Τέσσερα σημαντικά ζητήματα για την ασφαλιστική αγορά έχει στην ατζέντα της η ΕΑΕΕ.
Πρόκειται για το ζήτημα της υποχρεωτικότητας στην ασφάλιση για φυσικές καταστροφές τόσο για επιχειρήσεις όσο και για κατοικίες, για την αναθεώρηση της Solvency II, το συμπληρωματικό ρόλο στις συντάξεις και θεσμική αναγνώριση του αναπτυξιακού ρόλου των ασφαλιστικών εταιρειών στις συντάξεις και τις μη επιθυμητές για την αγορά ενδεχόμενες αλλαγές στο έγγραφο- βασικών πληροφοριών των προϊόντων PRIIPs.
Πρόταση για σύστημα υποχρεωτικής ασφάλισης
Όπως αναφέρεται στην Ετήσια Έκθεση της ΕΑΕΕ αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα των συνεπειών ενός καταστροφικού γεγονότος, όπως είναι ένας ισχυρός σεισμός για τους πολίτες, αλλά και τον κρατικό προϋπολογισμό, η ΕΑΕΕ μέσω της αρμόδιας Επιτροπής Περιουσίας είχε ήδη επεξεργαστεί και διατυπώσει ολοκληρωμένη πρόταση για τη δημιουργία εθνικού συστήματος χρηματοδότησης ζημιών από σεισμό, ως βάση συζητήσεων με τους φορείς της Πολιτείας και τελικό σκοπό την καθιέρωση ενός υποχρεωτικού συστήματος ασφάλισης κατοικιών για τον κίνδυνο του σεισμού. Στο πλαίσιο υλοποίησης της προσπάθειας αυτής, η ΕΑΕΕ, εκμεταλλευόμενη τη συγκύρια ένταξης της χώρας μας στο πρόγραμμα χρηματοδότησης και αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πραγματοποίησε συναντήσεις με το τεχνικό επιτελείο της Κυβέρνησης για τα θέματα των φυσικών καταστροφών και υπέβαλε τη σχετική πρόταση ασφάλισης στα αρμόδια Κυβερνητικά στελέχη, αρχής γενομένης από τον κίνδυνο του σεισμού, αλλά με πρόθεση επέκτασης και στις λοιπές φυσικές καταστροφές – όπως πλημμύρα και δασικές πυρκαγιές. Παράλληλα με τη δράση αυτή, η ΕΑΕΕ υπενθύμισε στις επαφές της την εναλλακτική πρόταση να δοθούν φορολογικά κίνητρα στους πολίτες για την ασφάλιση των κατοικιών τους έναντι των φυσικών καταστροφών, ανεξαρτήτως εφαρμογής της πρότασης περί καθιέρωσης της υποχρεωτικότητας στην ασφάλιση κατοικιών, πρόταση που είχε εξαγγείλει η Κυβέρνηση στη Γενική Συνέλευση της ΕΑΕΕ τον Φεβρουάριο 2020 μέσω του Υπουργού Ανάπτυξης & Επενδύσεων, κ. Γεωργιάδη και η οποία βρίσκεται σε εκκρεμότητα. Τέλος, στο πλαίσιο επέκτασης της πρότασης προς την Πολιτεία, προκειμένου να περιλαμβάνει ένα ευρύτερο φάσμα καταστροφικών κινδύνων, η ΕΑΕΕ μέσω της Επιτροπής Περιουσίας εξετάζει ήδη με τους μεσίτες ασφαλίσεων τη μοντελοποίηση των κινδύνων, όπως έγινε και για τον κίνδυνο σεισμού. Η ΕΑΕΕ ευελπιστεί ότι η Πολιτεία θα αναγνωρίσει τον ουσιαστικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις στα καταστροφικά γεγονότα που πλήττουν τη χώρα μας, καθώς και τα πολλαπλά οφέλη της προωθούμενης πρότασης για το ίδιο το Κράτος και για λόγους προστασίας της περιουσίας των πολιτών και να προχωρήσει στην υιοθέτησή της.
Οι προβληματισμοί στην αναθεώρηση της Solvency II
Τον Δεκέμβριο του 2020 η ΕΙΟΡΑ, κατέθεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Τεχνική Συμβουλή της για την αναθεώρηση της Solvency II, η οποία υπήρξε προϊόν διαβούλευσης που είχε θέσει τον Οκτώβριο 2019. Παράλληλα, διεξήγαγε δύο κύκλους ασκήσεων για τις ανάγκες της Ολιστικής Εκτίμησης Αντίκτυπου (Holistic Impact Assessement), τον Μάρτιο και τον Ιούλιο του 2020 με τη δεύτερη να εστιάζει στις επιπτώσεις του Covid-19 στη χρηματοοικονομική λειτουργία των δραστηριοποιούμενων στην Ε.Ε. ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Το σύνολο της ευρωπαϊκής ασφαλιστικής αγοράς, συμμετείχε στις ασκήσεις αυτές, ενώ επιπλέον συμμετείχε και σε επιμέρους ασκήσεις της Insurance Europe, της ομοσπονδίας των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών επιχειρήσεων, με στόχο την τεκμηρίωση των αντιπροτάσεών της απέναντι στις δρομολογούμενες εισηγήσεις της ΕΙΟΡΑ. Η ελληνική ασφαλιστική αγορά, μέσω της ΕΑΕΕ είχε ενεργή εμπλοκή σε όλες τις ασκήσεις με την υποβολή από εταιρείες-μέλη των απαιτούμενων στοιχείων. Επίσης, η Ιnsurance Europe (ΙΕ) συμμετείχε στην ξεχωριστή διαβούλευση που πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω της πλατφόρμας «Better Regulation», την οποία εγκαινίασε την 1η Ιουλίου 2020. Σε αντίθεση με τις ανακοινώσεις της ΕΙΟΡΑ για την πρόθεσή της να επιτύχει ένα ισορροπημένο αποτέλεσμα, σύσσωμη η ευρωπαϊκή ασφαλιστική βιομηχανία δηλώνει προβληματισμένη. Σε Δελτίο τύπου που εξέδωσε η ΙΕ την ίδια μέρα της δημοσιοποίησης από την ΕΙΟΡΑ της Τεχνικής Συμβουλής της, διατυπώνει τη δυσαρέσκεια των ευρωπαίων ασφαλιστών σε σχέση με τις προωθούμενες εισηγήσεις. Η ΙΕ, στο δημοσίευμά της, επισημαίνει ότι παρότι η αναθεώρηση της Solvency II αποτελεί ευκαιρία για την επίλυση των προβλημάτων του υφιστάμενου πλαισίου κατά τρόπο που θα επέτρεπε στους ευρωπαίους ασφαλιστές να επενδύσουν περισσότερο στην οικονομία, να παρέχουν περισσότερα μακροπρόθεσμα αποταμιευτικά προϊόντα και μεγαλύτερη προστασία στους πελάτες τους, αλλά και να είναι πιο ανταγωνιστικοί στη διεθνή σκηνή, εντούτοις το κείμενο της ΕΙΟΡΑ όχι μόνον αγνοεί αυτήν τη δυναμική αλλά, αντίθετα θα καταστήσει τη Solvency II ακόμη πιο συντηρητική, χωρίς να αποδεικνύει ότι τα ισχύοντα επίπεδα κεφαλαίου είναι πολύ χαμηλά. Οι εισηγήσεις της ΕΙΟΡΑ παρακάμπτουν το μακροπρόθεσμο επιχειρηματικό μοντέλο των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, με τρόπο που αποκλίνει από τους φιλόδοξους σημαντικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως είναι η Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) και η Ένωση Κεφαλαιαγορών (Capital Markets Union). Στην παρούσα φάση, η ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά, εκφραζόμενη από την ΙΕ, έχει ξεκινήσει δράσεις, τις οποίες θα κλιμακώσει στο επόμενο χρονικό διάστημα, προκειμένου να αναδείξει την παραπάνω προβληματική στους συν-νομοθέτες Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ε.Ε., οι οποίοι είναι και αυτοί που θα καθορίσουν τις αλλαγές που θα επιφέρει η αναθεώρηση στο ισχύον πλαίσιο.
Η θεσμική αναγνώριση του αναπτυξιακού ρόλου των ασφαλιστικών εταιρειών στις συντάξεις
Η ιδιωτική ασφάλιση σε ολόκληρο τον αναπτυγμένο κόσμο προσφέρει πολλαπλά στις εθνικές οικονομίες και στις τοπικές κοινωνίες μέσω της διαχείρισης των κινδύνων, της καταβολής ασφαλιστικών αποζημιώσεων και παροχών και της δημιουργίας αποταμιεύσεων και συλλογικών επενδύσεων. Σύμφωνα, εξάλλου, με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές, η ιδιωτική ασφάλιση μπορεί να δώσει σύγχρονες λύσεις για την αντιμετώπιση των συντάξεων προκειμένου να διασωθεί η μακροβιότητα και βιωσιμότητα του εθνικού συστήματος συντάξεων. Παρ’ όλα αυτά η ελληνική πολιτεία επί σειρά ετών απείχε από μια συγκροτημένη προσέγγιση όσον αφορά την αναπτυξιακή δυναμική της ιδιωτικής ασφάλισης σε πολλούς τομείς, η οποία θα συνεπαγόταν πολλαπλά οφέλη για τους Έλληνες πολίτες και της ελληνικής οικονομίας. Μέχρι σήμερα η διείσδυση του κλάδου στην Ελλάδα παραμένει χαμηλή, εκφραζόμενη από το λόγο της παραγωγής ασφαλίστρων προς το ΑΕΠ σε 2,2% το 2018 έναντι του μέσου ευρωπαϊκού όρου, ο οποίος ανέρχεται στο 7,46%. Με συνολικό μέγεθος ασφαλιστικής αγοράς που αντιστοιχεί σε κατά κεφαλή ασφάλιστρα ύψους 377 ευρώ (στοιχεία 2018), η Ελλάδα καταλαμβάνει μία από τις χαμηλότερες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Επικράτεια, καθώς η αντίστοιχη μέση τιμή για το σύνολο των ευρωπαϊκών αγορών είναι 5,7 φορές μεγαλύτερη (2.170 ευρώ/ άτομο). Και παρά τη χαμηλή διείσδυση, ο εγχώριος ασφαλιστικός κλάδος αποτελεί το σημαντικότερο θεσμικό επενδυτή της χώρας. Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ (Ιουνίου 2020) οι ελληνικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις διαθέτουν επενδύσεις υψηλής στάθμης της τάξης των 16,9 δισ. (7,5% του ΑΕΠ) σε σύνολο στοιχείων ενεργητικού 19,1 δισ. Εάν η Ελλάδα βρισκόταν στο μέσο ευρωπαϊκό όρο των επενδύσεων του ασφαλιστικού κλάδου (58% του ΑΕΠ), οι επενδύσεις των ελληνικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων θα ανερχόντουσαν στο ποσό των 130 δισ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις ανά τον κόσμο αποτελούν ισχυρούς διαχειριστές κεφαλαίων μακροπρόθεσμης πνοής στο πλαίσιο, κυρίως, των ασφαλίσεων ζωής και συνταξιοδοτικών/ αποταμιευτικών προγραμμάτων, γι’ αυτό και συχνά ο τομέας αποκαλείται «ατμομηχανή της οικονομίας».
Έγγραφα βασικών πληροφοριών για τα PRIIP’s
Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την υιοθέτηση του Κανονισμού (ΕΕ) 1286/2014 για τα επενδυτικά προϊόντα PRIIPs είχε ένα πολύ απλό στόχο που ήταν να επιτύχει την ενημέρωση των επενδυτών για τα χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων προϊόντων χρησιμοποιώντας γλώσσα την οποία να μπορούν να κατανοήσουν και τη διευκόλυνση έτσι της σύγκρισης του κόστους, της απόδοσης και του κινδύνου των προϊόντων αυτών. Ωστόσο, ο σχεδιασμός του εγγράφου βασικών πληροφοριών- KID πραγματοποιήθηκε χωρίς σαφή ιδέα των προϊόντων αλλά και των παρόχων οι οποίοι θα ρυθμίζονταν από τις διατάξεις του Κανονισμού αυτού. Παρότι οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις είναι οι κυριότεροι πάροχοι των προϊόντων PRIIPs, εν τούτοις ο Κανονισμός δεν συντάχθηκε με γνώμονα τους ασφαλιστές αλλά τις εταιρείες διαχείρισης ή επενδύσεων ΟΣΕΚΑ, ως επί το πλείστον, οι οποίοι εξαιρούνται προσωρινά από τις υποχρεώσεις του Κανονισμού των PRIIPs.
Δυστυχώς, επτά χρόνια μετά την έκδοση του Κανονισμού, η σύγκριση των προϊόντων μέσω του τυποποιημένου εγγράφου ΚID είναι σχεδόν αδύνατη. Σε όλη τη διάρκεια της εφαρμογής του Κανονισμού υπήρξε σταθερή ροή ερωτήσεων και απαντήσεων, κατευθυντήριων οδηγιών, εποπτικών δηλώσεων και προτεινόμενων αλλαγών των Ρυθμιστικών Τεχνικών Προτύπων (ΡΤΠ) σχετικά με το περιεχόμενο του ΚID. Αποκορύφωμα ήταν η προηγούμενη χρονιά κατά την οποία οι Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές πρότειναν για μία ακόμη φορά νέες προτάσεις τροποποίησης του KID, ως αποτέλεσμα της πολιτικής πίεσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και της φαινομενικής επείγουσας ανάγκης να «γίνει κάτι» πριν οι ΟΣΕΚΑ εισέλθουν στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού το 2022. Μετά από ένα διάστημα διαβουλεύσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και έντονου lobbying από την πλευρά της Insurance Europe αλλά και από τις εθνικές ενώσεις συμπεριλαμβανομένης της ΕΑΕΕ σχετικά με τις ανησυχίες της ευρωπαϊκής ασφαλιστικής αγοράς, τον Ιούλιο του 2020 το Συμβούλιο Εποπτών (BOS) της EIOPA απέρριψε αυτές τις λανθασμένες προτάσεις τροποποίησης του KID. Ωστόσο, εξακολουθεί να υφίσταται το ενδεχόμενο να τεθεί εκ νέου το θέμα της mini αναθεώρησης του κατ΄ εξουσιοδότηση Κανονισμού (ΕΕ) 2017/563 για τα έγγραφα βασικών πληροφοριών των προϊόντων PRIIPs. Σε κάθε περίπτωση η ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά θα είναι έτοιμη να αγωνιστεί για την αποτροπή μιας τελευταίας στιγμής mini αναθεώρησης του κατ΄ εξουσιοδότηση Κανονισμού επιφέροντας νέες βιαστικές και όχι καλά μελετημένες αλλαγές στο έγγραφο βασικών πληροφοριών των προϊόντων PRIIPs.
