συνέχεια από το επιμορφωτικό άρθρο «Δια Βίου Μάθηση» που δημοσιεύσαμε στις 21/05/2014
Η επικρατούσα άποψη για τη δια βίου επιμόρφωση στις εταιρείες τονίζει όλο και περισσότερο την προσαρμοστικότητα. Δεδομένου του όλο και αυξανόμενου ρυθμού αλλαγής, «οι πιο επιτυχημένες εταιρείες τη δεκαετία 1990-2000, σύμφωνα με το περιοδικό Fortune, ήταν αυτές που θα μπορούσαν να ονομαστούν εταιρείες δια βίου επιμόρφωσης, δηλαδή τελειοποιημένες προσαρμοστικές επιχειρήσεις». Όπως δείχνει η μελέτη της Shell, είναι μεγάλος ο αριθμός παραδειγμάτων παραδοσιακών αυταρχικών γραφειοκρατιών που ανταποκρίθηκαν πολύ αργά για να μπορέσουν να επιβιώσουν σε μεταβαλλόμενα επιχειρηματικά περιβάλλοντα.
Αλλά η αυξανόμενη προσαρμοστικότητα είναι μόνον η πρώτη φάση στην πορεία προς τις εταιρείες δια βίου επιμόρφωσης. Η παρόρμηση για μάθηση στα παιδιά πηγαίνει βαθύτερα από την επιθυμία για πιο αποτελεσματική ανταπόκριση και προσαρμογή στην αλλαγή του περιβάλλοντος. Η παρόρμηση για μάθηση στον πυρήνα της είναι μια παρόρμηση για να γίνουμε παραγωγικοί, για να διευρύνουμε τις ικανότητές μας. Γι αυτό οι ηγέτιδες εταιρείες εστιάζουν την προσπάθειά τους στην παραγωγική μάθηση που αφορά τη δημιουργία, καθώς και στην προσαρμοστική μάθηση που αφορά τη μίμηση.
Η τάση εφαρμογής ποιοτικού ελέγχου στην Ιαπωνία καταδεικνύει την εξέλιξη από την προσαρμοστική στην παραγωγική μάθηση. Με την έμφασή της στο συνεχή πειραματισμό και την ανάδραση, η τάση εφαρμογής ποιοτικού ελέγχου αποτέλεσε το πρώτο κύμα στη δόμηση εταιρειών δια βίου επιμόρφωσης. Αλλά η άποψη των ιαπωνικών εταιρειών για εξυπηρέτηση του πελάτη έχει εξελιχθεί. Τα πρώτα χρόνια της εφαρμογής ποιοτικών ελέγχων, το επίκεντρο ήταν «εναρμόνιση στα πρότυπα», κάνοντας ένα προϊόν αξιόπιστο έτσι ώστε να κάνει αυτό για το οποίο σχεδιάστηκε και αυτό που η επιχείρηση υποσχέθηκε στους πελάτες της ότι θα κάνει. Ακολούθως ήλθε στο επίκεντρο η «εναρμόνιση στην ανάγκη» που συνίστατο στην καλύτερη κατανόηση του τι θέλει ο πελάτης και η εξασφάλιση προϊόντων που ανταποκρίνονται αξιόπιστα σ αυτές τις ανάγκες. Σήμερα, οι ηγέτιδες επιχειρήσεις αναζητούν να κατανοήσουν και να ανταποκριθούν στην «υπολανθάνουσα ανάγκη» του καταναλωτή τι θα μπορούσαν να αξιολογήσουν πραγματικά οι καταναλωτές, αλλά ποτέ δεν έχουν πειραματιστεί ή ποτέ δεν σκέφτηκαν να το ζητήσουν. Όπως πρόσφατα σχολίασε ένα διευθυντικό στέλεχος από το Ντιτρόιτ, «Ποτέ δεν θα μπορούσατε να κατασκευάσετε το Mazda Miata αποκλειστικά και μόνο μέσω της έρευνας αγοράς. Χρειάστηκε ένα άλμα της φαντασίας για να δει κανείς τι θα μπορούσε να θέλει ο καταναλωτής».
Η παραγωγική μάθηση, αντίθετα προς την προσαρμοστική μάθηση, απαιτεί να κοιτάμε τον κόσμο με νέους τρόπους, είτε κατανοώντας τους πελάτες, είτε κατανοώντας πώς να διοικήσουμε καλύτερα μια επιχείρηση. Για πολλά χρόνια οι βιομήχανοι στις ΗΠΑ αναζητούσαν το συγκριτικό πλεονέκτημα σε επιθετικούς ελέγχους των αποθεμάτων, κίνητρα για το ενδεχόμενο υπερπαραγωγής και αυστηρή προσήλωση στις προβλέψεις παραγωγής. Παρ όλα τα κίνητρα, η απόδοσή τους τελικά επισκιάστηκε από τις ιαπωνικές επιχειρήσεις, οι οποίες είδαν διαφορετικά τις προκλήσεις της παραγωγής. Συνειδητοποίησαν πως η εξάλειψη των καθυστερήσεων στην παραγωγική διαδικασία είναι το κλειδί για τη μείωση της αστάθειας και τη βελτίωση του κόστους, της παραγωγικότητας και της εξυπηρέτησης. Εργάστηκαν για να οικοδομήσουν δίκτυα σχέσεων με αξιόπιστους προμηθευτές και για να επανασχεδιάσουν τις φυσικές διαδικασίες παραγωγής έτσι ώστε να μειώσουν τις καθυστερήσεις στην προμήθεια υλικών, στην έναρξη παραγωγής και στα αποθέματα ημικατεργασμένων προϊόντων μια προσέγγιση με πολύ υψηλότερη δύναμη επιρροής για τη βελτίωση του κόστους και της αφοσίωσης των πελατών.
Όπως έχει παρατηρήσει ο Τζορτζ Σταλκ της Boston Consulting Group, οι Ιάπωνες είδαν τη σημασία των καθυστερήσεων διότι είδαν τη διαδικασία εισαγωγής των παραγγελιών, τον προγραμματισμό της παραγωγής και τη διανομή σαν ένα ολοκληρωμένο σύστημα. «Αυτό που στρεβλώνει το σύστημα τόσο άσχημα είναι ο χρόνος οι πολλαπλές καθυστερήσεις μεταξύ γεγονότων και αντιδράσεων», παρατηρεί ο Σταλκ. «Αυτές οι στρεβλώσεις αντανακλώνται διαμέσου του συστήματος προκαλώντας διακοπές, σκάρτα προϊόντα και χαμηλή απόδοση». Η παραγωγική μάθηση απαιτεί να αντιληφθούμε τα συστήματα που ελέγχουν τα γεγονότα. Όταν αποτύχουμε να συλλάβουμε τη συστημική πηγή των προβλημάτων, αφηνόμαστε να «ταξιδεύουμε» με τα συμπτώματα παρά να εξαλείφουμε τα αίτια που βρίσκονται πίσω από τα συμπτώματα. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε, είναι η προσαρμοστική μάθηση.
