Ο κύκλος των συναισθημάτων του «μέσου» επενδυτή

Η γνωστή παλιά ρήση που είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στους κύκλους της Wall Street ότι δηλαδή η χρηματιστηριακή αγορά κινείται μεταξύ φόβου και απληστίας, είναι σε μεγάλο βαθμό αλήθεια.

Η Συμπεριφορική Χρηματοοικονομική μέσα από την εμπειρία παρελθουσών κρίσεων έχει προσπαθήσει να τυποποιήσει τα συναισθήματα του “μέσου” επενδυτή σε σχέση με την πορεία ενός Χρηματιστηρίου.

Διαβάστε Επίσης

Είσαι τελειομανής; Τότε δεν είσαι παραγωγικός. Πώς το ένα αναιρεί το άλλο

Aug 11, 2020

Χάνετε πολύ χρόνο κοιτώντας e-mail; Πώς θα κερδίσετε 90 λεπτά κάθε μέρα

Jul 10, 2019 - Updated on Sep 30, 2019

Στο διάγραμμα 1 απεικονίζεται η διακύμανση των συναισθημάτων σε σχέση με τις εναλλαγές της πορείας του Χρηματιστηρίου. Αρχικά σε ένα ανοδικό κανάλι του χρηματιστηρίου δημιουργείται αισιοδοξία στην αγορά και στη συνέχεια ενθουσιασμός. Όπως έχει παρατηρηθεί πολλές φορές στην πράξη, ο “μέσος” επενδυτής αντιδρά με μια σχετική καθυστέρηση στην αγορά μετοχών και αφού έχει ήδη επέλθει μια αρχική άνοδος στο χρηματιστήριο ώστε να αισθανθεί μια σχετική ασφάλεια. Όσο συνεχίζεται η άνοδος, ο επενδυτής αισθάνεται ικανοποίηση, αφού επιβεβαιώνονται -έστω βραχυπρόθεσμα- οι προβλέψεις του και αυξάνεται η αξία του επενδυτικού του χαρτοφυλακίου, αλλά και η αυτοεκτίμησή του.

Στη συνέχεια, όταν πολλοί επενδυτές έχουν ήδη εισέλθει στην αγορά σε σχετικά υψηλές τιμές παρασυρόμενοι από τα κέρδη που οι μετοχές προσέφεραν, το χρηματιστήριο φτάνει σε ένα ανώτατο όριο όπου κυριαρχεί η υπερβολή, οι υψηλές αποτιμήσεις, τα υπερβολικά υψηλά P/E και η απληστία. Σύμφωνα με τη Συμπεριφορική Χρηματοοικονομική, το σημείο αυτό είναι και το σημείο ανάληψης του μέγιστου επενδυτικού κινδύνου και θα έπρεπε να λειτουργεί ως σήμα (signal) εξόδου από το χρηματιστήριο. Όμως, η εγχώρια και η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι οι επενδυτές επαναλαμβάνουν το λάθος αυτό και αγοράζουν στη χειρότερη χρονικά στιγμή (όπως είναι η περίπτωση του 1999 στο Ελληνικό Χρηματιστήριο, του Nasdaq το 2000 κ.λπ.).

Στη συνέχεια κάποιοι αποσύρονται από την αγορά αποκομίζοντας τα κέρδη τους ή άλλοι συνειδητοποιούν πόσο ακριβές είναι πλέον οι μετοχές και περιορίζουν τις ζημιές τους, με αποτέλεσμα οι τιμές να αρχίζουν να υποχωρούν. Αρχικά, ο “μέσος” επενδυτής ανησυχεί, αλλά το θεωρεί βραχυπρόθεσμο φαινόμενο το οποίο σύντομα θα αναστραφεί. Όσο οι τιμές συνεχίζουν να πέφτουν αρνείται να παραδεχτεί το σφάλμα του, δημιουργώντας κάποια άλλοθι, όπως «είμαι μακροπρόθεσμος επενδυτής» ή «αγόρασα τις μετοχές για τα παιδιά μου» κ.λπ. Όμως, όταν οι μετοχές υποχωρήσουν σημαντικά, τότε τα συναισθήματα εναλλάσσονται σε φόβο, απόγνωση και πανικό με αποτέλεσμα να προβαίνει σε πώληση των μετοχών του στη χειρότερη χρονικά στιγμή γι’ αυτόν.

Διάγραμμα 1

Ο κύκλος συναισθημάτων του “μέσου” επενδυτή

Η χρηματιστηριακή αγορά είναι ένα εκκρεμές που κινείται μεταξύ απληστίας και φόβου

Την περίοδο αυτή και κεφαλαιοποιώντας σημαντικές ζημιές, ο επενδυτής αισθάνεται μετανιωμένος για τα σφάλματά του, τα οποία σίγουρα θα επηρεάσουν αρνητικά τον πλούτο του και τη μελλοντική κατανάλωση αυτού και της οικογένειάς του.

Κατά τους θεωρητικούς της Συμπεριφορικής Χρηματοοικονομικής, τη στιγμή της απελπισίας και του πανικού που επικρατεί στην αγορά, είναι η στιγμή της μέγιστης επενδυτικής ευκαιρίας! Στην ιστορία των χρηματιστηρίων το φαινόμενο αυτό έχει επαναληφθεί πολλές φορές. Πρόσφατα, τον Ιούνιο του 2012, στην εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά και κάτω από καταστάσεις φόβου για πιθανή έξοδο από το ευρώ οι τιμές των μετοχών έφτασαν σε προκλητικά χαμηλά επίπεδα (πίνακας 2).

Πίνακας 2

Χρηματιστηριακή τιμή και χρηματιστηριακή αξία επιλεγμένων μετοχών κατά την περίοδο της πρόσφατης κρίσης

Πηγή: Bloomberg, ASE

Ανακεφαλαιώνοντας, ο “μέσος” επενδυτής κάνει διπλό λάθος: αγοράζει στις υψηλότερες σχετικά τιμές παρασυρόμενος από την επικρατούσα ευφορία ή την απληστία του και τις πουλάει συνήθως σε καταστάσεις πανικού, καταγράφοντας σημαντικές ζημιές. Μια αποτελεσματική επενδυτική στρατηγική θα ήταν ακριβώς η αντίθετη, γνωστή στη διεθνή βιβλιογραφία ως contrarian strategy.

Διαβάστε και εδώ.