Η κρίση πλήττει την επιχειρηματικότητα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ετήσιας έρευνας του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Το 2009, ο βασικός δείκτης της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα μειώθηκε στο 8,8% από 9,9% το 2008 και υποχώρησε στο 5,5% το 2010. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2009 περίπου 180.000 άτομα δήλωσαν ότι διέκοψαν τη λειτουργία της επιχείρησής τους με κύρια αιτία την έλλειψη επαρκούς κερδοφορίας.
Η πτωτική τάση διατηρείται και αποδίδεται στις δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις και στον φόβο που έχουν τα άτομα που σκοπεύουν να ενταχθούν στον επιχειρηματικό στίβο. Είναι σημαντικό ότι έχει αυξηθεί το μέσο επιχειρηματικό κεφάλαιο από τις 40.000 στις 60.000 ευρώ αλλά εξακολουθεί να είναι ανησυχητικό το ότι δεν προέρχεται το κεφάλαιο αυτό από τραπεζικούς πόρους με κριτήρια βιωσιμότητας αλλά από την οικογένεια του επιχειρηματία.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, περί τα 1,6 εκατ. άτομα αναπτύσσουν επιχειρηματική δράση και περί τα 600.000 άτομα βρίσκονται στα αρχικά στάδια επιχειρηματικής δραστηριότητας. Περί τα 1,2 εκατ. άτομα σκοπεύουν να εισέλθουν στον επιχειρηματικό στίβο μέσα στα επόμενα τρία χρόνια (!!) ενώ η επιχειρηματικότητα ευκαιρίας ανήλθε στο 47% των επιχειρήσεων αρχικών σταδίων, έναντι 39,5% πέρυσι.
Η ρηχότητα, η εσωστρέφεια και η μικρή συμβολή στην απασχόληση παραμένουν βασικά χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Oι Έλληνες επιχειρηματίες κατατάσσονται στις πρώτες θέσεις ανάμεσα στις χώρες του GEM αναφορικά με το επίπεδο αυτοπεποίθησής τους σχετικά με τις γνώσεις, τα προσόντα και την απαιτούμενη εμπειρία για την έναρξη μιας επιχείρησης. Ταυτόχρονα βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης αναφορικά με τον φόβο της αποτυχίας.
Όπως προκύπτει από την έκθεση, σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού, υπό την πίεση της οικονομικής κρίσης, αναζητά διέξοδο στην επιχειρηματική δράση. Περίπου το 17% του πληθυσμού ηλικίας 18-64 ετών -δηλαδή 1,2 εκατ. άτομα- δήλωσαν ότι σκοπεύουν να εισέλθουν στον επιχειρηματικό στίβο την επόμενη τριετία, που αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό της τελευταίας πενταετίας. Τούτο μπορεί να αποδοθεί στις δυσμενείς εξελίξεις στην εγχώρια αγορά εργασίας: τα άτομα ωθούνται στην επιχειρηματικότητα είτε λόγω πίεσης από πραγματική απώλεια θέσης εργασίας, είτε λόγω φόβου για ενδεχόμενη απώλειά της βραχυπρόθεσμα ή ακόμα λόγω της δυσαρέσκειας από την υπάρχουσα απασχόληση.
Από την έκθεση του ΙΟΒΕ προκύπτει ότι περισσότερα από 1,6 εκατ. άτομα αναπτύσσουν σήμερα επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα μας, ενώ επιπλέον 1,2 εκατ. άτομα σχεδιάζουν να αναπτύξουν επιχειρηματική δράση εντός της επόμενης τριετίας. Το 8,8% (έναντι 9,9% το 2008) του πληθυσμού ηλικίας 18-64 ετών -δηλαδή περίπου 610.000 άτομα- δήλωσαν ότι βρίσκονται στα αρχικά στάδια έναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένης της αυτοαπασχόλησης. Η συνολική επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα αφορά στο 23,6% του πληθυσμού ηλικίας 18-64 ετών, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τις αντίστοιχες επιδόσεις των χωρών που βασίζονται στην καινοτομία, στις οποίες συγκαταλέγεται η Ελλάδα, αλλά και από τον μέσο όρο του συνόλου των χωρών του GEM. Περίπου 180.000 άτομα δηλώνουν πως διέκοψαν τη λειτουργία ή έκλεισαν μια επιχείρηση που κατείχαν ή συμμετείχαν στη διοίκηση.
Το 2009, ένας στους τέσσερις επιχειρηματίες αρχικών σταδίων δηλώνει ως βασικό κίνητρο την ανάγκη, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό την προηγούμενη χρονιά ήταν 33,4%.
