Ο Θόδωρος (1931-2018) υπήρξε ένας από τους κατ’ εξοχήν εκφραστές της γενιάς των καλλιτεχνών της αμφισβήτησης, που ήλθαν στο προσκήνιο των πλαστικών τεχνών κατά τη δεκαετία του 1970. Αντισυμβατικός και αντισυστημικός, κοινωνικά και καλλιτεχνικά, ενεργοποιήθηκε δημιουργικά και λειτούργησε ως performer γλύπτης-σχολιαστής, απομυθοποιώντας και την πολιτική δημαγωγία της τέχνης της εποχής του, σε μια περίοδο που τα πάντα -και κάθε μορφή τέχνης- ορίζονταν ως “πολιτικά γεγονότα” και ως “φορείς πολιτικών μηνυμάτων” (αναφέρομαι στην εποχή της δικτατορίας και της μεταπολίτευσης). Στην εννοιολογική τέχνη του μορφοποιούνται ισχυρά και επαναλαμβανόμενα σύμβολα σε έργα και δρώμενα, όπως η “ματράκ-φαλλός” ως σύμβολο εξουσίας και επιθετικών σχέσεων (επιβολής, βίας) στη σειρά της δεκαετίας του 1970 “Χειρισμοί”.
Ο Θόδωρος (Παπαδημητρίου) συνήθιζε τις παραστάσεις δημιουργίας έργου με συνεργό-συνομιλητή το κοινό. Ως σπουδαστής Εφαρμοσμένων Τεχνών γεμάτος περιέργεια, είχα παρευρεθεί σε μια τέτοια παράσταση το 1976. Προβλημάτιζε στις performances για την ιδέα γένεσης ενός έργου, για τη σχέση της Τέχνης με τον δημόσιο χώρο ως συνισταμένης μιας συλλογικής έκφρασης και για τη σχέση του μέσου με τη θεαματικότητα.
Η δομική δυναμική μιας ιδέας στον χώρο και ο κοινωνικός αντίκτυπος του έργου τον απασχόλησαν επίμονα και δεν είναι τυχαίο ότι δίδαξε Πλαστική και στην Σχολή Αρχιτεκτόνων του Μετσόβιου Πολυτεχνείου (1980-1998). Αρκετοί δημιουργοί της γενιάς της αμφισβήτησης, όπως ο Θόδωρος, εισήγαγαν κατά κάποιο τρόπο τον απολήπτη του έργου τους στο εργαστήριο της παραγωγής, αποκαλύπτοντας τη διαδικασία δημιουργίας και σταθμίζοντας αντιδράσεις.
Έτσι λοιπόν, ο Θόδωρος όριζε την γλυπτική ως “ένα αναγκαίο μέσο επικοινωνίας το οποίο πέρα από την οπτική αντιμετώπιση και το θέμα, έφερνε ένα σύνολο πληροφοριών που αφορούσαν τον άνθρωπο”, μεταξύ των οποίων και πληροφορίες για τις “τεχνολογικές δυνατότητες” της εποχής.“Η γλυπτική αποτελούσε το πειραματικό ερευνητικό μέρος της τεχνολογίας” έγραφε ο καλλιτέχνης στο ιστορικό κείμενό του (Σεπτέμβριος 1971) το οποίο επανεκδόθηκε σε μπροσούρα (εκδόσεις ΟΜΠΛΟΣ) με αφορμή τη φετινή έκθεση-αφιέρωμα στο έργο του που παρουσιάζεται στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης / ΕΜΣΤ- emst.gr με τον τίτλο “Αντί για έργο γλυπτικής (επανεμφάνιση)”. [Πληροφορίες για την έκθεση και τον καλλιτέχνη: 
https://www.emst.gr/exhibitions/thodoros-glyptis-anti-anadromikis]
“Η γλυπτική αποτελούσε το πειραματικό ερευνητικό μέρος της τεχνολογίας” έγραφε ο καλλιτέχνης στο ιστορικό κείμενό του (Σεπτέμβριος 1971) το οποίο επανεκδόθηκε σε μπροσούρα (εκδόσεις ΟΜΠΛΟΣ) με αφορμή τη φετινή έκθεση-αφιέρωμα στο έργο του που παρουσιάζεται στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Tέχνης / ΕΜΣΤ- emst.gr με τον τίτλο “Αντί για έργο γλυπτικής (επανεμφάνιση)”. [Πληροφορίες για την έκθεση και τον καλλιτέχνη: https://www.emst.gr/exhibitions/thodoros-glyptis-anti-anadromikis]
Ειδικότερα στις σχέσεις της με την Τεχνολογία, η Τέχνη για τον Θόδωρο εμφανίζεται στο κείμενό του με τέσσερεις εκδοχές, ως:
- “Τέχνη άσχετη με τον τεχνολογικό πολιτισμό, η οποία διατηρεί παλαιά πρότυπα και μέσα (…)” – τέχνη παραδοσιακή.
- “Τέχνη εναντίον της Τεχνολογίας, όπου η τεχνολογία παίρνει τη μορφή του κακού, του δαίμονα σε μια καινούρια μυθολογία”.
- “Τέχνη υπέρ της Τεχνολογίας, όπου η λύτρωση του ανθρώπου αντιμετωπίζεται μέσα από την παραδοχή της τεχνολογίας και την εξοικείωση με αυτήν”, με χρήση των τεχνολογικών δυνατοτήτων της εποχής ως εκφραστικών μέσων.
- “Τέχνη όπου η Τεχνολογία είναι παραδεκτή ως μια αναντίρρητη πραγματικότητα”. Κάθε τεχνολογική μορφή τέχνης “προσπαθεί να εξημερώσει την τεχνολογία για μιαν ανθρώπινη χρήση της”. Σημειώνει πως “στα χυτήρια οι αρχαίοι Έλληνες δεν έχυναν μόνον τα άφταστης τεχνικής τελειότητας χάλκινα γλυπτά τους, έχυναν επίσης και τα όπλα τους”, ενώ γλυπτικές τεχνικές (π.χ. σμίλευση μαρμάρου, κατεργασία ξύλου) εφαρμόζονταν σε οικοδομικά και οχυρωματικά έργα.
Σε κάθε περίπτωση, ο Θόδωρος τεκμηριώνει ότι “η γλυπτική βρέθηκε για να εκφράσει μια ιδιότυπη ανάγκη του ανθρώπου: τη διάρκεια”, ως φυσική ή μεταφυσική προέκτασή του, “με την πλαστική μορφή να αντέχει στον χρόνο”. Αξίζει, ως μια διαχρονική περιδιάβαση στη γλυπτική, η επίσκεψη στο ΕΜΣΤ να συνδυαστεί διαδοχικά με το κοντινό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ακρόπολης, για να κατανοηθεί αυτή η άποψη.
(*) Ο Γιάννης Ρούντος διετέλεσε στέλεχος επί 40ετία στην επιχειρηματική κοινότητα σε θέσεις διευθυντικής ευθύνης, με αξιοσημείωτο διοικητικό έργο στους τομείς για τις Εταιρικές Υποθέσεις, την Επικοινωνία & Δημόσια Εικόνα και την Εταιρική Ευθύνη & Βιώσιμη Ανάπτυξη. Μετά την ολοκλήρωση της επαγγελματικής διαδρομής του δραστηριοποιείται, συμβουλευτικά και πρακτικά, σε θέματα για τον Πολιτισμό και τη Βιωσιμότητα.
———————-
