Ο καλός ύπνος είναι μία από τις βασικότερες ενέργειες που μπορούμε να κάνουμε για να ενισχύσουμε την υγεία μας.
Δυστυχώς, όμως, είναι λίγοι αυτοί που μπορούν να κοιμηθούν επαρκώς τόσο όσον αφορά την ποιότητα του ύπνου όσο και τη διάρκειά του. Σύμφωνα με μελέτες, ένας στους δύο αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα με τον ύπνο του.
Ο ύπνος είναι αρκετός όταν φτάνει ή ξεπερνάει τις 8 ώρες. Για πολλούς αυτό φαίνεται αδύνατο να επιτευχθεί. Όταν όμως κοιμόμαστε λιγότερο από 8 ώρες την ημέρα, το σώμα μας δεν προλαβαίνει να ξεκουραστεί επαρκώς και να διορθώσει τις φθορές που έχει υποστεί κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η έλλειψη ύπνου έχει συνδεθεί με πτώση του ανοσοποιητικού, πρόωρο γήρας, ορμονικές διαταραχές, έντονο στρες έως και αυξημένο βάρος. Τα άτομα που υποφέρουν από αϋπνία παρουσιάζουν επίσης αυξημένο κίνδυνο για αυτοκινητιστικά δυστυχήματα, για κατάχρηση ουσιών και κατάθλιψη.
Ενώ ο σύγχρονος τρόπος ζωής, λόγω αυξημένου στρες, απαιτεί περισσότερο ύπνο, η υπερένταση που δημιουργείται δε μας επιτρέπει να κοιμηθούμε επαρκώς. Όταν προκύπτουν διαταραχές στον ύπνο που διαρκούν πάνω από ένα μήνα, θα πρέπει να εντοπίζονται τα υποκείμενα αίτια.
Οι διαταραχές του ύπνου μπορούν να εμφανιστούν ως εξής:
• Δυσκολία να αποκοιμηθούμε το βράδυ.
• Να ξυπνάμε πολύ νωρίς το πρωί.
• Να ξυπνάμε συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Οι παράγοντες που μπορούν να διαταράξουν τον ύπνο μας είναι πάρα πολλοί, θα εξετάσουμε όμως 8 από τα συνηθέστερα αίτια.
Ποια είναι λοιπόν τα βασικότερα εμπόδια για έναν ποιοτικό και επαρκή ύπνο;
1. Χρόνιος Πόνος
Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού πάσχει από κάποιο χρόνιο πόνο. Πόνοι στη μέση, στην πλάτη, κεφαλαλγίες, μυαλγίες και πόνοι στις αρθρώσεις είναι εκείνοι που συνδέονται περισσότερο με την έλλειψη ύπνου.
2. Στρες
Το στρες είναι βασικός παράγοντας. Όπως έχω αναφέρει σε προηγούμενα άρθρα, το στρες μας χωρίζεται σε μεταβολικό και ψυχογενές. Το μεταβολικό οφείλεται στο γεγονός ότι το σώμα μας λειτουργεί σε μη ιδανικές συνθήκες (περιβάλλον, διατροφή, έλλειψη άσκησης κ.λπ.), με αποτέλεσμα για να τα βγάλουμε πέρα με τις ανάγκες της καθημερινότητας να παράγουμε αυξημένες ποσότητες των ορμονών του στρες, αδρεναλίνης και κορτιζόλης. Οι συγκεκριμένες ορμόνες προκαλούν υπερένταση κι έτσι γινόμαστε πιο ευάλωτοι και στο ψυχογενές στρες.
3. Ροχαλητό
Υπολογίζεται ότι 30-50% του πληθυσμού ροχαλίζει. Αυτό δε σημαίνει ότι όλοι αυτοί θα έχουν πρόβλημα ύπνου, ένα σημαντικό ποσοστό όμως από αυτούς παρουσιάζει άπνοια ύπνου. Όταν συμβαίνει αυτό, η αναπνοή μας διακόπτεται κατά τη διάρκεια του ύπνου και ξυπνάμε αντανακλαστικά. Οι διακοπές μπορούν να φτάσουν και τις 700 με 1.000 σε ένα βράδυ, με αποτέλεσμα να μη μας επιτρέπουν να κοιμηθούμε βαθιά. Άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο της άπνοιας ύπνου παρουσιάζουν υπνηλία και έλλειψη συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας.
4. Τζετ λαγκ
Άνθρωποι που ταξιδεύουν συχνά αναστατώνουν το εσωτερικό τους ρολόι. Το σώμα μας χρειάζεται συνήθως τρεις μέρες για να προσαρμοστεί στο νέο κύκλο ημέρας νύχτας. Αν αυτό συμβαίνει συχνά, το τζετ λαγκ μπορεί να προκαλέσει χρόνια προβλήματα ύπνου.
5. Ωράριο ύπνου
Ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει συχνές αλλαγές στην ώρα του ύπνου ή είναι αντίθετο με τις φυσιολογικές ώρες ύπνου,, όπως αυτό των γιατρών, των νοσηλευτριών ή άλλων επαγγελμάτων, αναστατώνει τον κιρκαδιανό μας ρυθμό (ο 24ωρος βιολογικός κύκλος που ρυθμίζει τις λειτουργίες του σώματος σε σχέση με την ημέρα και τη νύχτα). Τα συγκεκριμένα άτομα έχουν χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης, μιας ορμόνης που βοηθάει στη ρύθμιση του ύπνου.
6. Ορμονικές αλλαγές
Η εμμηνόπαυση, η εγκυμοσύνη και τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης συνδέονται με διαταραχές του ύπνου σε πολύ υψηλά ποσοστά. Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα μας είναι από τους πιο ισχυρούς διεγέρτες του νευρικού μας συστήματος. Είναι σημαντικό εδώ να διευκρινίσουμε ότι δεν αναφερόμαστε σε διαβητικούς, αλλά σε «φυσιολογικά» άτομα. Το ποσοστό του πληθυσμού που έχει αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης ξεπερνάει το 30%.
7. Νοσήματα
Πολύ συχνά οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να υποκρύπτουν ή να οφείλονται σε κάποια πάθηση. Αναπνευστικά και καρδιολογικά νοσήματα, όπως το άσθμα και η καρδιακή ανεπάρκεια, συνδέονται με αϋπνία. Επίσης, ο σακχαρώδης διαβήτης και προβλήματα στον προστάτη προκαλούν συνεχόμενες διακοπές του ύπνου λόγω συχνουρίας.
8. Φάρμακα
Τα φάρμακα είναι ίσως μία από τις συχνότερες αιτίες αϋπνίας, ιδιαίτερα όταν λαμβάνονται κοντά στην ώρα του ύπνου ή σε αυξημένη δοσολογία. Αν παρατηρήσετε διαταραχή του ύπνου σας που να συμπίπτει με κάποια αλλαγή στη φαρμακευτική σας αγωγή, ενημερώστε το γιατρό σας.
9. Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D
Η βιταμίνη D είναι από τις βασικές ορμόνες που ρυθμίζουν τον κιρκαδιανό μας ρυθμό. Πτώση των επιπέδων της D κάτω του βέλτιστου (60-100 ngr/ml) συνδέονται με κατάθλιψη και αϋπνίες.
10. Έλλειψη μαγνησίου
Πρόκειται για μία από τις συνηθέστερες αιτίες αϋπνίας, υπερέντασης. Σε περίπτωση έλλειψης μαγνησίου δυσκολευόμαστε να κοιμηθούμε αλλά και να ξυπνήσουμε το πρωί. Η πλειονότητα του πληθυσμού παρουσιάζει έλλειψη μαγνησίου, όχι μόνο γιατί δε συναντάται σε επαρκείς ποσότητες στη διατροφή μας, αλλά και λόγω αυξημένων απωλειών που προκαλούνται από το στρες και τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης. Για τον εντοπισμό έλλειψης μαγνησίου, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μέτρησή του εντός των ερυθρών κυττάρων και όχι απλώς στο αίμα.
Δεν είναι εφικτό πάντοτε να διαχειριστούμε όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν τον ύπνο μας. Αρκετοί όμως από αυτούς μπορούν να εντοπιστούν με μια απλή εξέταση αίματος και κάποιοι άλλοι να βελτιωθούν με μικρές αλλαγές στο τρόπο ζωής.
Πολλές φορές δε δίνουμε σημασία σε πράγματα τόσο κοινά, αλλά ταυτόχρονα τόσο σημαντικά όσο ο ύπνος. Ένας υγιής και φυσικός ύπνος είναι μία από τις καλύτερες θεραπείες για πολλά από τα προβλήματα που μας ταλανίζουν καθημερινά: κούραση, στρες, βάρος, καταβεβλημένο ανοσοποιητικό.
Μπορούμε εντοπίζοντας τον πραγματικό λόγο που μας εμποδίζει να κοιμηθούμε να επαναφέρουμε τη διαδικασία του ύπνου σε φυσιολογική κατάσταση και να ξυπνάμε ξεκούραστοι και γεμάτοι ενέργεια, έτοιμοι να ζήσουμε τη μέρα που ξετυλίγεται μπροστά μας.
