Η έναρξη του Πανελληνίου Συνεδρίου Δημόσιας Υγείας 2024 πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 13 Ιουνίου με μεγάλη προσέλευση συνέδρων με πρώτη ομιλήτρια την Αναπληρώτρια Υπουργό Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη με θέμα «Επόμενα βήματα για τη Δημόσια Υγεία».
Η πρόληψη και η προαγωγή υγείας βρίσκονται σήμερα στον πυρήνα της χάραξης πολιτικών υγείας, τόνισε η κ. Αγαπηδάκη κάνοντας αναφορά στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου (screening) που τρέχουν. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων σε πληθυσμιακό επίπεδο διασφαλίζει την ουσιαστική βελτίωση των δεικτών υγείας του πληθυσμού και της δημόσιας υγείας μίας χώρας, δήλωσε. Αυτό που επιχειρεί ουσιαστικά η κυβέρνηση, είπε, είναι μία αλλαγή πολιτικής στη δημόσια υγεία, όπου το σύστημα υγείας προσεγγίζει τον πολίτη και όχι το αντίστροφο. Ενιαία Υγεία αποτελεί έναν στόχο και παράλληλα ένα δύσκολο και φιλόδοξο σχέδιο. Για να μπορέσουμε να είμαστε σε ετοιμότητα και να ανταποκρινόμαστε άμεσα σε κάθε νέα πρόκληση δημόσιας υγείας που ενδεχομένως θα προκύψει λόγω της κλιματικής κρίσης στο μέλλον, χρειαζόμαστε γνώσεις, δεξιότητες και δομή, δήλωσε.
Το θέμα που βρίσκεται στο επίκεντρο του φετινού Συνεδρίου συζητήθηκε σε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνεδρία με τίτλο «Κλιματική αλλαγή και επιδράσεις στην υγεία». Ο τρόπος που επηρεάζεται η ανθρώπινη υγεία από τις πολυσύνθετες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αποτελεί ένα καίριας σημασίας ζήτημα το οποίο πλέον χρήζει επιτακτικής αντιμετώπισης. Τον κύκλο των ομιλιών άνοιξε ο Καθηγητής του Ε.Κ.Π.Α. και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κλιματική Αλλαγή, κ. Κώστας Καρτάλης. Αν και τα μηνύματα που φέρνει η κλιματική κρίση για την υγεία, σήμερα και στο μέλλον, δεν είναι θετικά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι για όλα τα προβλήματα υπάρχουν λύσεις, αρκεί να υπάρχει βούληση. Ωστόσο, οι επιπτώσεις των φαινομένων στη Μεσόγειο, όπως οι καύσωνες, η ξηρασία, κλπ., δεν προστίθενται απλά στις επιπτώσεις των άλλων, αλλά φαίνεται να λειτουργούν πολλαπλασιαστικά. Σε έναν φαύλο κύκλο, η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε περισσότερες πυρκαγιές, αυξημένες εκπομπές CO2 και ένα όλο και πιο θερμό και ξηρό κλίμα. Στη συνέχεια, ο Καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του Ε.Κ.Π.Α. και Διευθυντής της Β’ Πνευμονολογικής Κλινικής Π.Γ.Ν. «Αττικόν», κ. Στυλιανός Λουκίδης αναφέρθηκε στην κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στο αναπνευστικό σύστημα. Οι ανισότητες ισχύουν και για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, καθώς δεν έχουν όλες οι ομάδες του πληθυσμού ίσες ευκαιρίες στην αντιμετώπισή τους, επισήμανε. Ειδικότερα, οι περιβαλλοντικές συνθήκες και οι ακραίες θερμοκρασίες έχει δειχθεί πως οδηγούν σε αύξηση της επίπτωσης τόσο του άσθματος, όσο και της συχνότητας εμφάνισης αναπνευστικών λοιμώξεων, η οποία είναι ιδιαίτερα εμφανής στον αναπτυσσόμενο κόσμο, υποδεικνύοντας για μία ακόμη φορά τις υφιστάμενες κοινωνικές ανισότητες. Ο κ. Παναγιώτης Καράνης, Καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας, αναφέρθηκε στις αναδυόμενες, τις επανεμφανιζόμενες και τις παραμελημένες μολυσματικές ασθένειες που αφορούν την κλιματική αλλαγή και δεν πρέπει πλέον να αγνοούνται. Τα παραμελημένα παθογόνα είναι ωστόσο παραμελημένα με δική μας ευθύνη, παρά το ότι ορισμένα εξ αυτών είναι πολύ σημαντικά για την υγεία των ανθρώπων και έχουν καταστροφικές συνέπειες στην υγεία των πιο ευάλωτων πληθυσμών. Ολοκληρώνοντας τις εισηγήσεις, ο κ. Μιχάλης Κουρέας, ερευνητής και επιστημονικός συνεργάτης στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, παρέθεσε επιδημιολογικά δεδομένα σχετικά με τις επιπτώσεις της έκθεσης σε θερμότητα κατά τη διάρκεια της κύησης. Τα ευρήματα μίας ελληνικής ανάλυσης 2.316.655 γεννήσεων στην Ελλάδα το διάστημα 1999-2021 έδειξαν πως ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού αυξάνεται εκθετικά με την αύξηση της θερμοκρασίας.
Στην κεντρική ομιλία της έναρξης, ο Γιάννης Μανιάτης, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά & π. Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, επιχείρησε να απαντήσει στο κρισιμότερο ίσως ερώτημα για την πορεία της κλιματικής κρίσης, που είναι ο επιμερισμός της ευθύνης ανάμεσα στις χώρες, ώστε να μπορέσουμε να αποφύγουμε και να περιορίσουμε τις συνέπειες της κρίσης. Αναφέρθηκε στην εκτόξευση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα τα τελευταία 50 χρόνια, η οποία και οδήγησε στην αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό σήμερα, ενώ αυτό αναμενόταν να συμβεί στο τέλος του αιώνα. Μέσα από στοιχεία και μελέτες, παρουσίασε τις χώρες που φέρουν το μεγαλύτερο βάρος στη ρύπανση και στην κατανάλωση της ενέργειας, οι οποίες είναι η Κίνα και οι Η.Π.Α. και επιμέρισε το μεγαλύτερο μέρος της ρύπανσης στους πλούσιους του κόσμου που ισοδυναμούν με στο 1% του πληθυσμού, ενώ το ποσοστό που αντιστοιχεί στους φτωχούς είναι σαφώς μικρότερο Υπογράμμισε ότι για τα συστήματα υγείας η λέξη κλειδί είναι η ανθεκτικότητα, ώστε να ανταπεξέρχονται σε κακές καιρικές και φυσικές συνθήκες. Αναφέρθηκε σε έρευνα της UNESCO που έγινε σε 100 χώρες και έδειξε ότι σε 1 στις 2 χώρες δεν υπάρχει αναφορά στα σχολικά εγχειρίδια για την κλιματική κρίση. Έδωσε έμφαση ακόμη και στη γήρανση του πληθυσμού, με την Ελλάδα να βρίσκεται ανάμεσα στις 5 περισσότερο γηράσκουσες χώρες του πλανήτη, γεγονός που δημιουργεί διαφορετικές ανάγκες τόσο για το ασφαλιστικό, αλλά και για το σύστημα υγείας της χώρας. Κλείνοντας, τόνισε ότι σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες του κόσμου, αλλά και της Ευρώπης, η Ελλάδα είναι μια χώρα υπεύθυνη σε θέματα κλιματικής αλλαγής και αυτή τη στιγμή οι εκπομπές της είναι στο επίπεδο της Δανίας.
Στην ομιλία του με θέμα τις προκλήσεις από την Κλιματική αλλαγή και την επίδρασή της στα συστήματα τροφίμων, ο καθηγητής Αντώνης Ζαμπέλας, Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου του Ενιαίου Φορέα Τροφίμων (ΕΦΕΤ) & Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου του European Food Safety Authority (EFSA), είπε ότι η συμβολή των συστημάτων τροφίμων στις συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι μεγαλύτερη από 37%. Οι εκπομπές αυτές θα μπορούσαν να μειωθούν έως και κατά 20% για να προσεγγιστεί ο στόχος του 2030. Οι προκλήσεις για τον αγροκτηνοτροφικό τομέα είναι πολύ μεγάλες και απαιτείται οι αγρότες σήμερα και στις επόμενες δεκαετίες να καλλιεργούν με τη χρήση λιγότερου νερού και εισροών και να υιοθετούν άμεσα τις νέες τεχνολογίες.
Ο κ. Ζαμπέλας τόνισε ότι η ελαιοκαλλιέργεια στην Ελλάδα, που είναι η πιο σημαντική καλλιέργεια στη χώρα αφού καλύπτει το 20% περίπου των καλλιεργούμενων εκτάσεων, θα δεχτεί σοβαρές επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή στη φυσιολογία και καρποφορία της με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής των δένδρων, την περιεκτικότητα σε λάδι και εν τέλει την υποβάθμιση της ποιότητας αλλαγές στη γεωγραφική κατανομή και τις καλλιεργούμενες ποικιλίες.
Ο εμβολιασμός αποτελεί ένα από τα σημαντικά εργαλεία δημόσιας υγείας και το θέμα συζητήθηκε σε δυο συνεδρίες. Η πρώτη, με θέμα Εμβολιασμός του γενικού πληθυσμού και ειδικών πληθυσμιακών ομάδων, ήταν αφιερωμένη στα θέματα του εμβολιασμού των εγκύων, την έξαρση νοσημάτων που προλαμβάνονται με εμβολιασμό, το θέμα του δικαιώματος και της υποχρέωσης εμβολιασμού και τέλος στα επιδημιολογικά και οικονομικά οφέλη από την εφαρμογή του παιδιατρικού Προγράμματος Εμβολιασμών στην Ελλάδα.
Η κυρία Ιωάννα Παυλοπούλου, καθηγήτρια Παιδιατρικής, Γ.Ν. Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», εξήγησε ότι η σπουδαιότητα του εμβολιασμού της εγκύου αποσκοπεί αρχικά στην προστασία της υγείας του νεογνού και στη συνέχεια της εγκύου από λοιμώδες νόσημα. Περιλαμβάνει την παθητική μεταφορά μητρικών αντισωμάτων στο νεογνό και στο βρέφος, ώστε να επιτευχθεί μειωμένη νοσηρότητα, καθώς το 40% των θανάτων στη νεογνική ηλικία έως τα 5 έτη συμβαίνουν από νοσήματα που προλαμβάνονται με τον εμβολιασμό. Η ομιλήτρια αναφέρθηκε σε εξειδικευμένα εμβόλια που γίνονται στην έγκυο και τις λεπτομέρειες χορήγησής τους. Επισήμανε, τέλος, ότι ο εμβολιασμός στην κύηση έχει πολλές προκλήσεις που καθορίζουν το εμβολιαστικό σχήμα για την έγκυο με στόχο την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος. Η κυρία Θεανώ Γεωργακοπούλου, Παιδίατρος – Λοιμωξιολόγος, αναφέρθηκε ειδικότερα στις τρέχουσες, παράλληλες επιδημικές εξάρσεις του κοκκύτη και της ιλαράς στη χώρα μας και την ανάγκη για κάλυψη των εμβολιαστικών κενών. Ο κοκκύτης είναι μια ισχυρά μολυσματική ασθένεια, καθώς από 100 ανεμβολίαστα επίνοσα άτομα που έρχονται σε επαφή με 1 άτομο με κοκκύτη, νοσούν τα 80. Το 95% των βρεφών κάτω των 6 μηνών, όταν νοσήσουν με κοκκύτη, πεθαίνουν, γεγονός που καθιστά κρίσιμης σημασίας τον εμβολιασμό κατά την κύηση που προστατεύει το βρέφος μέχρι τους 6 μήνες. Το τελευταίο 12μηνο, οι χώρες EU/EEA δήλωσαν δεκαπλάσια αύξηση κρουσμάτων συγκριτικά με το 2022 και το 2021. Η αύξηση αυτή αποδίδεται σε διάφορους παράγοντες μεταξύ των οποίων η αναμενόμενη επιδημική έξαρση, το ποσοστό των ανεμβολίαστων ατόμων, η εξασθενημένη ανοσία, και η μειωμένη συμβολή της φυσικής ενίσχυσης. Στον κοκκύτη απαιτούνται αναμνηστικοί εμβολιασμοί καθώς η ανοσία έναντι της νόσου εξασθενεί μετά από νόσηση και εμβολιασμό. Μιλώντας για την ιλαρά, η ομιλήτρια ανέφερε πως είναι μια εξίσου μολυσματική ασθένεια (ένα άτομο μπορεί να τη μεταδώσει σε 12-18 άτομα) και βρίσκεται σε έξαρση στη χώρα μας. Το εμβόλιο ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς (MMR) γίνεται σε 2 δόσεις σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες στην Ελλάδα. Ο ΕΟΔΥ οργανώνει δράσεις για την επιδημική έξαρση του κοκκύτη και της ιλαράς, είπε η Γεωργακοπούλου καταλήγοντας την ομιλία της με το μήνυμα πως δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός, αλλά εγρήγορση για την έγκαιρη ανοσοποίηση και κάλυψη των εμβολιαστικών κενών που δημιουργήθηκαν κατά την πανδημία, τόσο στον γενικό πληθυσμό, όσο και σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες.
Ο εμβολιασμός φέρνει σε επαφή την ιατρική επιστήμη, τη δημόσια υγεία και την πρωτογενή πρόληψη με τη βιοηθική, το δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα προκαλώντας διάλογο, στοχασμό και εφαρμοσμένη πολιτική ανέφερε κυρία Τίνα Γκαράνη-Παπαδάτου, καθηγήτρια Βιοηθικής ΠΑ.Δ.Α. Μπορεί ο εμβολιασμός να είναι υποχρεωτικός και κάτω από ποιους όρους; Η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού εγείρει διάφορα συνταγματικά ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία της δημόσιας υγείας, τον αυτοκαθορισμό και την αυτονομία του ατόμου, την αξία του ανθρώπου, την αρχή της ισότητας. Ο Π.Ο.Υ. προτείνει πολιτικές για συγκεκριμένες μορφές υποχρεωτικότητας, ενώ δεν θεωρεί παρέμβαση στην ατομική ελευθερία την υποχρεωτική επιβολή εμβολιασμού και θέτει ηθικά ζητήματα για την προσεκτική ανάλυση και αξιολόγηση από κυβερνήσεις. Ταυτόχρονα οι εμβολιασμοί ως κύριο εργαλείο πρόληψης προσδιορίζουν την κοινωνική διάσταση της υγείας και αντιμετωπίζονται ως δικαίωμα, ως κατάκτηση της ανθρωπότητας και ως συλλογικό αγαθό προσβάσιμο σε όλους. Τέλος, το παράδοξο της αναγκαιότητας περιορισμού των δικαιωμάτων, το δικαίωμα του ατόμου δεν πρέπει να ασκούνται με τρόπο που αποδυναμώνει την έννοια της ευθύνης.
Ο κ. Ηλίας Γκούντας, μεταδιδακτορικός ερευνητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου & Value and Patient Access Manager, MSD Greece, δήλωσε ότι τα εμβόλια συνιστούν μία από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις δημόσιας υγείας, επιπλέον, ο εμβολιασμός μείωσε σημαντικά την παιδική θνησιμότητα. Υπάρχει ένα παράδοξο που ισχύει για τον εμβολιασμό, το είναι θύμα της ίδιας του της επιτυχίας, είπε. η Ελλάδα, ευτυχεί να διαθέτει ένα από τα πιο σύγχρονα εμβολιαστικά προγράμματα (ΕΠΕ) για την κάλυψη του παιδιατρικού πληθυσμού (9 εμβόλια που προστατεύουν από 14 παθογόνα) με εξαιρετικά αποτελέσματα στην εξοικονόμηση πόρων. Ωστόσο, η εμβολιαστική διστακτικότητα αποτελεί μία από τις δέκα μεγαλύτερες απειλές δημόσιας υγείας. Στόχοι του Προγράμματος Εμβολιασμών στην Ελλάδα παραμένουν το σύστημα καταγραφής της εμβολιαστικής κάλυψης, η θέσπιση εμβολιαστικών στόχων και ο βιώσιμος προϋπολογισμός.
Για την Υπεύθυνη ενημέρωση του πληθυσμού για την προστασία της δημόσιας υγείας ασχολήθηκε η δεύτερη σχετική με εμβόλια συνεδρία, με τη συμμετοχή των ομιλητριών Άννας-Μαρίας Λεούτση, Παρασκευής Κατσαούνου και του Γιώργου Σακκά, υπό τον συντονισμό της Δώρας Σταύρου. Η ενημέρωση του πληθυσμού για τη δημόσια υγεία θα πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία στο σπίτι και στο σχολείο, ενώ η πολιτεία θα πρέπει να εφαρμόζει μια ολιστική προσέγγιση, προάγοντας την κριτική σκέψη και την εγγραμματοσύνη. Η αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης θα πρέπει να ενσωματώνεται σε κάθε σχέδιο επικοινωνίας που σχετίζεται με τη δημόσια υγεία, προκειμένου να προφυλάσσεται, όχι μόνο η υγεία, αλλά και η κοινωνική συνοχή και σταθερότητα. Στη διάρκεια της πανδημίας πήραμε πολλά σημαντικά μαθήματα και αναδείχθηκε ακόμη περισσότερο η σημασία της ορθής και υπεύθυνης ενημέρωσης. Τέλος, έχει καταδειχθεί ότι ο εμβολιασμός αποτελεί το φθηνότερο μέσο διαφύλαξης της δημόσιας υγείας.
Κατά την Επίσημη Έναρξη του Συνεδρίου, που συντόνισαν η Ομότιμη Καθηγήτρια Δημόσιας και Διοικητικής Υγιεινής Τζένη Κουρέα-Κρεμαστινού και Επίτιμη Πρόεδρος του συνεδρίου, και η Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου, Καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας Αναστασία Μπαρμπούνη, χαιρετισμό απηύθυνε ο Υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, τονίζοντας ότι οι ρυθμοί εξέλιξης της κλιματικής αλλαγής είναι τέτοιοι που η πρόβλεψη για τις επιπτώσεις της στη Δημόσια Υγεία είναι εξαιρετικά δύσκολη και για τον λόγο αυτό η συνδρομή των ειδικών που καταθέτουν τη γνώση τους σε αυτό το συνέδριο, είναι πολύτιμη. Υπογράμμισε ότι για τον σχεδιασμό βραχυ-, μεσο- και μακροπρόθεσμων πολιτικών απαιτείται ιδιαίτερη προετοιμασία ώστε να υπολογιστούν οι αλλαγές στη ζωή του πληθυσμού, ενδεχόμενα νέα νοσήματα που θα προκύψουν ή άλλα που θα αναβιώσουν και οι υπόλοιπες επιπτώσεις που θα προκύψουν από τη μετακίνηση εκατομμυρίων πληθυσμού. Ο υπουργός αναγνώρισε τη συμβολή του Συνεδρίου και είπε πως χρειαζόμαστε περισσότερα σαν και αυτό, υπερθεματίζοντας πως «προλαμβάνειν κάλλιον του θεραπεύειν».
Ο Στέλιος Κυμπουρόπουλος, με την ιδιότητά του ως ψυχιάτρου, τόνισε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι στη θεματολογία του συνεδρίου για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στη Δημόσια Υγεία, προστέθηκε και η διάσταση της ψυχικής υγείας. Ανέφερε ότι η κλιματική κρίση δημιουργεί άγχος και διαταραχή της ψυχικής σφαίρας του πληθυσμού μέσα από την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα για το μέλλον που δημιουργεί στους ανθρώπους και θα πρέπει να υπάρχει επέκταση της επένδυσης στην ψυχική υγεία στην Ελλάδα αλλά και αντίστοιχος σχεδιασμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο καθηγητής Θεόδωρος Ξάνθος, αντιπρύτανης ΠΑ.Δ.Α., από τη θεσμική του θέση, εξέφρασε την υπερηφάνειά του για τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του ΠΑΔΑ και το συγκεκριμένο συνέδριο, ενώ ως γιατρός εξέφρασε τον προβληματισμό του για τον τρόπο που η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει τον φαινότυπο των ανθρώπων.
Περισσότεροι από 500 σύνεδροι και 170 ομιλητές συμμετείχαν την πρώτη μέρα των εργασιών Συνεδρίου, που θα ολοκληρωθεί το Σάββατο 15 Ιουνίου.
Χορηγοί επικοινωνίας στο συνέδριο ήταν και το Medly.gr καθώς και το Insurancedaily.gr.
 (300 x 250 px).gif?rand=3864)
