Προβληματισμοί και παρεμβάσεις των κοινωνικών εταίρων στην αναζήτηση βελτίωσης της επάρκειας και της πρόσβασης στο αναγκαίο φάρμακο Στόχος της νέας φαρμακευτικής πολιτικής είναι η πρόσβαση στο φάρμακο και την καινοτομία από όλους. Η πρόσφατη επιτροπή παρακολούθησης της φαρμακευτικής δαπάνης συστήθηκε με γνώμονα τη συγκράτηση της δαπάνης, αλλιώς το σύστημα υγείας δεν θα είναι βιώσιμο. Το μεγάλο κόστος των καινοτόμων φαρμάκων συμβάλλει στην αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης.
Υπάρχει μια προσπάθεια κεντρικοποίησης της διαπραγμάτευσης, με κοινή στάση του Ευρωπαϊκού Νότου. Τα παραπάνω τόνισε ο Γενικός Γραμματέας Υγείας Γιώργος Γιαννόπουλος μιλώντας στο συνέδριο Νοσοκομείο και Νοσοκομειακό Φάρμακο που οργάνωσε το Health Daily σε συνεργασία με την ΠΕΦ. Ο κ. Γιαννόπουλος, τόνισε πως η διαδικασία της διαπραγμάτευσης αναβαθμίζεται συνεχώς και έχουμε το παράδειγμα της μείωσης του κόστους θεραπειών για την Ηπατίτιδα C. Πρόσθεσε ότι τα καινοτόμα φάρμακα θα αξιολογούνται με βάση την τεκμηρίωση, την εκτίμηση κόστους-αποτελεσματικότητας, την προστιθέμενη αξία σε σύγκριση με τις υφιστάμενες θεραπείες και την ανικανοποίητη ιατρική ανάγκη που καλύπτει. Παράλληλα, τα μητρώα χρονίων παθήσεων σε συνδυασμό με τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας θα βοηθήσουν στην εξαγωγή συμπερασμάτων για τις θεραπείες.
Η ψηφιοποίηση πρωτοκόλλων και μητρώων λειτουργούν στην κατεύθυνση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης της υγείας. Η χαμηλή διείσδυση των γενοσήμων θα αντιμετωπιστεί με το νοσοκομειακό συνταγολόγιο και με τον αναβαθμισμένο ρόλο του νοσοκομειακού φαρμακοποιού. Τέλος θα αναθεωρηθούν όλες οι προωθητικές ενέργειες των φαρμακευτικών εταιρειών και η σχέση τους με τους επαγγελματίες υγείας. Στο ίδιο πάνελ, η A΄ Αντιπρόεδρος Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) και Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων (ΠΕΦΝΙ) Δέσποινα Μακριδάκη επεσήμανε ότι στα νοσοκομεία χορηγούνται ειδικά νοσοκομειακά φάρμακα όπως: ορφανά φάρμακα, ευπαθή φάρμακα, φάρμακα κλινικών μελετών, και θεραπείες πρώιμης πρόσβασης. Ο πιο ασφαλής τόπος χορήγησης αυτών των φαρμάκων είναι τα νοσοκομεία. Μέσα στο 2016 σημειώθηκε αύξηση των κυτταροστατικών φαρμάκων και γενικά νέων και ακριβών φαρμάκων. Αυτά τα φάρμακα ανεβάζουν τη δαπάνη και χρήζουν αυστηρότερου ελέγχου. Επίσης υπάρχει μεγάλη κατανάλωση σε αντιρετροϊκά, αντικαταθλιπτικά και καρδιολογικά φάρμακα. Υπάρχει δυσαναλογία αριθμού νοσοκομειακών ιατρών και φαρμακοποιών σε διάφορες υγειονομικές περιφέρειες. «Μέσα στις προτάσεις αναφέρουμε το σωστό σχεδιασμό προμηθειών, τη χρήση ηλεκτρονικών πρωτοκόλλων τις ενιαίες βάσεις δεδομένων ασθενών και γενικότερα τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών με σωστό στρατηγικό σχεδιασμό και πνεύμα συνεργασίας» δήλωσε η κ. Μακριδάκη. Ο Αναπληρωτής Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος του ΣΦΕΕ για θέματα νοσοκομείων, Γενικός Διευθυντής Vian και Αντιπρόεδρος της Vianex Κωνσταντίνος Παναγούλιας, σημείωσε πως η υπόχρηματοδότηση έχει οδηγήσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε οριακό σημείο διακυβεύοντας, αν δεν γίνουν άμεσες διορθωτικές κινήσεις, ακόμα και τη βιωσιμότητα του, καθώς και το δικαίωμα των Ελλήνων ασθενών στην απρόσκοπτη και χωρίς εκπτώσεις πρόσβαση τους στις απαιτούμενες θεραπείες.
Δικαίωμα που ο φαρμακευτικός κλάδος υπερασπίστηκε όλα τα χρόνια της κρίσης με θυσίες και κόστος, καλύπτοντας την υπέρογκη υπέρβαση της εξωνοσοκομειακής και νοσοκομειακής δαπάνης. Η σημερινή κατάσταση πλήττει την υγιή επιχειρηματικότητα, χωρίς όμως να εξασφαλίζει ούτε στέρεα δημοσιονομικά οφέλη και το κυριότερο, ούτε καλύτερες υπηρεσίες υγείας στους ασθενείς. Εξαντλεί τη βιωσιμότητα των φαρμακευτικών εταιριών, απειλώντας τις 86.000 θέσεις εργασίας που στηρίζει άμεσα και έμμεσα ο κλάδος και δημιουργεί συνθήκες αποεπένδυσης τόσο στην κλινική έρευνα όσο και στη παραγωγή νέων φαρμάκων στη χώρα μας. Το όριο της φαρμακευτικής δαπάνης που βρίσκεται σήμερα κάτω από 2 δις, είναι ανεπαρκές για μία ολοκληρωμένη φαρμακευτική περίθαλψη στην Ελλάδα, όπως άλλωστε ανέφερε και ο ΓΓ του Υπουργείου Υγείας. «Τα νέα οριζόντια φοροεισπρακτικά μέτρα δεν συνιστούν καμία δομική μεταρρύθμιση αλλά διαιωνίζουν την αναποτελεσματικότητα και μάλιστα εις βάρος των Ελλήνων ασθενών, των οποίων η συμμετοχή παρά τα μέτρα αυξάνεται» τόνισε ο κ. Παναγούλιας. Αυτά τα μέτρα δεν στόχευσαν στη μείωση του όγκου κατανάλωσης και στον αριθμό των συνταγών.
Η μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης σημειώθηκε με μεγάλη μείωση των τιμών και με τα εισπρακτικά μέτρα όπως τα rebate και των claw back. «Η μόνη λύση αξιόπιστου ελέγχου της φαρμακευτικής δαπάνης είναι η μείωση του όγκου κατανάλωσης, γιατί οι συνεχείς μειώσεις τιμών καθιστά την επένδυση στην παραγωγή φαρμάκων μη βιώσιμη» ανέφερε ο κ. Παναγούλιας. Ο έλεγχος και των άλλων κέντρων κόστους, τα οποία και αντιπροσωπεύουν το 85% της συνολικής δαπάνης, είναι μονόδρομος για τον εξορθολογιασμό του συστήματος Υγείας.
Στη συνέχεια, ο Εντεταλμένος Σύμβουλος ΔΣ Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), Υπεύθυνος Εταιρικών Υποθέσεων ELPEN Βασίλης Πενταφράγκας, τόνισε ότι για να γίνει το σύστημα υγείας αποδοτικότερο τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να γίνουν επενδύσεις, όχι περικοπές, και αυτές θα πρέπει να είναι εκτός νοσοκομειακού τομέα. Στον τομέα της παιδείας, στον τομέα της πρόληψης, στον τομέα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, όπου θα είναι και περισσότερο αποδοτικές. Πρωταρχικός στόχος είναι η καθολική κάλυψη του πληθυσμού. Έχοντας αυτό στο μυαλό, θα συζητάμε για περιορισμό της δαπάνης ή για ορθολογική χρήση; Θα πρέπει να συζητάμε για καινοτομία (όπως κανείς την αντιλαμβάνεται) ή θα μιλάμε για προστιθέμενη αξία; Για εμάς, την ΠΕΦ, το ζήτημα είναι η ορθολογική χρήση των φαρμάκων. Να υπάρξει επιτέλους μια εθνική φαρμακευτική πολιτική. Ο κλάδος κινδυνεύει με αφελληνισμό. Όταν τραβάμε το σχοινί θα σπάσει. Λίγες εταιρείες μπορεί να μείνουν να διαχειρίζονται τις εισαγωγές. Αλλά κλάδος παραγωγής φαρμάκων δεν θα υπάρχει. Η βάση είναι το ανεκδιήγητο σύστημα τιμολόγησης. Αναζητούμε εκπτώσεις και επιστροφές γιατί τα παίρνουν σε άλλες χώρες; Σε ποια βάση όμως; Στη βάση της τιμολόγησης στον ΜΟ των τριών χαμηλότερων της ΕΕ; Και πού αλλού τα οικονομικότερα φάρμακα πληρώνουν clawback και υφίστανται τα ίδια rebate. Και όμως βομβαρδιζόμαστε από δημοσιεύματα ότι στην Ελλάδα έχουμε υψηλές τιμές γενοσήμων και χαμηλές τιμές πρωτοτύπων. Ποιος κοιτάει όμως τι επιστροφές υπάρχουν πάνω σε αυτή την ονομαστική τιμή; Θα πρέπει να δούμε και τι φορολογικό καθεστώς υπάρχει και το κόστος του χρήματος και την πρόσβαση και τα λειτουργικά έξοδα μιας μονάδας στις αντίστοιχες χώρες. Είναι καιρός να γίνει μια συζήτηση επί της ουσίας. Όμως μια σειρά παρεμβάσεων που υπάρχουν στο τραπέζι από το 2010, δεν πραγματοποιήθηκαν. Στα προαπαιτούμενα ήταν το δελτίο τιμών για να κλείσει η αξιολόγηση: διερωτώμαι γιατί δεν είδα ποτέ ως προαπαιτούμενο το HTA και σέρνεται από 6μηνο σε 6μηνο και μένει πίσω.
Και κανείς δεν διαμαρτύρεται για τις γελοιότητες της εργαλειοθήκης 1-2-3 που θεωρεί στρέβλωση της αγοράς γενόσημα να έχουν μεγαλύτερη τιμή από τα πρωτότυπα. Και όλο το σύστημα να είναι δομημένο ότι κερδίζω περισσότερα αν τιμολογώ υψηλότερα. Αν δεν κάνουμε ένα βήμα πίσω από τους τοίχους που έχει στήσει όλος ο κλάδος δεν θα βρούμε λύσει. Και αν τα θέματα της υγείας δεν τα δούμε διακομματικά και να προσπαθούμε να βρούμε λύσεις όλοι μαζί δεν θα προχωρήσουμε ποτέ μπροστά. Από τη θέση του γενικού διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών του υπουργείου Υγείας, ο Δρ. Θεόδωρος Κοματάς, υπογράμμισε πως χρειάζεται σωστή προσέγγιση της δαπάνης και της αποζημίωσης των φαρμάκων. Απαιτούνται πρωτόκολλα παραγωγής στην ανάλωση φαρμάκων. Η συνολική νοσοκομειακή δαπάνη έφτασε το 1,5 δις το 2015 και αυξήθηκε και το 2016. Επίσης αυξήθηκε η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη και ως ποσοστό της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης το 2016 κατά 38% από αύξηση της τάξης του 30% το 2015. Όταν θεσπίστηκε το μέτρο του νοσοκομειακό claw back, αποφασίστηκαν οι καταβολές να γίνονται σε εξαμηνιαία βάση για να λειτουργήσει το μέτρο και περισταλτικά στο επόμενο εξάμηνο, γεγονός που αποτυπώθηκε με clawback α΄εξαμήνου 99 εκ. ευρώ και β΄εξαμήνου, στα 51,8 εκ. ευρώ. Συμπερασματικά ο κ. Κοματάς πρότεινε συγκράτηση του κόστους αγοράς φαρμάκων μέσω πρωτοκόλλων παραγωγής, χρηστή διαχείριση φαρμάκων και η προσέγγιση του όγκου αναφοράς με κριτήριο τις πραγματικές ανάγκες και όχι το ΑΕΠ.
Η Ιωάννα Δέμου, Μέλος ΔΣ DEMO ABEE, Χημικός, MSc Industrial Pharmacy στην ομιλία της σημείωσε πως η φαρμακοβιομηχανία μέσω των εισπρακτικών μέτρων όπως το clawback, πρακτικά προμηθεύει τα νοσοκομεία με δωρεάν φάρμακα σε ένα μεγάλο ποσοστό. Δεν υπάρχει διάκριση στο claw back ανάμεσα στα ακριβά φάρμακα και στα φτηνά φάρμακα όπως είναι τα γενόσημα, που αποδεδειγμένα συνεισφέρουν στον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης. «Οι διαγωνισμοί ακολουθούν αργές διαδικασίες από νοσοκομείο σε νοσοκομείο, χωρίς να υπάρχει ενιαίο πλαίσιο». Ανάμεσα στις προτάσεις για τη χορήγηση φαρμάκων στα νοσοκομεία είναι: να καταρτιστεί ενιαίο μητρώο προμηθευτών, να αξιολογούνται οι παραγωγικές δυνατότητες της κάθε εταιρείας και να διαχωριστεί η αντιμετώπιση των φαρμάκων μεταξύ περιπατητικών και ασθενών που νοσηλεύονται.
Ο Γιώργος Τσιακαλάκης, Υπεύθυνος Επικοινωνίας & Προάσπισης Δικαιωμάτων, «Θετική Φωνή» Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος σημείωσε ότι τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται ελλείψεις στα φάρμακα υψηλού κόστους όπως τα αντικαρκινικά και τα αντιρετροϊκά. Ο σύλλογος ζητά κλειστούς προϋπολογισμούς, απλοποίηση διαδικασιών απέναντι στους προμηθευτές των νοσοκομείων και τη λειτουργία της επιτροπής διαπραγμάτευσης τιμών. Η κ. Αικατερίνη Τσιατά, MSc, PhD, Διευθύντρια Φαρμακευτικού Τμήματος, του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών (Ρίο) σημείωσε ότι «Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της δαπάνης είναι: ο προϋπολογισμός, οι λίστες φαρμάκων, ο μέσος όρος κατανάλωσης και η ανάλυση δαπανών ανά τετράμηνο». Οι θεσμοθετημένες επιτροπές σε ένα νοσοκομείο όπως αυτές των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, των ογκολογικών φαρμάκων και το επιστημονικό συμβούλιο εργάζονται στην κατεύθυνση του ελέγχου της φαρμακευτικής δαπάνης. Το νοσοκομείο μας είναι νοσοκομείο αναφοράς για τις ειδικές λοιμώξεις και για τη χρήση αντιρετροϊκών φαρμάκων. Υπάρχει αύξηση στα αντιρετροϊκά, αιματολογικά, και ογκολογικά φάρμακα. Υπήρξε όμως μείωση στα αντιβιοτικά, αντιμηκυτιασικά κ.α. Στο νοσοκομείο του Ρίου η μείωση της δαπάνης στο 1ο τετράμηνο του 2017 ξεπέρασε τις 200 χιλ. ευρώ».
Ο Ιωάννης Πετράκης, MPharm, Msc, MPH, Market Access, Health Economics & Governmental Affairs, Head of MCO Balkans, Takeda Hellas, τόνισε ότι το ΗΤΑ είναι ένα αναγκαίο μέτρο που όλοι συμφωνούμε για τη χρησιμότητά του. Μέχρι τότε όμως πρέπει να διαχειριστούμε το νοσοκομειακό clawback αν και γνωρίζουμε ότι δεν θα υπάρχει για πάντα, αφού υπάρχει η μνημονιακή υποχρέωση για την κατάργησή του. Ο φαρμακευτικός προϋπολογισμός βαίνει μειούμενος και αυτό ισχύει και σε επίπεδο κάθε υγειονομικής περιφέρειας και κάθε νοσοκομείου. Έτσι φτάσαμε στα φαινόμενα να μην επαρκεί αυτός ο προϋπολογισμός για το νοσοκομειακό φάρμακο και οι ασθενείς να έχουν θέματα πρόσβασης. Βάση πιλοτικής φαρμακοεπιδημιολογικής έρευνας προέκυψαν τα εξής: • Το νοσοκομειακό claw back δεν επηρέασε την πρόσβαση • Η πρόσβαση επηρεάστηκε από τους μειωμένους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων Υπάρχουν πολλές ανελαστικές δαπάνες για πολλές θεραπευτικές κατηγορίες. Πρέπει λοιπόν να επανεξεταστούν τα όρια των προϋπολογισμών με πρακτικές τεχνικές αυτόνομης δημιουργίας ορίων προϋπολογισμού φαρμάκου μέσω ανταλλαξιμότητας και συνεργασιών. Ένα πετυχημένο μοντέλο που εφαρμόζεται και σε άλλες χώρες είναι η κατανομή πόρων με βάση την έκβαση και την αποδοτικότητα της κάθε θεραπείας. Με εξαίρεση τους διαγωνισμούς η διαπραγμάτευση για τα φάρμακα γίνεται σήμερα αποκλειστικά από τους νοσοκομειακούς φαρμακοποιούς. Θα πρέπει να συσταθεί ειδική ομάδα διαπραγμάτευσης με βάση το χαρτοφυλάκιο μιας εταιρείας και την κλίμακα. Πρέπει επίσης να προχωρήσουμε σε συμφωνίες μεταξύ του δημοσίου και των προμηθευτών, με συνεργασία και διάλογο και με κίνητρα για κάθε πλευρά.
Ο Λεωνίδας Τζίμης, DPharm, RPharm, PhD, Διευθυντής Φαρμακευτικού Τμήματος Γενικού Νοσοκομείου Χανίων, IHE-Pharmacy Co-Chair επεσήμανε πως «Στην 7η ΥΠΕ εφαρμόζουμε μέτρα όπως μηχανογράφηση νοσοκομείων και κέντρων υγείας, ενιαία καρτέλα ασθενούς, φαρμακοοικονομικά δεδομένα για τους ασθενείς της Πρόνοιας, παρακολούθηση δαπάνης ανά μήνα και αξιολόγηση των συνταγογραφικών δεδομένων από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση». Η Δρ. Όλγα Οικονόμου, MSc, PhD, Διευθύντρια Φαρμ.Τμήματος ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς», π. Διοικ. Νοσοκομείων “Σισμανόγλειο – Α. Φλέμινγκ» υπογράμμισε ότι «Τα νοσοκομεία υποφέρουν, γιατί οι προϋπολογισμοί που δίνουν στα νοσοκομεία επαρκούν μέχρι το Σεπτέμβριο. Οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί παλεύουμε καθημερινά για την επάρκεια φαρμάκων στα νοσοκομεία. Το μέτρο του claw back είναι καταστροφή» ανέφερε η κυρία Οικονόμου.
Πηγή: Healthmag.gr
