Τη δεκαετία του 1970 δύο επιχειρηματίες τολμούν και ιδρύουν μία πρακτοριακή ΕΠΕ με σκοπό την προώθηση ασφαλειών ζωής που στη συνέχεια μετατρέπεται σε ασφαλιστική εταιρία. Το πρωτοποριακό σε αυτή την εταιρία είναι ότι πουλάνε ασφάλειες ζωής. Δεν χρησιμοποιώ τυχαία τον όρο “πουλάνε” γιατί μέχρι και το 1970 οι ασφαλίσεις ζωής είχαν μικρή παρουσία στην Ελλάδα. Οι Πωλητές/Ασφαλιστές που χρησιμοποιήθηκαν για την πώληση των πρώτων ασφαλιστηρίων ζωής εκπαιδεύτηκαν κατάλληλα ώστε να μπορούν να πουλάνε σχεδόν οτιδήποτε σε οποιονδήποτε, κάτι που, πιστέψτε με, δεν ήταν τόσο εύκολο. Σε αυτούς, λοιπόν, τους πρώτους Πωλητές/ Ασφαλιστές δημιουργήθηκε η πρώτη ασφαλιστική συνείδηση, πίστεψαν στο θεσμό, στην ιδέα, στο νέο τους επάγγελμα, πίστεψαν στην ασφάλιση. Το παράδειγμα των δύο επιχειρηματιών το ακολούθησαν και άλλοι με εξίσου καλά αποτελέσματα. Οι δεκαετίες περνούν και οι ασφαλίσεις ζωής καταλαμβάνουν μερίδιο πάνω από 55% της συνολικής παραγωγής ασφαλίστρων. Όμως το όλο εγχείρημα κάπου έπασχε. Οι ασφαλίσεις πουλιόταν δεν αγοράζονταν, δηλαδή είχαμε φτιάξει τόσο καλούς πωλητές που προσπαθούσαν πολύ λίγο στην πώληση; ΟΧΙ. Η αλήθεια είναι ότι οι πωλητές ασφαλειών είχαν πατήσει πάνω στο πολύ καλά οργωμένο έδαφος της αποταμιευτικής συνείδησης που είχε δημιουργηθεί στον Έλληνα. Τα συμβόλαια που πουλούσαν τότε ήταν προγράμματα κατά βάσει αποταμιευτικά με σύνθετη κάλυψη, όπως της Μικτής ασφάλισης που περιλάμβανε τους κινδύνους θανάτου και επιβίωσης ή της ισόβιας και τέλος τα συνταξιοδοτικά προγράμματα, πάντα με έμφαση στην αποταμίευση. Γι αυτό λοιπόν πουλιόταν η ασφάλιση ζωής, γιατί περιείχε έντονα το στοιχείο της αποταμίευσης.
Όμως θα έλεγε κάποιος αφού είχαμε ένα τόσο προλειασμένο έδαφος από την αποταμίευση και λίγο από τις ασφαλίσεις γιατί δεν τα καταφέραμε; Γιατί δεν μπορέσαμε να περάσουμε την ασφάλιση σαν θεσμό στη συνείδηση του καταναλωτή; Από δημοσκόπηση που έγινε ειδικά για τις ασφαλίσεις, έχουμε:
• το 91%, να δηλώνει ότι η κοινωνική ασφάλιση δεν είναι επαρκής
• το 83% να θεωρεί ότι τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης δεν λειτουργούν ως προς το συμφέρον τους
• το 99% να υποστηρίζει ότι πρέπει να πραγματοποιηθούν επιτέλους διαρθρωτικές αλλαγές
Παρόλα αυτά η ιδιωτική ασφάλιση περιορίζεται στην υποχρεωτική ασφάλιση, όπως:
• Αυτοκινήτου
• Σκαφών
• Ασφάλισης Αλλοδαπών για παραμονή στη χώρα και εργασία
• Δημοσίων έργων
Δεν εκμεταλλευόμαστε σαν κλάδος τη δυσαρέσκεια του κόσμου προς την κοινωνική ασφάλιση, ενώ θα έπρεπε να έχουμε εκπονήσει προγράμματα ειδικά για κάθε εποχή αναλόγως των κοινωνικών αλλά και οικονομικών συνθηκών.
Τι έκανε ή τι δεν έκανε το κράτος
Όμως, ας δούμε τι έγινε προκειμένου να τονωθεί ο θεσμός της ιδιωτικής ασφάλισης αφού είναι και ο μεγαλύτερος επενδυτής. Στην Ευρωπαϊκή αγορά οι επενδύσεις της ασφαλιστικής βιομηχανίας αγγίζουν τα 8,5 τρις € και μάλιστα σε μακροχρόνιους τίτλους. Οι ασφαλιστικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης διατηρούν επενδυτικά χαρτοφυλάκια που αντιπροσωπεύουν το 60% περίπου του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Στην Ελλάδα οι επενδύσεις των Ασφαλιστικών φτάνουν τα 13 δις € και είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής ως κλάδος στην αγορά ομολόγων. Η Ελληνική ασφαλιστική αγορά συμβάλλει πολλαπλά στην προαγωγή της Εθνικής Οικονομίας αλλά και στην κοινωνική σταθερότητα μέσω της παροχής των ασφαλιστικών καλύψεων. Οι Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις σημειώνουν ετήσια παραγωγή ασφαλίστρων περίπου 3,8 δισ. € και παρέχουν αποζημιώσεις της τάξης των 2,4 δισ. € ετησίως. Απασχολούν περίπου 6.500 μισθωτούς εργαζόμενους και άλλους 20.000 συνεργάτες Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές.
• Το κράτος δεν φρόντισε να καλλιεργηθεί ασφαλιστική συνείδηση.
• Αύξησε την φορολογία άμεση και έμμεση, αφού αύξησε κατά 50% τον φόρο ασφαλειών από το 10% σε 15% και σε ορισμένους κλάδους από 0% σε 15%.
• Στάθηκε απέναντι στην επιχειρηματικότητα.
• Αντί να βοηθήσει τις εταιρίες να ξεπεράσουν τα οικονομικά τους προβλήματα ώστε να τις καταστήσει υγιείς και φερέγγυες, έκανε το μόνο πράγμα που μπορούσε να κάνει τα τελευταία 40 χρόνια. Να τις κλείσει. Μια δουλειά που κατά ένα περίεργο τρόπο, όλοι την ήξεραν πολύ καλά.
Συνολικά 44 ασφαλιστικές εταιρίες που λειτουργούσαν στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν βάλει λουκέτο. Η μακρά λίστα δείχνει και τον τρόπο που δραστηριοποιόταν, μέχρι πριν λίγα χρόνια, ένα κομμάτι της ασφαλιστικής βιομηχανίας στην χώρα που στερείτο ουσιαστικής εποπτείας, επιχειρηματικού πλαισίου και μοντέλου από πλευράς πολιτείας για την ανάπτυξη της ιδιωτικής ασφάλισης
Με δεδομένο ότι μέσα στα τελευταία χρόνια από την μέρα που εποπτεία πέρασε στην ΤτΕ, έχουν γίνει βασικά βήματα για την οργάνωση της εποπτείας των ασφαλιστικών εταιριών, καθώς επίσης παρεμβάσεις στον τρόπο ασφάλισης (άμεση πληρωμή ασφαλίστρων, νόμος για ανασφάλιστα, πιστοποίηση ασφαλιστικών διαμεσολαβητών κ.α.). Όσον αφορά τις αδυναμίες σε επίπεδο οργάνωσης της πολιτείας (διασταυρώσεις από υπουργείο οικονομικών και μεταφορών) όλα δείχνουν ότι μπορεί να έρθουν καλύτερες μέρες για τον κλάδο της ιδιωτικής ασφάλισης, ενόψει και των ενιαίων κανόνων πανευρωπαϊκής εποπτείας κεφαλαιακής επάρκειας από το 2016 (Solvency II).
Τι δεν έκαναν οι Ασφαλιστικές Εταιρίες
Κάποτε ο Ουίνστον Τσώρτσιλ είπε: ‘’Αν θα μπορούσα, θα έγραφα τη λέξη ΑΣΦΑΛΙΣΗ πάνω σε κάθε σπίτι και στο μέτωπο κάθε ανθρώπου. Τόσο σίγουρος είμαι ότι με την ασφάλιση σώζονται οικογένειες από ανεπανόρθωτη καταστροφή‘’. Οι περισσότεροι λένε “δεν μου περισσεύουν χρήματα για να ασφαλιστώ”. Θεωρούν ότι η ασφάλιση είναι είδος πολυτελείας και μπορεί να αποκτηθεί μόνο από εύπορους. Μα αν συμβεί ένα τυχαίο γεγονός και απειληθεί η ζωή, η περιουσία και προκύψει θέμα ευθύνης προς αποζημίωση, πού θα βρεθούν τα χρήματα για την αποκατάσταση; Συνήθως το ασφάλιστρο αντικατοπτρίζει το ποσοστό του κινδύνου.
Αν δεν διαθέτουμε ένα ελάχιστο ποσό πχ 5 € τον μήνα για να έχουμε ασφαλισμένο το σπίτι μας τότε που θα βρεθούν τα 100.000 € που είναι το ασφαλιζόμενο κεφάλαιο; Αυτήν την απλή προσέγγιση δεν καταφέραμε σαν κλάδος να την περάσουμε στον κόσμο. Η ασφάλιση πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία όπως γινόταν παλιά για την αποταμίευση. Ξεκινάς από την νέα γενιά εξηγώντας τι σημαίνει ασφάλιση και αποζημίωση.
Τι σημαίνει πρόληψη και προγραμματισμός κάτι που όλοι γνωρίζουμε ότι δεν μας χαρακτηρίζει σαν λαό. Έπρεπε λοιπόν σαν εταιρίες να φροντίσουμε να ενημερώσουμε, να εκπαιδεύσουμε να κάνουμε φίλους τους υποψήφιους και αυριανούς πελάτες μας μιλώντας για τα οφέλη που έχει η κοινωνία γενικότερα όταν υπάρχει η ασφάλιση. Ο κόσμος στην συντριπτική του πλειοψηφία δεν γνωρίζει ότι ασφάλιση, δεν είναι κάτι που επινοήθηκε τα τελευταία χρόνια.
Και εξηγούμαι:
• Την ασφάλιση προσώπων τη συναντάμε με την μορφή αλληλοβοήθειας την 2η χιλιετία π.Χ. όταν χτιζόταν οι πυραμίδες στην Αίγυπτο.
• Το 1750 π.Χ συναντάμε τους κώδικες του Βασιλιά Χαμουραμπί που αφορούν ταμείο αλληλοβοηθείας εμπόρων/μεταφορέων.
• Στην Ελλάδα τον 6 αιώνα π.Χ με νόμο του Σόλωνα συναντάμε τον όρο των “ομοτάφων” που είναι ο πρώτος ασφαλιστικός νόμος.
• Στην Κύπρο τον 5ο αιώνα π.Χ συναντάμε το πρώτο πρόγραμμα νοσοκομειακής περίθαλψης στην ιστορία της ιδιωτικής ασφάλισης.
• Τον 4ο αιώνα π.Χ συναντάμε την ασφάλιση σε λόγους του Δημοσθένη “περί θαλασσίων πιστώσεων” δηλαδή τα θαλασσοδάνεια, όμως μην το μπερδεύετε με τα δικά μας “τα δανεικά και αγύριστα”.
Επίσης ορίζεται από τους Ρόδιους ο όρος της κοινής αβαρίας που θεσπίσθηκε με νόμο και προστέθηκε στο δίκαιο των Ροδίων. • Συναντάμε την ασφάλιση στην αρχαία Ρώμη αφού έχει περάσει η τεχνογνωσία από την αρχαία Ελλάδα στους Ρωμαίους.
• Στο Βυζάντιο επι Ιουστινιανού συναντάμε τους “πανδέκτες” που είναι η εξέλιξη του ρωμαικού δικαίου και η πρώτη προσπάθεια κωδικοποίησης.
• Την Ασφάλιση τη βρίσκουμε επίσης στο Μεσαίωνα, από το 14ο μέχρι το 18ο αιώνα, όπου έχουμε σημαντικές εξελίξεις, όπως το “καφενείο” του Edward Lloyd που απέκτησε νομική μορφή με πράξη του Βρετανικού Κοινοβουλίου, σχηματίζοντας την σωματειακή οργάνωση “Corporation of Lloyd’s” και ήταν η αρχή της γνωστής ασφαλιστικής εταιρίας Lloyd’s of London.
• Στην Ελλάδα τη βρίσκουμε επίσης από τα τέλη της τουρκοκρατίας μέχρι το 1850. Στη συνέχεια από το 19ο αιώνα μέχρι το 1914 και μετά τον Α! παγκόσμιο πόλεμο. Μετά το έτος σταθμό για την χώρα μας, το 1970, έχουμε τον πρώτο ασφαλιστικό νόμο Ν400 ο οποίος κράτησε μέχρι τις μέρες μας και αντικαταστάθηκε πλήρως από το Ν.4364/2016. Η ιστορία της ασφάλισης για πάνω από 4.000 χρόνια. Μήπως αυτός ο Βασιλιάς Χαμουραμπί ήξερε κάτι περισσότερο;
ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Το Μέσο κατά κεφαλήν ασφάλιστρο: Στην Ευρώπη τo μέσο κατά κεφαλήν ασφάλιστρο είναι:
• 1.223 € στις Ασφαλίσεις ζωής • 207 € στις Ασφαλίσεις Υγείας
• 574 € στις Ασφαλίσεις ζημιών
• Ο Μέσος όρος είναι 2.010 € ανά κάτοικο με Μέση ασφαλιστική διείσδυση, ποσοστό επί του ΑΕΠ 7,4%
Στην Ελλάδα το μέσο κατά κεφαλήν ασφάλιστρο είναι:
• Μέσος όρος 350€ ανά κάτοικο με ποσοστό διείσδυσης γύρω στο 2% Αυτό που βλέπει κάποιος είναι ότι ο κλάδος ιδιωτικής ασφάλισης στην Ευρώπη είναι πρωταγωνιστής στην ανάπτυξη με τεράστια συμμετοχή στις επενδύσεις, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται να είναι ουραγός στην ιδιωτική ασφάλιση, αφού έχουμε σχεδόν 6 φορές λιγότερα ασφάλιστρα ανά κάτοικο και 4 φορές μικρότερη δαπάνη επί του ΑΕΠ. Να σημειωθεί ότι Ασφαλιστική δαπάνη και ΑΕΠ ακλούθησαν την ίδια πορεία στα χρόνια της κρίσης.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ
• Η ενημέρωση και η εκπαίδευση πάνω στην Ασφαλιστική Ιδέα πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία, από το σχολείο. Μόνο έτσι θα δημιουργηθούν πιστοί καταναλωτές στην ιδιωτική ασφάλιση.
• Οι Ασφαλιστικές Εταιρίες σε συνεργασία με τους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές πρέπει να ενημερώνουν τους καταναλωτές.
Ομιλία Γιάννη Βοτσαρίδη στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση, Περιοδικό Interlife Magazine
