα αυγό σαν “πουρμπουάρ”.
Ολόκληρες ομάδες ανθρώπων χάνουν τα πάντα μέσα σε μια νύχτα, τις δουλειές και τα σπίτια τους και όλα. Οι συνταξιούχοι, οι ηλικιωμένοι, οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι δάσκαλοι και άλλοι, άνθρωποι που έχουν σταθερό εισόδημα ή που δεν είναι καλά οργανωμένοι, βλέπουν τις οικονομίες τους, τα χρήματα που μάζευαν μια ζωή με τον ιδρώτα τους να εξαφανίζονται σαν να τα χτύπησε κεραυνός – τα δολάρια, τα ρούβλια τους, τα γιεν τους, τα μάρκα τους, τις κορόνες τους. Όλα να χάνουν την αξία τους και το κοινωνικό τους κύρος να εξαφανίζεται ασκαρδαμυκτί.
Ο πληθωρισμός επηρεάζει και τον ψυχικό κόσμο των ανθρώπων. Ο πληθωρισμός, σύμφωνα με τον ψυχίατρο Ουίλιαμ Φλιν του Πανεπιστημίου της Τζορτζτάουν, “οδηγεί στην υπερβολική έκφραση στοιχείων της προσωπικότητας των ατόμων που προϋπήρχαν”. Μερικοί υιοθετούν μια άκρως αδιάφορη στάση, άλλοι γίνονται υπολογιστές και συντηρητικοί, άλλοι υποφέρουν από κατάθλιψη κι άλλοι ψάχνουν για διέξοδο στο άγχος και στα νεύρα τους.
Ο πληθωρισμός, σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, λειτουργεί σαν ένα είδος ψυχολογικού… επαυξηντή, που κάνει πιο έντονο το άρωμα των πραγμάτων ή των τροφών, όποιο και να ‘ναι αυτό το άρωμα και όποιες κι αν είναι οι συνέπειες της επαύξησής του. Αλλά όλοι οι ψυχολόγοι και ψυχίατροι συμφωνούν πως το στρες αυξάνεται όσο ανεβαίνει και ο πληθωρισμός. Ο δρ. Αλαθίνα Σμιθ, ψυχολόγος του Μπέβερλι Χιλς, λέει: “Όταν οι άνθρωποι είναι ασταθείς, το στρες τούς κάνει ακόμη περισσότερο ασταθείς. Ακόμη και το λάστιχο έχει όρια ελαστικότητας”. Οι παθολογικές εξαρτήσεις από φάρμακα έχουν επίσης ανέβει στα ύψη. Το ετήσιο κόστος, για παράδειγμα, της εξάρτησης ενός ατόμου από την ηρωίνη έχει ανέβει μέσα σ’ ένα χρόνο από τα 22.000 στα 29.000 δολάρια στις ΗΠΑ.
Μπορεί κανείς να τραβήξει αυτό το σενάριο όσο θέλει, με όλο και περισσότερες λεπτομέρειες και παίρνοντας σαν παράδειγμα-μοντέλο τη Γερμανία. Αλλά αν το μέλλον δε μας επιφυλάσσει μια Κρίση σαν τη Μεγάλη Κρίση του παρελθόντος, είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να ξαναζήσουμε ούτε τη γερμανική εμπειρία. Αντίθετα με τους Συμμάχους, που ζήτησαν και πήραν τις αποζημιώσεις τους από τη Γερμανία με τη μορφή “σκληρών” προϊόντων -χρυσό, αμαξοστοιχίες, μηχανές, καράβια, υποβρύχια, μηχανήματα κάθε είδους, άλογα, ταύρους, αγελάδες, πρόβατα, φορτηγά και άλλα τέτοια- οι Άραβες, μέχρι στιγμής, ζήτησαν μόνο χαρτιά για τα πετρέλαιά τους. Τώρα θα πρέπει να βοηθήσουν να προλάβουμε την καταστροφή των βιομηχανικών κοινωνιών, αν θέλουν να αποκτήσουν κάποια αξία τα χαρτιά τους. Επιπλέον, ο υπερ-πληθωρισμός της Γερμανίας δεν εμφανίστηκε τυχαία. Προκλήθηκε σκόπιμα από μια Κυβέρνηση που ενδιαφερόταν περισσότερο να διαλύσει την Αριστερά της χώρας από το να διατηρήσει την οικονομική ισορροπία και ο βιομήχανος Ούγκο Στάινς, ένας από τους σημαντικότερους καπιταλιστές της Γερμανίας της εποχής εκείνης, έλεγε πως έπρεπε να χρησιμοποιήσουν το “όπλο του πληθωρισμού” για να σώσουν τη Γερμανία από τον μπολσεβικισμό.
Το σημαντικότερο, ωστόσο, είναι πως ο γερμανικός υπερ-πληθωρισμός ήταν κάτι το απλό: ένας πληθωρισμός που ξεπέρασε τα όρια, αλλά παρέμεινε μέσα στα σύνορα μίας και μόνο χώρας. Σήμερα ολόκληρος ο βιομηχανικός κόσμος είναι μπλεγμένος σε μια άσχημη κατάσταση και κανένα κράτος δεν έχει μείνει ανεπηρέαστο. Το οικονομικό σύστημα έχει γίνει αλληλοεξαρτώμενο, έτσι που κανείς δεν είναι “αθώος παρατηρητής”. Αυτό σημαίνει επίσης πως σε περίπτωση καταστροφής δε θα υπάρχουν πολλές εξωτερικές πηγές κεφαλαίου για να μας βοηθήσουν να σταθούμε και πάλι στα πόδια μας.
Το σύστημα του χρήματος μπορεί να καταρρεύσει. Το χρήμα, στην πραγματικότητα, μπορεί να γίνει άχρηστο, χωρίς καμιά αξία, όπως προειδοποιούν μερικοί από τους προφήτες της εποχής μας. Από οικονομική άποψη, τίποτα δεν είναι αδύνατο στις μέρες μας. Αλλά αν επέλθει κρίση, θα ‘ναι πάρα πολύ διαφορετική απ’ τη γερμανική εμπειρία του 1923.
Πάρα πολλοί σημαντικοί παράγοντες έχουν αλλάξει εντελώς. Με άλλα λόγια, το σύμβολο “1923” είναι άχρηστο, όπως και το “1929”».
kati analogo malon zoume kai tora
ΟΧΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΟ ΙΔΙΟ….ΑΝΑΛΟΓΙΚΑ ΟΜΟΙΟ ΟΜΩΣ.ΓΙΑΤΙ ΤΟΤΕ ΣΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΠΗΓΑΙΝΕ ΜΕ ΚΑΤΣΑΡΟΛΑΚΙΑ ΝΑ ΤΟΥ ΒΑΛΟΥΝ ΦΑΓΗΤΟ ΜΕ ΔΕΛΤΙΟ…ΕΚΕΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΦΤΑΣΕΙ ΑΚΟΜΗ…
O Toffler exei provlepsei polla apo avta pou simvainoun simera , ta perigrafei sta vivlia tou opos To Trito Kima , Revolutionary Wealth.O plutos kai i oikonomia pleon strefontai pros alli katevthinsi, oi anthripoi sto 2008 boroun na antimetopisoun ta provlimata me perissoteri psixremia. Arkei na min klegomaste gia to ti xasame , alla na vroume liseis na proxorisoume brosta. Evkairies uparxoun panta !!!
Τατιάνα έχεις δίκιο….
Ίσως με κάποιες αλλαγές που φοβούνται κάποιοι να κάνουν να επιβιώσουμε.Και δεν αναφέρομαι σε εκλογές που όλοι οι πολιτικοί το πιπιλίζουν με ευκολία,( αλλά περικόπες στους μισθούς τους δεν λένε να κάνουν, τις αυξήσεις τους τις παίρνουν κανονικά…)Αναφέρομαι στο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα που πλέον διαλύεται, αναφέρομαι στο χρηματιστήριο που το έχουν ήδη διαλύσει, αναφέρομαι στις πηγές εισοδήματος που έχει η χώρα μας και τις έχουν κάνει να μην πω τι….και τέλος αναφέρομαι στην απληστία όλων…
ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΜΟΥ ΠΗΣ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΤΙΜΗ ΓΙΑ ΟΧΙ ΜΙΑ ΧΟΥΦΤΑ ΔΟΛΛΑΡΙΑ ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΟΛΛΑΡΙΟ ΑΝΤΙΚΑ 1923””’