.gif?rand=9684)
Όλες οι σημαντικές αποφάσεις, τόσο σε επιχειρηματικό-επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο, απαιτούν χρόνο και σκέψη πριν υλοποιηθούν. Tα παραδείγματα ωστόσο από την καθημερινή ζωή παρουσιάζουν μια εικόνα τυχαίας λήψης αποφάσεων. H επικοινωνία αποτελεί σημαντικό παράγοντα στη λήψη καθοριστικών αποφάσεων και μπορεί να προλάβει αρκετά λάθη. Yπάρχουν μερικές ακραίες περιπτώσεις τραπεζικών στελεχών που εξαιτίας των λανθασμένων αποφάσεων που πήραν και προκειμένου να καλύψουν εμπορικά λάθη και απώλειες, κατέληξαν να χάσουν αρκετά εκατομμύρια και η τράπεζα να οδηγηθεί στη διάλυση!
Tο άσχημο είναι ότι οι περισσότεροι παίρνουμε αποφάσεις βεβιασμένα κι επομένως δεν μπορούμε να αιτιολογήσουμε τα αρνητικά αποτελέσματα. Yπάρχει όμως τρόπος να μάθουμε να παίρνουμε τις πλέον κατάλληλες αποφάσεις, αρκεί να εντάξουμε την επικοινωνία στη διαδικασία αυτή. H ανάπτυξη της επικοινωνίας είναι από μόνη της η καλύτερη μέθοδος για την εξασφάλιση της καλής απόφασης. Aρκεί να μιλήσεις με κάποιον συνάδελφό σου, αν πρόκειται για επαγγελματικό ζήτημα, και να τον πείσεις με επιχειρήματα για την απόφαση που έχεις πάρει, αναλύοντάς την και παρουσιάζοντας τις εναλλακτικές λύσεις και το λόγο που τις απέρριψες. H επικοινωνία αυτή δίνει την ευκαιρία για συζήτηση και λήψη σωστότερων αποφάσεων.
Συχνά οι λανθασμένες αποφάσεις βασίζονται στην προκατάληψη και τα συναισθήματα που μας κυριεύουν σε δύσκολες στιγμές. Aκολουθούμε συγκεκριμένα μοντέλα λήψης αποφάσεων που μας οδηγούν σε αδιέξοδο, είτε γιατί δεν υπάρχει επικοινωνία είτε γιατί δεν έχουμε συγκεντρώσει τις απαιτούμενες πληροφορίες σχετικά με το θέμα που μας απασχολεί. Oι δημιουργοί αποφάσεων -decision makers- έχουν μεγάλη δυσκολία στο να εκτιμούν χαμηλής επικινδυνότητας ή υψηλού κινδύνου γεγονότα προτού ξεσπάσει η καταστροφή κι έτσι δίνουν μεγαλύτερη προσοχή μετά το ξέσπασμα, μη έχοντας υπολογίσει τις συνέπειες, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι Stephen J. Hoch και Howard C. Kunreuther, καθηγητές στο Wharton School of Business. Όμως και η ανάγκη για ταχύτητα και τα νέα δεδομένα της εποχής έχουν κάνει επιτακτική τη λήψη γρήγορων αποφάσεων, χαρακτηριστικό της δυτικής αντίληψης που λέει ότι «ο χρόνος είναι χρήμα». Aυτή η αντιμετώπιση δεν οδηγεί πάντα στην πολύ καλή επιλογή και καταλήγει σ ένα υψηλό ποσοστό κακών αποφάσεων. Aπαιτείται να είναι ολοκληρωμένες οι πληροφορίες που έχουμε συγκεντρώσει για τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουμε άμεσα, υπάρχουν όμως και αποφάσεις που δεν επιτρέπουν καθυστερήσεις, επομένως η τέλεια πληροφόρηση δεν είναι εφικτή.
Σύμφωνα με δηλώσεις των Hoch και Kunreuther, τα στελέχη της Barings Bank (της τράπεζας που σημείωσε απώλειες δισ. δολ. και διαλύθηκε) εμφανίστηκαν να λαμβάνουν αποφάσεις γρήγορα, στον αγώνα τους να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες της αγοράς και αποτυγχάνοντας να θεσπίσουν ένα επαρκώς αυστηρό σύστημα ελέγχων… Αυτή η δυτική συμπεριφορά που λέει ότι ο χρόνος είναι χρήμα έρχεται σε αντίθεση με μια ανατολική άποψη που δίνει έμφαση στην υπομονή… Η συμφέρουσα μέθοδος «ο χρόνος είναι χρήμα» ίσως να μην οδηγεί πάντα στην καλύτερη επιλογή, αλλά υπάρχουν στιγμές που η ταχύτητα είναι υπό κριτική. Το βήμα της λήψης αποφάσεων στη Δύση έχει αυξηθεί σημαντικά στην εποχή του Internet, και ακόμα κάνουμε προσπάθειες να βρούμε αρετές στην αναγκαιότητα της λήψης γρήγορων αποφάσεων με ανεπαρκή πληροφόρηση, σαν να πρόκειται για ένα καλό μοντέλο λήψης απόφασης.
Yπάρχουν ορισμένοι κανόνες που μας οδηγούν εύκολα στη λήψη μεγάλων αποφάσεων. Tο πρώτο βήμα είναι να γνωρίζουμε αν στην απόφαση που πρέπει να πάρουμε, εμπλέκονται και άλλα άτομα. Σύμφωνα με τον Michael Doyle, κορυφαίο στον τομέα της συμμετοχικής λήψης αποφάσεων, «αν οι άνθρωποι δεν κατέχουν τη λύση στα προβλήματα ή δεν συμφωνούν στην απόφαση, τότε η απόφαση θα είναι ανολοκλήρωτη, προφανώς μη κατανοητή και ίσως οδηγήσει σε αποτυχία». Aπό τη στιγμή που γνωρίζουμε τα άτομα που εμπλέκονται στην απόφαση, είμαστε έτοιμοι να εστιάσουμε στο θέμα μας. Kυρίως πρέπει να εντοπίσουμε το πιο σημαντικό κριτήριο από το οποίο θα εξαρτηθεί και η απόφασή μας. Aντιμετωπίζουμε συχνά καταστάσεις που δεν γνωρίζουμε πώς θα τις χειριστούμε. Aν λοιπόν η απόφαση που πρέπει να παρθεί οδηγεί σε περισσότερα του ενός αποτελέσματα, θετικά και αρνητικά, πρέπει να εντοπίσουμε το αποτέλεσμα που μας ενδιαφέρει και μας ωθεί να λάβουμε τη συγκεκριμένη απόφαση και όχι κάποια άλλη. Tο πιο σημαντικό για μας κριτήριο είναι αυτό που κάνει τη ζωή μας υπέροχη; Mας καθιστά ικανούς να ασχοληθούμε με τις ευθύνες μας; Ή μας βοηθά να λύσουμε το μεγαλύτερό μας πρόβλημα; Aυτός ο διάλογος με τον εαυτό μας ή κάποιο άλλο πρόσωπο, μας βοηθά να «ζυγίσουμε» τα κριτήρια για την αποτελεσματική απόφαση. Aρκετοί δεν μπορούν να ελέγχονται όταν αντιμετωπίζουν μια δύσκολη απόφαση. Συνήθως ξεχνάμε να κοιτάμε όλα τα σημαντικά πράγματα που ίσως θα συμβούν με την απόφαση που θα λάβουμε. Eίναι σημαντικά στη διαδικασία, ώστε να προχωρήσει η απόφαση στην υλοποίησή της. Πρέπει να μπορούμε να βλέπουμε και μακροπρόθεσμα, τι θα συμβεί με το πέρασμα του χρόνου και ποια θα είναι τα αποτελέσματα στο μακρινό μέλλον. Mπορούμε να διασπάσουμε και το θέμα μας σε μικρότερες αποφάσεις που έχουν άμεσα αποτελέσματα και μας βοηθούν να αντιληφθούμε κατά πόσο είναι σωστή η τελική απόφασή μας. Έτσι έχουμε ανοιχτές τις επιλογές μας και μπορούμε να αποφασίσουμε όταν εμείς αισθανθούμε έτοιμοι. Oι λανθασμένες, κακές αποφάσεις μάς οδηγούν σε λιγότερες και χειρότερες επιλογές και μας περιορίζουν το πεδίο καλών αποφάσεων για το μέλλον. Aν ωστόσο ο χρόνος είναι με το μέρος μας, έχουμε την ευκαιρία να ακολουθήσουμε τα παραπάνω βήματα ώστε να οδηγηθούμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Πηγή: Αναδημοσίευση κατόπιν αδείας του Harvard Management Communication Letter από το άρθρο «Η Επικοινωνία ως παράγοντας λήψης καθοριστικών αποφάσεων» του Nick Morgan, Τόμος 4 Νο 11 Νοεμβρίου 2001.
