.gif?rand=9757)
Μελέτη με τίτλο “Επαγγελματική ασφάλιση στην Ελλάδα: Προκλήσεις και προοπτικές” παρουσίασε ο ΙΟΒΕ σε εκδήλωση την οποία διοργάνωσε η Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ).
Ο Πρόεδρος της ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α κ. Χρήστος Νούνης, υπογράμμισε το ρόλο της Ένωσης στη διάδοση του θεσμού και το ευρύ φάσμα δράσεων που πραγματοποιούνται. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην ταχεία ανάπτυξη του θεσμού την τελευταία 5ετία και στην ανάγκη για ουσιαστικές στοχευμένες παρεμβάσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του θεσμού. Τόνισε κλείνοντας ότι η κεφαλαιοποίηση πλέον αποτελεί τη νέα Αναγκαιότητα, για τη χώρα μας, δεδομένων των δημογραφικών πιέσεων και της γήρανσης του πληθυσμού αλλά και των σημαντικών εθνικών δημοσιονομικών περιορισμών. Επομένως, η θεσμοθέτηση της δυνατότητας σύστασης «πολύ-εργοδοτικών» ΤΕΑ και η παροχή ισχυρών κινήτρων για μακροχρόνια αποταμίευση που προτείνονται στη μελέτη, φαίνεται να αποτελούν τον ασφαλή εμπειρικά δρόμο προς ένα καλύτερο και βιώσιμο ασφαλιστικό μέλλον.
Ακολούθως, οι εκπρόσωποι του ΙΟΒΕ κκ. Βέττας και Γατόπουλος παρουσίασαν τα αποτελέσματα της μελέτης.
Ο θεσμός, παρά την συστηματική ανάπτυξή του τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα έχει μεγάλα περιθώρια εξάπλωσης, καθώς παραμένει πολύ λιγότερο διαδεδομένoς από ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.Tην περίοδο 2004-2021 ο αριθμός των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) εξαπλασιάστηκε, αλλά παραμένει χαμηλή η διείσδυση και μικρό το μέγεθός τους στην Ελλάδα συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Έτσι, το συνολικό ενεργητικό των ΤΕΑ προαιρετικής ασφάλισης αντιστοιχεί σε μόλις 0,1% του ΑΕΠ, καταγράφοντας υστέρηση σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης (Διάγραμμα 1).
Μεταξύ των εμποδίων που, σε βάθος χρόνου, περιόρισαν την ανάπτυξη του θεσμού στην Ελλάδα, η μελέτη αναδεικνύει:
- τον ιστορικά γενναιόδωρο πρώτο δημόσιο πυλώνα ασφάλισης με υψηλά προκρίσης ποσοστά αναπλήρωσης,
- την κάλυψη ελλειμμάτων από τον κρατικό προϋπολογισμό και
- τη χαμηλή εμπιστοσύνη σε συμπληρωματικούς θεσμούς ασφάλισης.
Ταυτόχρονα, τονίζεται ότι η ίδια η δομή της ελληνικής οικονομίας αποτέλεσε τροχοπέδη, εξαιτίας, μεταξύ άλλων,
- του μικρού μεγέθους των επιχειρήσεων,
- των υψηλών ποσοστών μη εξαρτημένης εργασίας,
- των χαμηλών ποσοστών αποταμίευσης,
- του υψηλού φορολογικού βάρους της εργασίας και
- της χαμηλής εμπιστοσύνης των νοικοκυριών προς τον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Προκειμένου να αμβλυνθούν οι παραπάνω αγκυλώσεις και να αξιοποιηθούν οι προοπτικές εξάπλωσης του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης, προτείνονται μέτρα πολιτικής σε τέσσερεις άξονες:
- (α) στην κατεύθυνση της ενοποίησης, ενίσχυσης των φορέων εποπτείας και απλοποίησης των διαδικασιών δανειοδότησης των ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης,
- (β)παρεμβάσεις σε θέματα οργάνωσης και λειτουργίας των ταμείων στην κατεύθυνση ενός περισσότερο ευέλικτου οργανωτικού σχήματος, συμπεριλαμβάνοντας τη δυνατότητα ίδρυσης πολύ-εργοδοτικών ταμείων,
- (γ) οικονομικά κίνητρα σε ασφαλισμένους και εργοδότες που θα επιτρέπουν την υγιή και βιώσιμη ανάπτυξη της επαγγελματικής ασφάλισης σε ένα σταθερό και διαφανές φορολογικό πλαίσιο – ενδεικτικά, σε αντιστοιχία με τις διεθνείς πρακτικές, προτείνεται να διατηρηθούν σημαντικά φορολογικά κίνητρα ως προς τις εφάπαξ συνταξιοδοτικές παροχές, αλλά σε συνδυασμό με την εφαρμογή καθολικών ορίων,
- (δ) ευρύτερες παρεμβάσεις πέρα από την επαγγελματική ασφάλιση, που αφορούν την τόνωση της συμπληρωματικότητας αυτής με τον πρώτο και τον τρίτο πυλώνα ασφάλισης, καθώς και με την τόνωση της εγχώριας κεφαλαιαγοράς.
Η αποτελεσματικότητα των μέτρων εξαρτάται από τον υψηλό βαθμό αλληλεξάρτησης μεταξύ τους. Για τον λόγο αυτό, οι προτεινόμενες παρεμβάσεις κρίνεται σκόπιμο να εφαρμοστούν με τρόπο συγχρονισμένο και όχι αποσπασματικό.
Βασικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι η επαγγελματική ασφάλιση μπορεί να παίξει ρόλο αναπτυξιακού μοχλού στην ελληνική οικονομία, ενώ ταυτόχρονα να ενισχύσει την αποταμιευτική συνείδηση των νοικοκυριών, να βελτιώσει τα κίνητρα για εργασία και να συμβάλει στην καλύτερη διασπορά του ευρύτερου ασφαλιστικού κινδύνου.
Όπως εκτιμάται από τη μελέτη, η ενίσχυση της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης μέσα από την επαγγελματική ασφάλιση θα οδηγήσει σε βελτίωση της παραγωγικής υποδομής της οικονομίας, σε αύξηση της παραγωγικότητας και του ΑΕΠ. Ενδεικτικά, υπό προϋποθέσεις δημιουργείται προοπτική για νέα κεφαλαιακά αποθέματα που μπορεί να ξεπεράσουν τα €20 δισεκ. μακροχρόνια, σε πραγματικούς σημερινούς όρους. Αντίστοιχα, εκτιμάται ότι το ΑΕΠ μπορεί να είναι υψηλότερο κατά μέσο όρο κατά περίπου €1,0 δισεκ. ετησίως σε βάθος 40-ετίας, σε πραγματικούς σημερινούς όρους. Οι άμεσες αυτές επιδράσεις αναμένονται μεγαλύτερες όσο ευρύτερη είναι η κάλυψη του εργατικού δυναμικού από επαγγελματική ασφάλιση και όσο μεγαλύτερης διάρκειας είναι η ασφάλιση αυτή.
Οι παρεμβάσεις αναμένεται να έχουν επίσης δευτερογενή μακροοικονομικά οφέλη, μέσα από την ενδυνάμωση της εγχώριας αποταμίευσης και κεφαλαιαγοράς, καθώς και του ευρύτερου κλάδου των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Πέραν των σημαντικών μακροοικονομικών επιδράσεων, η μεταρρύθμιση αναμένεται να έχει θετική επίδραση και στα κίνητρα των νοικοκυριών να συμμετέχουν στην επίσημη αγορά εργασίας. Η απτή σύνδεση των εισφορών με σωρευμένο κεφάλαιο σε προσωπικό λογαριασμό μπορεί επίσης να ενισχύσει τα κίνητρα των εργαζομένων να επεκτείνουν τη διάρκεια του επίσημου εργασιακού τους βίου, να προάγει το επίπεδο των χρηματοοικονομικών γνώσεων των νοικοκυριών και να τονώσει την εμπιστοσύνη των εργαζομένων έναντι του ασφαλιστικού συστήματος συνολικά.
Στη συζήτηση που ακολούθησε, ο Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Καθηγητής Ο.Π.Α., κ. Πάνος Τσακλόγλου, ευχαρίστησε την ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α. για την πρόσκληση και τον ΙΟΒΕ για την υψηλής ποιότητας μελέτη για την επαγγελματική ασφάλιση. Σημείωσε ότι το βασικό πρόβλημα της χώρας μας είναι το γεγονός ότι η αποταμίευση είναι αρνητική στη χώρα μας έως και το 2019 και ήταν ένας βασικό παράγοντας για την αλλαγή του καταναλωτικού μοντέλου που οδήγησε στην κρίση ανταγωνιστικότητας και των προβλημάτων που ταλάνισαν τη χώρα μας την προηγούμενη 10ετία. Ο 2ος Πυλώνας, ως μια ολοκληρωμένη προσπάθεια ενίσχυσης των αποταμιευτικών πόρων μπορεί να ενέχει σημαντικό ρόλο, ως συμπληρωματικός πυλώνας, επιβεβαιώνοντας τις προοπτικές ανάπτυξης του και τονίζοντας το ρόλο του για την ενίσχυση των ποσοστών αναπλήρωσης του εισοδήματος και του βιοτικού επιπέδου των συνταξιούχων.
Σημείωσε ότι το τέλος των ψευδαισθήσεων έχει επέλθει και η συγκυρία είναι θετική, αναφερόμενος στη δημοσιονομική προσγείωση της ελληνικής οικονομίας και στη μείωση των παρελθόντων μη βιώσιμων συντάξεων. Τα χαμηλά ποσοστά διείσδυσης του θεσμού στην Ελλάδα και η δυνατότητα σύγκλισης με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών έως και 5% (ήδη έχουν μειωθεί κατά 3,9%) που είναι ο άμεσος χρονικά στόχος, προσφέρει τη δυνατότητα για αποταμίευση. Τελευταίος παράγοντας που συμβάλλει στην ανάπτυξη του 2ου Πυλώνα είναι η μετατροπή της επικουρικής ασφάλισης σε κεφαλαιοποιητική, γεγονός που θα συμβαλλει στην εξοικείωση και ενημέρωση των νεότερων γενεών για την αποταμίευση.
Τόνισε μάλιστα ότι πολλές από τις προτάσεις που αναφέρονται στη μελέτη αποτελούν ήδη αντικείμενο συζήτησης και προετοιμασίας από το Υπ. Εργασίας, όπως την ενίσχυση των φορέων εποπτείας, τη δυνατότητα ίδρυσης πολυ-εργοδοτικών ΤΕΑ. το χαμηλό επίπεδο εμπιστοσύνης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την ασφάλιση, λόγω και του χρηματοοικονομικού εγγραματισμού, αλλά κυρίως του τρόπου που λειτουργεί το κεφαλαιοποιητικό σύστημα.
Η κυβέρνηση και το Υπουργείο στηρίζει την υγιή και βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου, μέσω της θεμελίωσης αρχών, κανόνες, πραγματικές ανάγκες, δεσμούς εμπιστοσύνης και υψηλής ποιότητας υπηρεσιών προς τους ασφαλισμένους. Δηλαδή τις αρχές καλής διακυβέρνησης, επαρκή οργάνωση, άρτια συστήματα και άρτια καταρτισμένο προσωπικό. Κομβικά στοιχεία είναι η διαφάνεια, η συνεχής και τακτική ενημέρωση των ασφαλισμένων. Εξήρε επίσης, το ρόλο των ισχυρών ταμείων για την επίτευξη οικονομιών κλίμακας και επιβεβαίωσε τη σημαντική συμβολή του 2ου Πυλώνα στην κοινωνία και την οικονομία, εκφράζοντας τη στήριξη του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, δεδομένου ότι αποτελεί κρίσιμο παράγοντα της ευημερίας της κοινωνίας στηρίζοντας την ανάπτυξή του.
Η Πρόεδρος Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, κ. Βασιλική Λαζαράκου, αναφέρθηκε σε τρία βασικά θέματα, αφενός την εποπτεία και το πλαίσιο, την ανάπτυξη της κεφαλαιαγοράς και την κωδικοποίηση της νομοθεσίας. Σημείωσε αντιστοίχως ότι ανεξαρτήτως της επιλογής του τρόπου άσκησης της εποπτείας, είτε στη σημερινή τριμερή μορφή της, είτε με την ίδρυση νέας εποπτικής αρχής, η υποστελέχωση αποτελεί βασικό πρόβλημα ως προς την άρτια εκπλήρωση των αρμοδιοτήτων των εποπτικών αρχών. Βασική προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η κρατική μέριμνα για την επαρκή και προσήκουσα στελέχωση με άτομα υψηλής εξειδίκευσης και εμπειρίας, καθώς και τα κατάλληλα τεχνικά μέσα εποπτείας. Βασική λύση πρέπει να αποτελέσει η βελτίωση της οργανωτικής δομής μεταξύ των τριών εποπτικών αρχών και σύμπνοια με το ευρωπαϊκό νομοθετικό γίγνεσθαι.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, κ. Σωκράτης Λαζαρίδης, απέδωσε συγχαρητήρια για τη μελέτη του ΙΟΒΕ και το ρόλο της ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α. για τη στήριξη του θεσμού της Επαγγελματικής Ασφάλισης στην Ελλάδα. Από την εμπειρία του ΤΕΑ του Χρηματιστηρίου Αθηνών, μετέφερε την ανάγκη για παρεμβάσεις στο εποπτικό πλαίσιο και ιδίως στην απλοποίηση των διαδικασιών για την ίδρυση ΤΕΑ. Τόνισε δε, την ανάγκη καλλιέργειας συνείδησης για αποταμίευση και ιδίως της σχέσης επενδυτικού κινδύνου και απόδοσης, προτείνοντας τη χρήση των ψηφιακών δυνατοτήτων και της εμπερίας για το προφίλ κινδύνου των εργαζομένων. α) πλαφόν για το μέγεθος των ετήσιων εισφορών ως προς το εισόδημα, β) το ζήτημα μέριμνας για τη μεταφορά των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων από άλλα παρελθόντα προγράμματα και γ) η δυνατότητα της πρόωρης ανάληψης κεφαλαίων.
Ο Πρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών (ΕΘΕ), κ. Κρις Αίσωπος τόνισε ότι τα μέλη της ΕΘΕ υποστήριξαν ενεργά την εν λόγω μελέτη στο πλαίσιο της ευρύτερης πεποίθησής ότι ο θεσμός των ΤΕΑ είναι στην σωστή κατεύθυνση για την κάλυψη των αναγκών για προαιρετική ασφάλιση για τους Έλληνες. Μάλιστα, η ΕΘΕ αποδεικνύει την εμπιστοσύνη της στο θεσμό των ΤΕΑ έχοντας ιδρύσει, το πρώτο πολύ-εργοδοτικό κλαδικό ΤΕΑ για το προσωπικό όλων των μελών της.
Τέλος, σημείωσε ότι οι Έλληνες διαχειριστές έχουν συσσωρευμένη εμπειρία και δυνατότητα αντίληψης των διαχειριστικών απαιτήσεων και των αναγκών των ΤΕΑ, ενώ και εντός του 2021 έχουν επιτύχει σημαντικές πολύ θετικές αποδόσεις σε όλες τις επιμέρους κατηγορίες ΟΣΕΚΑ.
