Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το 2nd LAW FORUM ON TAXATION (https://cleon.gr/conferences/law–forum–taxation-2/), που διοργάνωσε η CLEON Conferences & Communications την Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2022 στο NJV Athens Plaza.
Συντονιστής του συνεδρίου ήταν ο δικηγόρος και δημοσιογράφος, Αντώνης Παπαγιαννίδης, πλην της δεύτερης ενότητας όπου συντονιστής ήταν ο Ιωάννης Κ. Δρυλλεράκης, Διευθύνων Εταίρος της DRYLLERAKIS & ASSOCIATES LAW FIRM και της τρίτης, όπου συντονιστής ήταν ο Κώστας Σφακάκης, Σύμβουλος Διοίκησης Φορολογικών Θεμάτων, ΣΕΒ.
Το συνέδριο διεξήχθη υπό την αιγίδα του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΟΕΕ), της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), του Συνδέσμου Ανώνυμων Εταιρειών & ΕΠΕ (ΣΑΕ).
Το συνέδριο άνοιξε με τον χαιρετισμό και εισαγωγική ομιλία ο Απόστολος Βεσυρόπουλος, Υφυπουργός Οικονομικών, Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας. Ο Υφυπουργός, κατά την ομιλία του, με θέμα «Φορολογική Πολιτική με αναπτυξιακή διάσταση – Συνεχείς μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις», αναφέρθηκε σε θεσμικές παρεμβάσεις που υλοποιεί η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη από την αρχή της διακυβέρνησής της με στόχο την ισχυροποίηση της εθνικής οικονομίας. Η ισχυροποίηση αυτή εδράζεται, μεταξύ άλλων, στις διαρκείς μειώσεις των φορολογικών επιβαρύνσεων, γεγονός που αποδεικνύει έμπρακτα ότι η φορολογική πολιτική μπορεί να έχει και αναπτυξιακή διάσταση. Ο Υφυπουργός, αναφέρθηκε παράλληλα στις καινοτομίες που υλοποιούνται, μέσω θεσμικών παρεμβάσεων, για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τον ευρύτερο εκσυγχρονισμό της Φορολογικής Διοίκησης. Τόνισε επίσης ότι η υλοποιούμενη φορολογική πολιτική δεν στοχεύει απλά στη φορολογική ελάφρυνση πολιτών, νοικοκυριών και επιχειρήσεων αλλά ταυτόχρονα και στην ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναμικής της ελληνικής οικονομίας.
Στην συνέχεια, ο Πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Κωνσταντίνος Κόλλιας, είπε: «Η κατακόρυφη άνοδος των τιμών των ενεργειακών προϊόντων έχει οδηγήσει σε επαναφορά των συζητήσεων για την ανάγκη μείωσης των φορολογικών συντελεστών και επιβαρύνσεων. Ταυτόχρονα, όμως, με δεδομένα τα μεγάλα πακέτα ενισχύσεων, που δίνονται από τις κυβερνήσεις για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων – στην αρχή για την πανδημία, στη συνέχεια για το ενεργειακό κόστος -, γίνεται εμφανής η αξία των φορολογικών εσόδων και η αξιοποίησή τους, όταν αυτό χρειάζεται.
Στην ουσία, η συζήτηση αφορά στην εύρεση της κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ της φορολογικής ελάφρυνσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, λόγω και των αυξημένων πληθωριστικών βαρών της τρέχουσας περιόδου, και της ενίσχυσης της δημοσιονομικής ευρωστίας, ώστε να υπάρχουν τα μαξιλαράκια εκείνα, που να δίνουν τη δυνατότητα χορήγησης ενισχύσεων, όταν και όπου αυτό απαιτείται. Ασφαλώς και το πρώτο δεν είναι απαραίτητα αντίθετο στο δεύτερο, αφού οι υπέρμαχοι της μείωσης των φορολογικών συντελεστών υποστηρίζουν ότι αυτό πρέπει να συμβεί ώστε να αυξηθούν τα έσοδα. Σε κάθε περίπτωση, εκτιμώ ότι είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την Ευρώπη και κυρίως την Ευρωζώνη να ορίσει κοινούς κανόνες και πολιτικές. Όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό».
Ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, Γιώργος Πιτσιλής, επεσήμανε ότι: «To 2018, ξεκινήσαμε πιλοτικά την ψηφιακή υποβολή των ενδικοφανών προσφυγών. Ολοκληρώνουμε τη διαδικασία μέσα στον Νοέμβριο, με μια τελείως διαφορετική και πολύ πιο αναβαθμισμένη πλατφόρμα, η οποία θα αφορά όλες τις ελεγκτικές υπηρεσίες της χώρας, με πολύ διαφορετική λειτουργικότητα και εμφάνιση. Θέλω να πιστεύω ότι, μέχρι το τέλος του Νοεμβρίου θα μπορέσουμε να την ανοίξουμε, πιλοτικά κατ’ αρχήν, μέχρι το τέλος του χρόνου και, αν όλα πάνε καλά, από το 2023, η υποβολή των ενδικοφανών προσφυγών θα γίνεται αποκλειστικά ψηφιακά.» Επίσης εξήγησε πώς η απόδοση ΑΦΜ σε κατοίκους εξωτερικού οργανώνεται σε ορθολογικότερη βάση ώστε να μην πιέζεται υπέρμετρα η ΔΟΥ. Κατοίκων Εξωτερικού, ενώ αναφέρθηκε διεξοδικά στην βελτίωση των συνθηκών για τους φορολογούμενους από την πληρέστερη ανάπτυξη του MyData.
Στο πρώτο πάνελ, με θέμα συζήτησης: «Επίκαιρα φορολογικά θέματα – Φορολογία στην ψηφιακή εποχή (My Data, Big Data) – Αναμόρφωση φορολογίας χαρτοσήμου», η Μαρία Ηλιοπούλου, Tax Director, EY Ελλάδος, αναφέρθηκε στις πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις σε σχέση με την επιβολή τελών χαρτοσήμου επί των χρηματοδοτήσεων, και συγκεκριμένα στην πρόσφατη τροποποίηση του Κώδικα ΦΠΑ που ορίζει την επιβολή τελών χαρτοσήμου σε έντοκα δάνεια και στους απορρέοντες συμβατικούς τόκους.
Στη συνέχεια, ο Παναγιώτης Σ. Δαβέρος, Ανώτερος Διευθυντής Φορολογικών & Τελωνειακών Ομίλου HELLENiQ ENERGY, ανέπτυξε τις σημαντικότερες αλλαγές στο 2022, καταθέτοντας προτάσεις προσαρμογής και αξιοποίησής τους. Εστίασε στη δυνατότητα ρύθμισης ενδοομιλικών συναλλαγών, υπογράμμισε τις επιπτώσεις της πρόσφατης επαναφοράς του χαρτοσήμου, εντοπίζοντας την ανάγκη αποσαφήνισης του πλαισίου της χωρικότητας, ανέδειξε τη θετική νέα διάταξη για έκπτωση δαπανών απόκτησης συμμετοχών, προτείνοντας αντίστοιχη προσαρμογή του ΚΦΕ, ανέλυσε την ολοένα συχνότερη πλέον αξιολόγηση συναλλαγών υπό το πρίσμα της φοροαποφυγής και πρότεινε την υιοθέτηση διαδικασίας συμψηφισμού ζημιών μεταξύ ημεδαπών επιχειρήσεων σε επίπεδο Ομίλου, ως επιπλέον κίνητρο προσέλκυσης επενδύσεων.
Από την πλευρά της, η κα Αγγελική Γκλεζάκου, Partner, Φορολογικού Τμήματος, EY Ελλάδος, κατά την παρουσίασή της με τίτλο «Φορολογία στην ψηφιακή εποχή (My Data, Big Data)» επικεντρώθηκε ειδικότερα στον ψηφιακό μετασχηματισμό της φορολογίας και της εισαγωγής στην καθημερινότητά μας της ψηφιακής διαβίβασης μεγάλου όγκου δεδομένων, είναι πλέον
επιτακτική η ανάγκη ανάπτυξης εργαλείων ανάλυσης και επεξεργασίας αυτών τόσο για την Φορολογική Διοίκηση όσο και για τις επιχειρήσεις.
Ο Ιωάννης Παπαδάκης, Εταίρος της Δικηγορικής Εταιρείας «ΔΡΥΛΛΕΡΑΚΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», έθιξε το ζήτημα των εξελίξεων στο πεδίο της φορολογίας των κρυπτονομισμάτων. Σε επίπεδο ΕΕ, ανέλυσε τη νομολογία του Δικαστηρίου σχετικά με την επιβολή ΦΠΑ στα κρυπτονομίσματα, ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκε σε επίκαιρες νομοθετικές πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Σε επίπεδο ΟΟΣΑ, ανέλυσε την προσφάτως εκδοθείσα συγκριτική μελέτη σχετικά με τις φορολογικές πρακτικές 50 κρατών, καθώς και το προτεινόμενο πλαίσιο υποβολής εκθέσεων για τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία (CARF). Τέλος, αναφέρθηκε στο λογιστικό και φορολογικό χειρισμό των κρυπτονομισμάτων στην Ελλάδα, καταλήγοντας στην αδήριτη ανάγκη θέσπισης ενός ολοκληρωμένου φορολογικού πλαισίου στη χώρα μας.
Ο Κωνσταντίνος Ρουμπής, Tax & Legal Partner στην Deloitte, σε ξεχωριστή ομιλία ανέπτυξε το ζήτημα των συμμετοχικών εταιρειών στο πλαίσιο της επερχόμενης εφαρμογής της νέας οδηγίας της ΕΕ «ATAD 3» για τις εταιρείες – κελύφη. Προκύπτει ότι με τους νέους κανόνες η διατήρηση αλλοδαπών συμμετοχικών εταιρειών από Έλληνες επενδυτές θα διέπεται από αυστηρότερο πλαίσιο. Με τις τελευταίες όμως αλλαγές της φορολογικής νομοθεσίας, οι Ελληνικές συμμετοχικές εταιρείες καθίστανται ιδιαίτερα ανταγωνιστικές καθώς προβλέπεται η απαλλαγή από τον φόρο για μερίσματα και κεφαλαιακά κέρδη από την πώληση συμμετοχών υπό προϋποθέσεις, χωρίς ταυτόχρονα οι Έλληνες επενδυτές να επηρεάζονται από τους κανόνες για την αντιμετώπιση καταχρηστικών πρακτικών όπως η ATAD 3.
Το δεύτερο πάνελ, με συντονιστή τον Ιωάννη Κ. Δρυλλεράκη, Διευθύνων Εταίρο της DRYLLERAKIS & ASSOCIATES LAW FIRM, είχε θέμα τις «Εξελίξεις στο Διεθνές φορολογικό περιβάλλον – Pillar I και Pillar II και προτάσεις οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Shell entities/DEBRA – Ρύθμιση του επαγγέλματος του φορολογικού Συμβούλου – DAC 7)». Ασχολήθηκε με τις εξελίξεις στο διεθνές φορολογικό περιβάλλον, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις φορολογικές μεταρρυθμίσεις που επιχειρούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω πρωτοβουλιών που αναλαμβάνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλα όργανα της Ε.Ε. και τονίζοντας ότι η φορολογική νομοθεσία δεν μπορεί να αντιβαίνει με άλλες αρχές που διέπουν τον κοινωνικό και οικονομικό βίο, με ειδική αναφορά στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Αρχικά, η Δρ Αθηνά Καλύβα, Επικεφαλής Οικονομικής Μονάδας στην Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στην Ε.Ε. και Πρώην Γενική Γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής & Δημόσιας Υπηρεσίας του Υπουργείου Οικονομικών, έθιξε ζητήματα φορολογικών μεταρρυθμίσεων στην Ε.Ε. και γεωπολιτικών εξελίξεων. Πέραν του δημοσιονομικού χαρακτήρα της, η φορολογία είναι σημαντικότατη και για την επίτευξη αναπτυξιακών και περιβαλλοντικών στόχων. Ως εκ τούτου, οφείλει να συμβαδίζει με τις ραγδαίες οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές. Η
διαπίστωση αυτή επιβεβαιώθηκε και από την ανάγκη αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, της πανδημίας καθώς και των γεωπολιτικών εξελίξεων. Κατά τα τελευταία έτη, εν μέσω προκλήσεων, τα ΚΜ, προσπαθώντας να ενισχύσουν την απαραίτητη αναπτυξιακή δυναμική, εφάρμοσαν σημαντικές αλλαγές τόσο στους συντελεστές φορολογίας όσο και στη βάση επιβολής του φόρου. Από πλευράς της η Ε. Επιτροπή με προτάσεις της προκρίνει φορολογικές μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά και θα συνδράμουν στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης της κλιματικής αλλαγής και των γεωπολιτικών εξελίξεων. Η παρουσίαση και σχετική εισήγηση καταγράφει σχετικές εξελίξεις σε επίπεδο Συμβουλίου Ε.Ε. και οριοθετεί τις προσπάθειες για ένα βιώσιμο φορολογικό σύστημα και αποτελεσματική οικονομική διακυβέρνηση.
Ο Πέτρος Πανταζόπουλος, δικηγόρος και μεταδιδάκτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με την ομιλία του αναφέρθηκε στις «Εξελίξεις στο Διεθνές φορολογικό περιβάλλον – Pillar I και Pillar II και προτάσεις οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης» ο Πέτρος Πανταζόπουλος, Δικηγόρος, ΔΝ, Μεταδιδάκτορας της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και Εταίρος στη δικηγορική Εταιρεία Φορτσάκης Διακόπουλος και Συνεργάτες εισηγήθηκε για τους κοινούς φορολογικούς ελέγχους υπό τη DAC 7. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στις προβλέψεις της Οδηγίας για αυτό το νέο εργαλείο διοικητικής συνδρομής μεταξύ των φορολογικών Αρχών των Κρατών Μελών της ΕΕ και επισήμανε ότι η νέα Οδηγία φαίνεται να ενισχύει το πλαίσιο προστασίας των δικαιωμάτων των ελεγχόμενων από δύο ή περισσότερες φορολογικές Αρχές διαφορετικών Κρατών Μελών, πλην όμως πολλά ζητήματα έχουν μείνει ανοιχτά και εναπόκειται στον τρόπο ενσωμάτωσης της Οδηγίας από τα Κράτη Μέλη για την αποτελεσματική και πλήρη αντιμετώπισή τους.
Ακολούθησε η παρουσίασή της Δρ Κατερίνα Πέρρου, δικηγόρο Αθηνών, μεταδιδάκτορας Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ και νομική σύμβουλος διοικητή ΑΑΔΕ, επικεντρώθηκε στην προστασία του δικηγορικού απορρήτου στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που προβλέπονται για τους δικηγόρους, υπό την ιδιότητα τους ως ενδιαμέσων (intermediaries), κατ’ εφαρμογή της DAC 6 (που έχει ενσωματωθεί στην Ελλάδα με τον Ν 4714/2020), σχετικά με τη γνωστοποίηση δηλωτέων διασυνοριακών ρυθμίσεων που εμφανίζουν ενδείξεις επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού. Παρουσιάσθηκαν και αναλύθηκαν υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον του ΔΕΕ σχετικά με το θέμα αυτό. Ειδικότερα, εξετάσθηκε η συμβατότητα των ρυθμίσεων της DAC 6 με το δικαίωμα παροχής δικαστικής προστασίας, στο πλαίσιο του οποίο προστατεύεται το δικηγορικό απόρρητο, αλλά και με το δικαίωμα προστασίας της ιδιωτικής ζωής (των επικοινωνιών και της αλληλογραφίας) που επίσης καλύπτουν την επικοινωνία του δικηγόρου με τους πελάτες του.
Το δεύτερο πάνελ, έκλεισε η Σοφία Σταυρίδη, Associate στο Pinsent Mason LLP του Λονδίνου, όπου μίλησε για την πρόταση της Οδηγίας για την καταπολέμηση των εικονικών οντοτήτων-κελυφών (shell companies) και την πρόταση της Οδηγίας Debt Equity Bias Reduction Allowance (DEBRA).
Σε ξεχωριστή ομιλία, ο Προϊστάμενος Διεύθυνσης Στρατηγικής Τεχνολογιών Πληροφορικής (ΔΙ.Σ.ΤΕ.ΠΛ.) από την Γενική Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (Γ.Δ.ΗΛΕ.Δ.) της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Ρένος Καραστάθης, τόνισε ότι «το myDATA μαζί με το timologio και την εφαρμογή appodixi προσφέρουν εύκολη πρόσβαση σε όλους, διαφάνεια, ταχύτητα στις συναλλαγές και εκσυγχρονίζουν το πλαίσιο λειτουργίας διαδικασιών και υποχρεώσεων».
Ακολούθησε τρίτο πάνελ με θεματική «Διαρθρωτικές αλλαγές και φορολογία» υπό το συντονισμό του Κώστα Σφακάκη, Σύμβουλο Διοίκησης Φορολογικών του ΣΕΒ.
Οι ουσιαστικές επιδράσεις των ήδη εφαρμοζόμενων αρχών του ESG στη διαμόρφωση του νέου φορολογικού περιβάλλοντος αναπτύχθηκαν από τον Άγι Μοσχοβάκο, Tax Partner, PwC Ελλάδας. Στην ομιλία του τόνισε – μεταξύ άλλων – για τη σχέση της φορολογίας με το ESG και τη διάδραση που έχουν μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι παρόλο που η φορολογία στο παρελθόν ήταν απούσα από τη συζήτηση γύρω από το ESG, το τελευταίο διάστημα ποικίλοι παράγοντες, όπως η έννοια της καταβολής “δίκαιου φόρου”, η “πράσινη” φορολογική πολιτική που γίνεται απαραίτητο τμήμα των στρατηγικών αναφορικά με το κλίμα και την κοινωνική ένταξη και η σύνδεση των φόρων με τη βιώσιμη ανάπτυξη έχουν οδηγήσει τη φορολογία πιο κοντά στο πεδίο ESG.
Τα φορολογικά κίνητρα για τα φυσικά πρόσωπα τα οποία εστιάζουν στη προσέλκυση κατοίκων εξωτερικού για την απόκτηση φορολογικής κατοικίας στην Ελλάδα όπως αναπτύχθηκαν από την Δήμητρα Χ. Πάσσιου, Δικηγόρο – Εταίρο της Saplegal – Α.Σ. Παπαδημητρίου & Συνεργάτες. Αντικείμενο της παρουσίασης της Δήμητρας Χ. Πάσσιου, ήταν η ανάδειξη των νομοθετικών διατάξεων, με τις οποίες παρέχονται φορολογικά κίνητρα σε φυσικά πρόσωπα με στόχο τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας τους στην Ελλάδα και την πραγματοποίηση επενδύσεων. Οι νομοθετικές αυτές παρεμβάσεις ξεκίνησαν με το ν. 4646/2019, που εισήγαγε το θεσμό του «διαμένοντος μη κατοίκου», ενώ με το ν. 4714/2020 επεκτάθηκε η δυνατότητα εναλλακτικής φορολόγησης σε συνταξιούχους του εξωτερικού και με το ν. 4758/2020 θεσπίστηκαν φορολογικά κίνητρα εγκατάστασης στην Ελλάδα εργαζομένων και αυτοαπασχολούμενων. Ειδική αναφορά έγινε στις εταιρείες ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας (family offices) που εισήχθησαν στην ελληνική έννομη τάξη με το ν. 4778/2021 και, τέλος, αναφέρθηκαν τα σημαντικά κίνητρα που προβλέφθηκαν με το ν. 4712/2020 για τους Επενδυτικούς Αγγέλους».
Τέλος, τις τεχνικές των Φορολογικών Ελέγχων όπως έχουν εξελιχθεί τα πρόσφατα χρόνια σύμφωνα με τις θεσμοθετημένες αποφάσεις της ΑΑΔΕ όπως επεξηγήθηκαν από τον Χρήστο Κρίγκα, Λογιστή-Φοροτεχνικό της KnΚ Accounting. Ο Χρήστος Κρίγκας, έκανε λόγο για τον έλεγχο φυσικών και νομικών προσώπων αναφέροντας κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Πλέον τα στελέχη της επιχείρησης και ο λογιστής φοροτεχνικός θα πρέπει να γνωρίζουν την διαδικασία ελέγχου καθώς και βασικά σημεία αντιμετώπισης του. Φυσικά νομικά πρόσωπα που εμπλέκονται σε έλεγχο, καθώς και οι σύμβουλοί τους, θα πρέπει να έχουν γνώσεις νομοθεσίας και νομολογίας των δικαστηρίων της χώρας μας.
