Από τον Μάρτη του 2022, που η πιο εμβληματική προσωπικότητα της ελληνικής ιδιωτικής ασφάλισης έφυγε από τη ζωή -και μολονότι από τα πράγματα της ασφαλιστικής αγοράς, επί της ουσίας, είχε αποσυρθεί από τις αρχές του αιώνα μας- ο Δημήτρης Κοντομηνάς συζητείται.
Η ακτινοβολία της προσωπικότητάς του θα μπορούσε να δίνει μαθήματα Ηγεσίας στην ασφαλιστική κοινότητα του τόπου μας για πολλές δεκαετίες ακόμη: ως οραματιστή, πρωτοπόρου και καινοτόμου, ως επιχειρηματία ταυτισμένου με τη συνεχή ανάπτυξη και δημιουργία, με πολύ ισχυρό αντίκρισμα και σαφή προσανατολισμό. Ακόμη και οι αμφιλεγόμενες προσεγγίσεις της πολυσχιδούς προσωπικότητάς του, που απασχολούσαν τη δημοσιότητα που περιέβαλε τη ζωή του, ως “καρύκευμα” προσθέτουν αξία στο ίχνος που άφησε…
Τί έχει κρατήσει η σύγχρονη ελληνική ασφαλιστική αγορά από την αύρα του Δημήτρη Κοντομηνά; Ακολούθως, κάποια “φώτα πορείας” για όσα θα μπορούσαν να δοκιμάσουν οι σημερινοί επικεφαλής των εταιρειών του αφελληνισμένου -και σε επίπεδο κρίσιμων προσωπικών πρωτοβουλιών διακυβέρνησης, πέρα από τις συντεταγμένες κατευθύνσεις των ξένων μετόχων- ασφαλιστικού κλάδου στον τόπο μας.
Σε σύνοψη: τα χαρακτηριστικά της φυσιογνωμίας του
- Ο τρόπος που ασκούσε ηγεσία έκανε καθολική την αποδοχή της πληθωρικής προσωπικότητάς του, πρωτίστως στη βάση ανάληψης της απόλυτης προσωπικής ευθύνης και του ρίσκου για ό,τι αποφάσιζε και έπραττε. Άκουγε, εμπιστευόταν και ανέθετε, αλλά “πλήρωνε ο ίδιος τον λογαριασμό” στο τέλος – δεν κρυβόταν.
- Η αντίληψη της ουσιαστικής ανάπτυξης, με ρηξικέλευθες επιλογές και καινοτομίες, αλλά και με εξακτίνωση δραστηριοτήτων σε ποικίλους τομείς, τον ξεχώριζε από πομφολυγώδεις εξαγγελίες και ρητορείες κενές περιεχομένου – τις “συζητήσεις για το σεξ χωρίς σεξ”. Όταν ολοκληρωνόταν ένα έργο, ηγετικά είχε κάνει ήδη αρκετά βήματα για το επόμενο.
- Επί της ουσίας, ήταν ο δημιουργός και προπομπός των οικοσυστημάτων υπηρεσιών πέρα από την παραδοσιακή ασφάλιση (υγεία, βοήθεια, επενδυτικά προϊόντα – αμοιβαία κεφάλαια, τεχνολογία, κινητή τηλεφωνία, βιολογικά καταναλωτικά αγαθά – καλλιέργειες, real estate κ.λπ.).
- Διεθνιστής της δράσης: έμπρακτη ήταν η συνεχής επεκτατική διάθεση του στην αναζήτηση αναπτυξιακών δυνατοτήτων και εξορμήσεων χωρίς σύνορα.
- Τολμηρός σε χρηματοοικονομικές τοποθετήσεις και συνεργασίες, με δόγμα πως “σημασία έχει οι δραστηριότητες να σου αποδίδουν θετικό πρόσημο στο σύνολό τους, δεδομένου ότι χρειάζονται και οι ζημιογόνες διότι ανοίγουν πόρτες για τις κερδοφόρες”. Τεράστιο το άνοιγμα της βεντάλιας του.
- Ιδιαίτερα ξεχωριστός για το κοινωνικό ένστικτο, που έδινε άλλες διαστάσεις στις πρακτικές διαθέσεις του. Συνδεόταν -πάνω απ’ ο,τιδήποτε άλλο- με το ανθρώπινο στοιχείο: τους συνεργάτες του, τους ασφαλισμένους, την ευρύτερη κοινωνία.
- Θιασώτης της μόρφωσης για βελτίωση: με μεγάλο ενδιαφέρον για τη δια βίου εξέλιξη μέσω της εκπαίδευσης για το μεγαλύτερο τότε εταιρικό δίκτυο διαμεσολάβησης στην πώληση ασφαλειών, αυτό της Interamerican. Το φυσικό, ανθρώπινο δίκτυο πωλήσεων (“όταν έχεις δίκτυο μπορείς να πουλήσεις ο,τιδήποτε” έλεγε, εμπιστευόμενος τους ανθρώπινους πόρους παραγωγής) – ήταν “στρατός” που του επέστρεφε πίστη και αφοσίωση, ενέργεια και πάθος. Πρεσβευτής, γεφυροποιός, μεταβολιστής των προχωρημένων ασφαλιστικών πρακτικών και εμπειριών ως εισαγωγέας ασφαλιστικής τεχνογνωσίας.
- Γενναιόδωρος ως δωρητής/χορηγός ή επενδυτής στον Πολιτισμό, έχοντας αντίληψη – ικανό αισθητήριο και αγάπη για τα γράμματα και τις τέχνες, για την παράδοση.
Το κείμενό μου που ακολουθεί, δημοσιεύθηκε σε ιστοσελίδες και κλαδικά περιοδικά αμέσως μετά την απώλειά του. Έχω την πεποίθηση πως μεταφέρει στους δύσκολους καιρούς μας μια οπτική του προσώπου και των πραγμάτων με σημασία, χρήσιμη.
Ο Ασφαλιστής Δημήτρης Κοντομηνάς
Η Ελληνική Ασφαλιστική Βιομηχανία, διεκδικώντας το δικό της μέλλον και φιλοδοξώντας να έχει μια προοπτική ανάπτυξης σε βάθος χρόνου, οφείλει να αναγνωρίζει στο παρελθόν της τα πρόσωπα που συνέθεσαν την ιστορία της ως μια σταθερή βάση αναφοράς. Το αποτύπωμα της συμβολής αυτών των προσώπων στην πρόοδο του κλάδου αποτελεί πυξίδα προσανατολισμού. Πολύ περισσότερο σήμερα, σε συνθήκες μετάβασης που επιφυλάσσουν πολυπλοκότητα, αβεβαιότητα και έντονη ανασφάλεια.
Οι Αξίες και οι Αρχές και στην ασφαλιστική κοινότητα αντλούνται από την ιστορία και το δόγμα της κοινωνικής αποστολής της, που εκφράστηκε λόγω και έργω από πρόσωπα ξεχωριστά, όπως ο Δημήτρης Κοντομηνάς και πριν από τον εκλιπόντα, ο έτερος αείμνηστος Αλέξανδρος Ταμπουράς. Επικαιροποιούνται και αλλάζουν μόνο οι τρόποι και οι επιλογές που υπηρετούν το αξιακό σύστημα της αποστολής.
Η επαφή με την ασφαλιστική ιστορία είναι πολύτιμη για κάθε ασφαλιστική επιχείρηση, για κάθε ασφαλιστή και εργαζόμενο στον κλάδο, που θέλει να έχει συνέχεια. Αποτελεί μια πραγματικότητα που δεν ακυρώνεται με τίποτα. Οφείλουμε να τη σεβόμαστε, να την αναγνωρίζουμε, να την αξιολογούμε με τα σημερινά δεδομένα και να την αξιοποιούμε. Η ιστορική μνήμη παρέχει ανεκτίμητο πλούτο γνώσης, αποτελώντας διαχρονικά δομικό στοιχείο της ασφαλιστικής κουλτούρας.
Ο Οραματιστής
Ο Δημήτρης Κοντομηνάς υπήρξε θεμελιωτής της ασφαλιστικής κουλτούρας στον τόπο μας. Ειδικότερα, ο χαρακτήρας και η ταυτότητα της INTERAMERICAN, της οποίας υπήρξε ιδρυτής μαζί με τον Αλέξανδρο Ταμπουρά, αλλά και οιακιστής της κατά τα δύο τρίτα της ιστορικής διαδρομής της -από το 1969 έως και το 2004- ορίστηκαν και σφραγίστηκαν από την ηγετική φυσιογνωμία και προσωπικότητα του Δημήτρη Κοντομηνά.
Ο εκλιπών, πέτυχε να γίνειτο brand INTERAMERICAN συνώνυμο της Ασφάλειας, με αναγνωρισιμότητα σχεδόν απόλυτη στην επικράτεια. Η «Μεγάλη και Σίγουρη» εδραιώθηκε στην συνείδηση κάθε Έλληνα, όχι μόνο μέσα από την επικοινωνία της προβολής αλλά, κυρίως, μέσα από την πληθωρικά αναπτυξιακή και κοινωνικά ανταποδοτική, πολύπτυχη ασφαλιστική πρακτική. Πρότυπο Ηγέτη με δημιουργικό οίστρο, ο Δ. Κ. εστίασε στην πρωτοπορία, ανοίγοντας δρόμους για το σύνολο της Ελληνικής Ασφαλιστικής Αγοράς, για όλες τις άλλες εταιρείες.
Από την ίδρυση της πρώτης αμιγώς εταιρείας ασφαλίσεων Ζωής, όπως ήταν στο ξεκίνημά της η INTERAMERICAN, μέχρι το τελευταίο οραματικό τόλμημα του να δημιουργήσει τον κλάδο Υγείας, αρχικά με το πρώτο σύστημα Υγείας και με ιδιόκτητες υποδομές νοσηλείας, η πρωτοπορία και η καινοτομία ήταν τα κατ’ εξοχήν γνωρίσματα της ηγεσίας του.
Ο Δημήτρης Κοντομηνάς διεύρυνε την έννοια της ασφάλισης στην Ελλάδα, άλλαξε τα όριά της. Πέρα από τη Ζωή και την Υγεία, άνοιξε τον ορίζοντα στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες με την όμορο τραπεζική δραστηριότητά του και τις τραπεζοασφαλίσεις (bancassurance), αλλά και με την είσοδο στη διαχείριση Αμοιβαίων Κεφαλαίων. Επί της ουσίας, υπήρξε ο προπομπός της κεφαλαιοποιητικής αποταμίευσης, με τα επενδυτικού χαρακτήρα προϊόντα. Παράλληλα, στον τομέα της μετακίνησης και της φροντίδας της Υγείας, συνέλαβε και υλοποίησε ασφαλιστικά την ιδέα της άμεσης δράσης σε πρώτο χρόνο ανάγκης, με την ανάπτυξη Οδικής και Υγειονομικής Βοήθειας. Ακόμη, εφάρμοσε από τους πρώτους τα δώρα της ψηφιακής τεχνολογίας, δημιουργώντας επιχειρήσεις και περνώντας τη μηχανοργάνωση στη νέα, ψηφιακή εποχή. Όλα αυτά συνέβαιναν κατά τη δεκαετία του 1990, σε μια περίοδο δημιουργικού οργασμού.
Αμέσως μετά την ένταξη της χώρας μας στην οικονομική και νομισματική Ένωση της Ευρώπης, αντιλήφθηκε το μήνυμα της αλλαγής και για την αγορά της ασφάλισης. Με διορατικότητα, είδε τη διεθνοποίησή της ως μονόδρομο ανάπτυξης. Η γονιμοποίηση για την τάση της εποχής μας, τον σύγχρονο όρο «Βιώσιμη Ανάπτυξη», υπήρξε στην πράξη στην αλλαγή του αιώνα και έγινε από τον Δημήτρη Κοντομηνά. Προτάσσοντας το μέλλον της INTERAMERICAN, των εργαζομένων και των ασφαλιστών της, επέλεξε το 2001 να μεταβιβάσει την εταιρεία στον ευρωπαϊκό ασφαλιστικό όμιλο ΕUREKO -όπως ονομαζόταν τότε- της οποίας ο σημερινός μέτοχος της εταιρείας, η ολλανδική ACHMEA, ήταν μέρος.
Είναι βέβαιο πως απόφαση αυτή μόνο εύκολη δεν ήταν για τον ίδιο, σε μια φάση μάλιστα κορύφωσης της ακμής της INTERAMERICAN μετά την ιδιαίτερα επιτυχημένη είσοδό της στο Ελληνικό Χρηματιστήριο. Eίναι, επίσης, βέβαιο πως χρειάστηκε να χειριστεί και το συναισθηματικό κόστος αυτής της απόφασης για τη χειραφέτηση του «παιδιού» του, πράγμα που δηλώνει γενναιότητα. Αναμφίβολα, έκανε μια εύστοχη επιλογή, στην κατάλληλη χρονική στιγμή.
Ο Ηγέτης
Ο Δημήτρης Κοντομηνάς έκτισε απαράμιλλα ένα πρότυπο Ηγέτη από την ίδρυση της INTERAMERICAN έως την αποχώρηση του το 2004, έχοντας το μοναδικό χάρισμα να εμπνέει και να παρακινεί τους εργαζόμενους, να ενθουσιάζει τους Ασφαλιστές. Ευπροσήγορος και με ενδιαφέρον για όλους, ήταν ο Ηγέτης-πατέρας, με προσωπικό ενδιαφέρον για κάθε άνθρωπο του οργανισμού. Βασίστηκε πάνω στο ενθουσιώδες στράτευμα το οποίο είχε δημιουργήσει και κατηύθυνε με μοναδικό τρόπο ένα μεγάλο πλήθος αφοσιωμένων ανθρώπων: στη διανομή – τις πωλήσεις με το υποδειγματικό agency system που ανέπτυξε σε όλη την Ελλάδα μετά το 1980, όταν πέρασε πλήρως στην ιδιοκτησία του η εταιρεία μετά την εξαγορά του μεριδίου των Αμερικανών της ΙΝΑ (Insurance of North America), αλλά και στον διοικητικό ιστό του πολυσχιδούς οργανισμού.
Σφυρηλάτησε τον χαρακτήρα της INTERAMERICAN ως μιας μεγάλης οικογένειας, με μοναδική εσωτερική συνοχή και συνέπεια πιστών, συντεταγμένων εργαζομένων και συνεργατών. Αυτή είναι μια μοναδική κληρονομιά, που και η σημερινή ηγεσία της εταιρείας πρέπει να διαφυλάσσει και να προτεραιοποιεί ως επιδίωξη, εκτιμώντας τους ανθρώπους της ως το πιο σημαντικό περιουσιακό στοιχείο, το πιο ουσιαστικό κεφάλαιο.
Εμβληματικός και για την Ασφαλιστική Αγορά
Ο Δημήτρης Κοντομηνάς συνέδεσε καθοριστικά το όνομα του με την ανάπτυξη της Ιδιωτικής Ασφάλισης στην Ελλάδα, επί τρεις και πλέον δεκαετίες. Άνοιξε τα σύνορα και τον ορίζοντα για την ελληνική ασφαλιστική αγορά, κυρίως στην εκπαίδευση και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας. Πέρα από την ασφαλιστική τεχνογνωσία των Αμερικανών, έφερε και υποστήριξε στην Ελλάδα φορείς όπως η LIMRA και προήγαγε θεσμικά τις σπουδές στον κλάδο, αναβαθμίζοντας την ασφαλιστική παιδεία.
Κατά τις θητείες του στην προεδρία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, συνέβαλε καθοριστικά στην αναγνώριση του θεσμού της Ιδιωτικής Ασφάλισης. Ο θεσμικός φορέας της ασφαλιστικής αγοράς έγινε υπολογίσιμος, ισότιμος συνομιλητής στα κέντρα αποφάσεων. Εύλογα, ο τίτλος τιμής που το αποδόθηκε, ως Επίτιμου Προέδρου της Ε.Α.Ε.Ε., είναι τίτλος με αντίκρισμα περιεχομένου όσο για κανένα άλλο τιμώμενο πρόσωπο της ασφαλιστικής βιομηχανίας στον τόπο μας.
Ο Δημήτρης Κοντομηνάς της Κοινωνίας
Πολυπράγμων και σε γενναιοδωρία, ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για τα κοινά και έδινε τακτικά δείγματα της κοινωνικής ευαισθησίας και φιλαλληλίας του με χορηγίες, δωρεές και άλλες πρωτοβουλίες για κοινωνικούς φορείς και ιδρύματα. Η εταιρεία ήταν συνεχώς μέσα σε δρώμενα για τον Πολιτισμό, τις Τέχνες και τα Γράμματα, την Παράδοση.
Σήμερα, που αποκτά ιδιαίτερη σημασία η υποστήριξη των Sustainable Development Goals για τη Βιωσιμότητα όπως και η αναφορά στην Κοινωνία, το Περιβάλλον και τη Διακυβέρνηση – τα επίκαιρα κριτήρια ESG, αναδεικνύεται το πόσο μπροστά από την εποχή του ήταν ο Δημήτρης Κοντομηνάς.
Η σύγχρονη INTERAMERICAN, που έχει καλλιεργήσει έναν ιδιαίτερα κοινωνικό και πολιτιστικό χαρακτήρα και ρόλο συνδεδεμένο άρρηκτα με τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και εξέλιξή της -τομέα που είχα την τιμή να εισηγηθώ οργανωτικά και να υπηρετήσω προσωπικά από θέση ευθύνης για περίπου δύο δεκαετίες- μεταφέρει στο παρόν αυτή την κουλτούρα, εμβολιασμένη από τον ιδρυτή της.
Η Αναγνώριση
Αναμφίβολα, υπήρξε ευρύτατης αποδοχής διακεκριμένη προσωπικότητα. Αυτό καταδεικνύεται από το πλήθος των τιμητικών διακρίσεων και τίτλων που του έχουν αποδοθεί. Αναφέρθηκα στην αναγνώριση της οποίας έτυχε εκ μέρους της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος. Ενδεικτικά χαρακτηριστική είναι και αυτή που τον συνδέει με τη συνέχεια του Γένους ως ευεργέτη του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, υπό τον τίτλο «Άρχων Μέγας Πρωτέκδικος του Οικουμενικού Θρόνου».
Αποτελεί ευτυχή συγκυρία και για τη σημερινή ηγεσία της INTERAMERICAN με επικεφαλής τον τότε Πρόεδρο της ACHMEA, Willem van Duin ότι, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την ίδρυσή της στις αρχές του 2019, τίμησε τον Δ. Κ. σε μια γιορτή με φορτισμένες από συμβολισμό ενέργειες: με την ονοματοδοσία της αίθουσας του Διοικητικού Συμβουλίου, με την ιδιαίτερη επιτοίχια κατασκευή – πορτρέτο, που είχα τη χαρά να φιλοτεχνήσω, στο εντευκτήριο μαζί με αυτό του επαγγελματικού μέντορά του και συνιδρυτή της INTERAMERICAN, Αλέξανδρου Ταμπουρά, καθώς και με την επίδοση ενός λευκώματος αναμνήσεων που είχα επιμεληθεί. Είναι παρηγορητικό ότι μπορέσαμε να του εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας.
Η δύναμη της Μνήμης
Ο εκλιπών, εν κατακλείδι, πανθομολογείται πως ήταν ο άνθρωπος που έχει σημαδέψει όσο κανείς άλλος την ιστορία της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, από τις τρεις τελευταίες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα και εντεύθεν. Παράλληλα, έχει αφήσει ένα πολύ ισχυρό ίχνος στην ευρύτερη επιχειρηματική κοινότητα και στην κοινωνία του τόπου μας. Και βέβαια η αδιαμφισβήτητη αναγνώριση, της οποίας έτυχε, κατά μείζονα λόγο πέρασε μέσα από «τα έργα και τις ημέρες» του στην INTERAMERICAN, φωτίζοντας και την ίδια την εταιρεία.
Στον δρόμο του οράματός του, ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη του είναι να συνεχίζουμε να επενδύουμε στους ανθρώπους και να εργαζόμαστε για την κοινωνική ευημερία, για έναν καλύτερο κόσμο.
Πιστεύω πως αυτός είναι ο τρόπος για να παραμείνει παρών ο Δημήτρης Κοντομηνάς, καθώς μας υπενθύμιζε σε κάθε ευκαιρία με υπερηφάνεια ότι στην ταυτότητά του αναγράφεται η ιδιότητα «Ασφαλιστής». Η σχέση του με την αναγκαιότητα και οικουμενικότητα της ασφαλιστικής ιδέας ας είναι πηγή άντλησης δυνάμεων και έμπνευσης για κάθε μέλος της ασφαλιστικής κοινότητας.
Μάρτιος 2022
(Δικαιώματα κειμένου: Γιάννης Ρούντος)
(*) Ο Γιάννης Ρούντος υπήρξε στέλεχος σε θέσεις διοικητικής ευθύνης στην INTERAMERICAN από το 1994, μετά από 15ετή καριέρα στην αγορά της Επικοινωνίας και Διαφήμισης. Αρχικά ως δημιουργικός υπεύθυνος της Επικοινωνίας και Προβολής (designer, writer) στη Διεύθυνση Marketing και από το 1998 στη Διεύθυνση Δημοσίων Σχέσεων ως υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου, των περιοδικών εκδόσεων (αρχισυντάκτης) και βασικός writer/ghostwriter. Από το 2002 ανέλαβε επικεφαλής της Διεύθυνσης Δημοσίων Σχέσεων και από το 2005 επί ηγεσίας Γιώργου Κώτσαλου διεύρυνε τον τομέα, που εξέλιξε σε Διεύθυνση Εταιρικών Υποθέσεων, Επικοινωνίας – Δημόσιας εικόνας και Υπευθυνότητας – Βιωσιμότητας, συμβάλλοντας στη θεμελίωση της σύγχρονης Διακυβέρνησης και της στρατηγικής για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη της INTERAMERICAN με σχέδιο ανθρωποκεντρικής εστίασης και έμφαση στην κοινωνία, το περιβάλλον, τη διαχείριση κινδύνων και τον πολιτισμό. Η συστηματική ενασχόλησή του με τη δημόσια εικόνα του οργανισμού, η πληθωρική και πολύτροπη δημοσιότητα και το έργο του για την επικοινωνιακή υποστήριξη – το image making της ηγεσίας από τα χρόνια ακόμη του Δημήτρη Κοντομηνά, θεμελίωσαν την απόλυτη αναγνωρισιμότητα του brand και τον κατέστησαν συμμέτοχο, γνώστη και θεματοφύλακα της ιστορίας της INTERAMERICAN. Επέλεξε να ολοκληρώσει τον κύκλο του στην εταιρεία, μετά από 28 χρόνια, τον Ιανουάριο του 2022, κλείνοντας και τον επαγγελματικό βίο του. Σήμερα, δραστηριοποιείται ως πρεσβευτής καλών ιδεών και πράξεων για τον Πολιτισμό – στα Γράμματα, τις Τέχνες και το Επιχειρείν καθώς και για τη Βιωσιμότητα, ενώ αποτελεί μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΑΜΚΕ ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΗΣ, που έχει ως βασικό αντικείμενο σειρά έργων για τον αρχαιολογικό χώρο του Ασκληπιείου της Αρχαίας Επιδαύρου.
