Εγκύκλιο για το πώς θα εκκαθαριστούν οι ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολούμενων, αγροτών εξέδωσε το Υπουργείο Εργασίας.
Σύμφωνα με αυτήν, βάσει υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών προς τον ΕΦΚΑ των ελευθέρων επαγγελματιών (ασφαλισμένων του πρώην ΟΑΕΕ), των αυτοαπασχολουμένων (ασφαλισμένων του πρώην ΕΤΑΑ) και των αγροτών (ασφαλισμένων του πρώην ΟΓΑ) αποτελεί το εισόδημα που προκύπτει από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, όπως εκάστοτε ισχύει, και στο οποίο συμπεριλαμβάνονται από 1/1/2018 οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές.
Ειδικά για το έτος 2018 η ασφαλιστική εισφορά υπολογίζεται επί του 85% του ως άνω φορολογητέου αποτελέσματος.
Δεδομένου ότι τα σχετικά στοιχεία που αφορούν στο προηγούμενο φορολογικό έτος είναι διαθέσιμα στον ΕΦΚΑ μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκκαθάρισης των φορολογικών δηλώσεων, δηλαδή κατά το β’ εξάμηνο του έτους, στις ανωτέρω Υπουργικές Αποφάσεις προβλέπεται ότι η βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών προκύπτει σύμφωνα με τα ανωτέρω με βάση το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος. Τυχόν διαφορά που προκύπτει μετά από τον υπολογισμό των προβλεπόμενων ασφαλιστικών εισφορών με βάση το εισόδημα του προηγούμενου φορολογικού έτους, αναζητείται και συμψηφίζεται ισομερώς κατανεμημένη σε μηνιαία βάση έως το μήνα Δεκέμβριο εκάστου έτους.
Συνεπώς, κατά τους πρώτους μήνες του έτους οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται με βάση το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος, στο οποίο περιλαμβάνονται από 1/1/2018 οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές.
Κατά τη διάρκεια του έτους, όταν είναι διαθέσιμα τα στοιχεία (εισόδημα και ασφαλιστικές εισφορές) που αφορούν το προηγούμενο φορολογικό έτος γίνεται υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών με βάση το προηγούμενο φορολογικό έτος για το σύνολο των μηνών του έτους. Από την εφαρμογή των ανωτέρω προκύπτει η υποχρέωση διενέργειας εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών κάθε έτος από τις Υπηρεσίες του ΕΦΚΑ.
Διαδικασία εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών έτους 201
Οι ασφαλιστικές εισφορές από 1/1/2017 υπολογίστηκαν με βάση τα εισοδήματα που εστάλησαν από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για το έτος 2015, ως του πιο πρόσφατα εκκαθαρισμένου φορολογικού έτους. Μετά τη λήψη από την ΑΑΔΕ των στοιχείων που αφορούν στο εισόδημα του φορολογικού έτους 2016, η διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017 αναμένεται ότι θα ολοκληρωθεί εντός Μαρτίου του 2018. Ως εκ τούτου, ειδικά για την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών του έτους 2017, πέραν των αναφερομένων παραπάνω, θα εφαρμοστούν επιπρόσθετα τα εξής:
Α. Χρεωστικό Υπόλοιπο
Σε περίπτωση που από την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών προκύπτει διαφορά που πρέπει να καταβληθεί από τον ασφαλισμένο (χρεωστικό υπόλοιπο) αυτή επιμερίζεται ισομερώς σε 5 μηνιαίες δόσεις (Απρίλιο έως Αύγουστο του 2018), ανεξαρτήτως του ύψους του ποσού αυτής, με την τελευταία δόση να είναι πληρωτέα μέχρι 30/9/2018.
Συνεπώς, οι μηνιαίες ασφαλιστικές υποχρεώσεις των μηνών Απριλίου 2018 έως και Αυγούστου 2018 θα περιλαμβάνουν:
α) την τρέχουσα μηνιαία ασφαλιστική εισφορά για το 2018, και
β) την μηνιαία δόση οφειλής που προκύπτει από τη διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017
Εάν η ως άνω μηνιαία ασφαλιστική εισφορά δεν καταβληθεί εμπρόθεσμα, επιβάλλεται ο προβλεπόμενος τόκος καθυστέρησης μόνο επί του ποσού της μηνιαίας δόσης οφειλής που δεν έχει καταβληθεί, και όχι επί του ποσού που αντιστοιχεί στην τρέχουσα μηνιαία ασφαλιστική εισφορά του έτους 2018.
Για παράδειγμα η εισφορά του μήνα Απριλίου περιλαμβάνει την τρέχουσα μηνιαία ασφαλιστική εισφορά ύψους €250,00 και την μηνιαία δόση οφειλής ύψους €120,00, δηλαδή συνολικά ο ασφαλισμένος πρέπει να καταβάλει μέχρι 31/5/2018 ποσό ύψους €370,00. Ο εν ασφαλισμένος δεν κάνει καμία καταβολή μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία. Από 1/6/2018 επιβάλλεται τόκος καθυστέρησης μόνο επί του ποσού της μηνιαίας δόσης οφειλής, δηλαδή επί του ποσού των €120,00.
Β. Πιστωτικό Υπόλοιπο
Σε περίπτωση που από την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών προκύψει ότι ο ασφαλισμένος έχει καταβάλει επιπλέον ποσό (πιστωτικό υπόλοιπο), αυτό επιστρέφεται αυτόματα στον ασφαλισμένο, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα ανωτέρω, εντός διμήνου από την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκκαθάρισης, εκτός και εάν ο ασφαλισμένος υποβάλλει αίτημα προκειμένου το ποσό να παραμείνει ως πιστωτικό υπόλοιπο στον ΕΦΚΑ.
Σημειώνουμε ότι εάν υπάρχουν καθυστερούμενες ασφαλιστικές εισφορές μηνών του έτους 2018 μέχρι την εκκαθάριση, αυτές εξοφλούνται από το πιστωτικό υπόλοιπο, και τυχόν εναπομείναν πιστωτικό υπόλοιπο επιστρέφεται στον ασφαλισμένο.
Σημειώνουμε ότι σε περίπτωση που έχει υποβληθεί αίτηση για υπαγωγή στο άρθρο 39 παρ. 13 του ν.4387/2016 για καταβολή μειωμένων κατά 50% ασφαλιστικών εισφορών από ασφαλισμένους που συμπληρώνουν 40 έτη ασφάλισης, το οποίο εκκρεμεί μέχρι την ημερομηνία εκκαθάρισης, τα επιπλέον ποσά που έχουν καταβληθεί από τον ασφαλισμένο επιστρέφονται σύμφωνα με τα αναφερόμενα για τη διαχείριση του πιστωτικού υπολοίπου της εκκαθάρισης.
Καθορισμός ασφαλιστικών εισφορών από 1/1/2018
Όπως προαναφέρθηκε, για τον υπολογισμό των ετήσιων ασφαλιστικών εισφορών αρχικά λαμβάνεται το εισόδημα και οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές, όπως αυτές έχουν καθοριστεί μετά από τη διενέργεια της ετήσιας εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών, του πιο πρόσφατα εκκαθαρισμένου φορολογικού έτους, και στη συνέχεια γίνεται υπολογισμός τους με βάση το εισόδημα και τις καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές του προηγούμενο φορολογικού έτους.
Συνεπώς, για τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών του έτους 2019 αρχικά λαμβάνεται το εισόδημα και οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές του πιο πρόσφατα εκκαθαρισμένου φορολογικού έτους, δηλαδή του έτους 2017. Στην συνέχεια, γίνεται υπολογισμός τους με βάση το εισόδημα και τις καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές του προηγούμενο φορολογικού έτους, δηλαδή του έτους 2018.
Ως καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές θεωρούνται οι ασφαλιστικές εισφορές που είχε υποχρέωση να καταβάλλει ο ασφαλισμένος κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, όπως προκύπτουν μετά τη διενέργεια της ετήσιας εκκαθάρισης, για το σύνολο των κλάδων ασφάλισης (κύρια και επικουρική ασφάλιση, υγειονομική περίθαλψη, εφάπαξ παροχή), καθώς και λοιπές εισφορές που συνεισπράττει ο ΕΦΚΑ, ανεξάρτητα εάν αυτές τελικά καταβλήθηκαν ή όχι από τον ασφαλισμένο.
