Ο ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΩΝ
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του επαγγέλματος του πραγματογνώμονα. Κάποιος δηλώνει στην Εφορία ότι θα ασκήσει το επάγγελμα και αμέσως μετά μπορεί να ξεκινήσει να το εξασκεί χωρίς κανέναν έλεγχο από πουθενά για τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα που πρέπει να διαθέτει ώστε το έργο του να είναι έργο κύρους και αδιαμφισβήτητο.
Την απουσία συγκεκριμένου νομικού πλαισίου επιχειρούσε να καλύψει το μέχρι πρότινος ισχύον νομικό πλαίσιο του ν.δ. 400/1970 (ΦΕΚ Α 10), όπου γινόταν μία περιορισμένη αναφορά στις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα πραγματογνωμόνων που διορίζονταν από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις για την εκτίμηση πραγματοποιηθείσας ζημίας και τον καθορισμό της οφειλόμενης αποζημίωσης.
Ειδικότερα, κατά το άρθρο 29 παρ. 1 του ως άνω νομοθετικού διατάγματος, προβλεπόταν η υποχρέωση των διοριζόμενων από την ασφαλιστική επιχείρηση πραγματογνωμόνων να κοινοποιούν στον ζημιωθέντα ασφαλισμένο αντίγραφο της συνταχθείσας έκθεσης, σχετικά με την εκτίμηση της ζημίας και τον καθορισμό της οφειλόμενης αποζημίωσης.
Η ίδια ακριβώς υποχρέωση εμπεριέχεται και στον νέο νόμο 4364/2016 (ΦΕΚ Α 13 5.2.2016) για την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2009/138/ΕΚ (Solvency II), με τον οποίο από την 1η Ιανουαρίου 2016 καταργήθηκε το ν.δ. 400/1970. Ειδικότερα, στο άρθρο 259 του νέου νόμου επαναλαμβάνονται σχεδόν πανομοιότυπες οι διατάξεις των δύο πρώτων παραγράφων του άρθρου 29 ν.δ. 400/1970, συμπεριλαμβανομένης συνεπώς και της υποχρέωσης των πραγματογνωμόνων για κοινοποίηση της έκθεσής τους στον ζημιωθέντα ασφαλισμένο.
Σημαντική τροποποίηση, ωστόσο, σημειώνεται με την παράγραφο 3 του άρθρου 259, όπου πέραν της ως άνω υποχρέωσης κοινοποίησης, ο νέος νόμος προβλέπει και την υποχρέωση των πραγματογνωμόνων, είτε φυσικών είτε νομικών προσώπων, να ενεργούν αμερόληπτα, ανεξάρτητα και χωρίς προκατάληψη, με σκοπό την εξέταση και εκτίμηση της δηλωθείσας ζημίας ή/και απώλειας, σύμφωνα με τους γενικούς και ειδικούς όρους του εκάστοτε ασφαλιστηρίου συμβολαίου.
Με την προσθήκη αυτή φαίνεται να αναβαθμίζεται ουσιωδώς ο ρόλος του πραγματογνώμονα στη διαδικασία της ασφαλιστικής αποζημίωσης. Ενώ πλέον, καλείται να ασκεί τα καθήκοντά του σε πλήρη ανεξαρτησία από την ασφαλιστική εταιρεία.
Περαιτέρω, η αναβάθμιση του ρόλου των πραγματογνωμόνων σημειώνεται και από το αυστηρότερο πλαίσιο κυρώσεων που εισάγεται με τον νέο νόμο 4364/2016. Σύμφωνα με το πλαίσιο του προϊσχύοντος ν.δ., για τους πραγματογνώμονες προβλεπόταν η επιβολή μόνο ποινικών κυρώσεων (φυλάκισης τουλάχιστον ενός μηνός και χρηματική ποινή), εάν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους προέβαιναν εν γνώσει τους σε ψευδείς εκτιμήσεις ή δηλώσεις προς όφελος του ασφαλιστή ή του ζημιωθέντος ασφαλισμένου (άρθρο 46). Στην ως άνω ποινική κύρωση, η οποία επαναλαμβάνεται πανομοιότυπη στον νέο νόμο (άρθρο 258 παρ. 4), προστίθενται πλέον οι προβλεπόμενες στο άρθρο 256 διοικητικές κυρώσεις που δύναται να επιβάλει η Εποπτική Αρχή και στους πραγματογνώμονες, για παραβάσεις της ασφαλιστικής νομοθεσίας γενικώς και του συγκεκριμένου νόμου ειδικότερα. Οι διοικητικές μάλιστα κυρώσεις επιβάλλονται ανεξαρτήτως της εφαρμογής των οικείων ποινικών διατάξεων του νόμου και αντίστροφα.
Ο πραγματογνώμων, σαν τεχνικός σύμβουλος οριζόμενος από την ασφαλιστική εταιρεία ερευνά και βεβαιώνει την αιτία γένεσης της ζημίας και αποτιμά το κόστος αποκατάστασής της. Εάν για την αιτία γένεσης έχει ορισθεί επιτροπή πραγματογνωμόνων από Δημόσια Αρχή πχ. Πυροσβεστική Υπηρεσία, Αστυνομία, Υπουργείο κλπ συνεργάζεται στενά με την επιτροπή αυτή και παρακολουθεί το έργο της και τις διαδικασίες έρευνας επεμβαίνοντας όπου χρειάζεται.
Ο πραγματογνώμων επιβάλλεται να έχει πολύπλευρες γνώσεις χωρίς όμως να έχει αναγκαία απόλυτα εξειδικευμένες γνώσεις δηλ. να είναι generalist και όχι specialist. Εάν χρειαστούν οι ειδικές γνώσεις δηλ. οι γνώσεις που εισχωρούν σε μεγάλο βάθος τότε προσλαμβάνει συμβούλους που κατέχουν τις απόλυτα εξειδικευμένες γνώσεις και μαζί προχωρούν προς το κέντρο του προβλήματος και της λύσης σε συνεργασία με τον τεχνικό σύμβουλο που όρισε ο ασφαλισμένος.
Για την κάλυψη ειδικών αναγκών και εφ’όσον η τεχνογνωσία του Ελληνικού δυναμικού δεν επαρκεί, ο πραγματογνώμων πρέπει να διαθέτει την δυνατότητα υποστήριξης από διεθνές δίκτυο ειδικών καθώς και εργαστηριακής στήριξης.
Ο πραγματογνώμων παρακολουθεί την μέθοδο και την εξέλιξη της αποκατάστασης της ζημίας, διαπραγματεύεται με τους επισκευαστές και ελέγχει τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά δαπανών. Μετά το πέρας της αποκατάστασης της ζημίας συντάσσει αναλυτική έκθεση πραγματογνωμοσύνης.
Προβλέπονται ποινικές ευθύνες σε περίπτωση που αποδειχθεί μεροληψία. Σε θεσμικό επίπεδο θα πρέπει να τονιστεί και να γίνει κατανοητό ότι η ασφάλιση δεν υποκαθιστά την ποιότητα που θα πρέπει να υπάρχει σε όλες τις φάσεις κάθε έργου από την μελέτη μέχρι την τελική παράδοση.
Θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η ασφάλιση δεν είναι το ορθό καταφύγιο όσων συνειδητά παραδίδουν έργα μειωμένης ποιότητας και τεχνικής ανεπάρκειας.
Πολύ ωραία και ενδιαφέροντα νέα με καλές προοπτικές και για τον ασφαλιστικό κλάδο.
Ωστόσο, θα πρέπει να είμαστε κάπως επιφυλακτικοί λαμβάνοντας υπόψη πως παρόμοιες αισιόδοξες ανακοινώσεις γίνονται στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων με τους Δανειστές και ενόψει σκληρών μέτρων για φορολογία, ασφαλιστικό, συντάξεις κλπ.