.gif?rand=3360)
Για άλλη μία φορά ένα τραγικό γεγονός έρχεται να αναδείξει το ζήτημα της προστασίας από φαινόμενα όπως αυτά και τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να προστατεύσουν αφενός τις περιουσίες τους οι κάτοικοι αλλά και αφετέρου το πώς θα διασφαλιστεί η επανοικοδόμηση κτιρίων μετά από καταστροφές αυτού του μεγέθους.
Στην Τουρκία αν και η ασφάλιση για σεισμό είναι υποχρεωτική από το νόμο, σύμφωνα με πληροφορίες, στην ουσία ασφαλίζεται μόνο το 50-60% των κτιρίων, καθώς δεν έχει δομηθεί το σωστό σύστημα ελέγχου για την ασφάλιση των ιδιοκτητών και σε κάποιες περιοχές δεν είναι εύκολη η πρόσβαση των πολιτών σε ασφαλιστικές υπηρεσίες. Στην Ελλάδα, όπως αναφέρει σε άρθρο του στο Πρώτο Θέμα το 2020 ο καθηγητής Μ. Νεκτάριος , το 1998 η ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ, Κώστας Λαλιώτης και Χρήστος Βερελής προχώρησαν ένα νομοσχέδιο το οποίο ακυρώθηκε από τον ανασχηματισμό που ακολούθησε εκείνη την περίοδο. Ειδικότερα, το υπουργείο σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς και την Εθνική Ασφαλιστική που είχαν κάνει ένα σύστημα ασφάλισης φυσικών καταστροφών πρότεινε τη δημιουργία ενός κρατικού ασφαλιστικού φορέα που σε συνεργασία με την ιδιωτική ασφαλιστική αγορά θα αναλάμβαναν να μεγιστοποιήσουν την ασφαλιστική κάλυψη των 7,5 εκατομμυρίων κατοικιών της χώρας.
Το ζήτημα της προστασίας των κατοικιών από σεισμούς στην Ελλάδα, παραμένει ένα άλυτο θέμα, δεδομένου του γεγονότος ότι η χώρα μας χαρακτηρίζεται από έντονη σεισμικότητα. Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 157 ενεργά σεισμικά ρήγματα που έχουν δώσει 570 σεισμούς μεγαλύτερους των 6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Η πρόταση της ΕΑΕΕ Η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος έχει καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση το 2018 σχετικά με την ασφάλιση έναντι του σεισμού καθώς και το πλαίσιο στο οποίο θα μπορούσε να συμμετέχει η ιδιωτική ασφάλιση στην προστασία από τέτοιου είδους γεγονότα. Σχετική αναφορά είχε κάνει ο επικεφαλής της Επιτροπής Περιουσίας, Αντασφαλίσεων, Μεταφορών και Σκαφών της ΕΑΕΕ, Ερρίκος Μοάτσος, σε ειδική εκδήλωση για την Κλιματική Αλλαγή το Δεκέμβριο του 2019, όπου είχε τονίσει ότι στόχος είναι να καλύψει το σύνολο των κατοικιών της χώρας ώστε να μειωθεί το κόστος ασφάλισης. Η πρόταση για την ασφάλιση των Κατοικιών έναντι φυσικών καταστροφών έχει 8 άξονες:
- Θέσπιση της καθολικής ασφάλισης με σκοπό την ελαχιστοποίηση του κόστους ασφάλισης μέσω της καλύτερης διασποράς του κινδύνου.
- Καθιέρωση ενός απλού συστήματος ασφάλισης μέχρι 120τμ2 με 1.000€ ασφαλισμένη αξία, ώστε να καλύπτεται η μεγάλη πλειοψηφία των σπιτιών μ΄ έναν απλό τρόπο υπολογισμού της αξίας (το μέσο σπίτι είναι 86τμ2).
- Εξασφάλιση της ελεύθερης επιλογής ασφαλιστικής εταιρίας.
- Ορισμός κοινών όρων ασφάλισης για εύκολη σύγκριση.
- Κάλυψη, σε πρώτη φάση, των ζημιών από σεισμό και επακόλουθά του (πυρκαγιά, έκρηξη, τσουνάμι) που αποτελεί διαχρονικά τον πλέον σημαντικό καταστροφικό κίνδυνο της χώρας.
- Επέκταση, σε 2η φάση, των καλύψεων και από άλλους καταστροφικούς κινδύνους (πλημμύρα, δασική πυρκαγιά).
- Εξασφάλιση μέριμνας για την υποστήριξη των ιδιαίτερα αυξημένων κινδύνων (π.χ. παλιές κατασκευές χωρίς αντισεισμική θωράκιση σε επικίνδυνες γεωγραφικές περιοχές).
- Διερεύνηση ενδεχόμενης συγχρηματοδότησης, σε ένα ποσοστό, από έναν φορέα, κρατικό ή μη (κατ’ επιλογή), η οποία θα μπορούσε να μεγιστοποιήσει την πρόσβαση και αξιοποίηση μηχανισμών χρηματοδότησης και πέραν της αντασφάλισης (π.χ. καταστροφικά ομόλογα, κλπ.). Επίσης, ο φορέας αυτός θα μπορούσε να προσφέρει λύσεις για την ομαλή λειτουργία του συστήματος όπως: α) Έναν πρόσθετο μηχανισμό σταθεροποίησης ασφαλίστρου σε περίπτωση αύξησης μετά από μεγάλο συμβάν. β) Έναν πρόσθετο εγγυητικό μηχανισμό (μέσω δημιουργίας ειδικού κεφαλαίου) σε περίπτωση μεγάλου συμβάντος πέραν των προβλεπόμενων από το πλαίσιο λειτουργίας της ασφαλιστικής εταιρίας που οδηγεί σε αδυναμία κάλυψης του συνόλου των ζημιών από μια ασφαλιστική εταιρία (Insurer of Last Resort). γ) Ανάληψη αυξημένου ποσοστού για ιδιαίτερα αυξημένους κινδύνους που ισοδυναμεί με διευκόλυνση της λειτουργίας της αγοράς –είναι ο κοινωνικός ρόλος του φορέα.
To TCIP στην Τουρκία
Το Turkish Catastrophe Insurance Pool (TCIP) που ιδρύθηκε το 2000, είναι ένας δημόσιος φορέας, υπεύθυνος για την παροχή της Υποχρεωτικής Ασφάλισης έναντι του κινδύνου του σεισμού και έχει ικανότητα κάλυψης 136 δισεκατομμυρίων ευρώ για απώλειες από τον σεισμό στην Τουρκία.
Στοχεύει στο να διασφαλίσει ότι οι πολίτες θα μπορούν να ξαναρχίσουν με ασφάλεια τη ζωή τους μετά από σεισμό. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται από το κράτος η Υποχρεωτική Ασφάλιση παρέχει οικονομική ασφάλεια στους ασφαλισμένους ιδιοκτήτες κατοικιών έναντι σεισμών και οποιουδήποτε κινδύνου πυρκαγιάς, έκρηξης, κατολίσθησης και τσουνάμι που προκαλείται από σεισμό. Είτε το κτίριο καταστεί ακατοίκητο είτε έχει υποστεί μερική ζημιά, το TCIP αντισταθμίζει τις ζημιές στο κτίριο όσο το δυνατόν γρηγορότερα και μεσολαβεί για να συμβάλλει ώστε να επανέλθουν οι ρυθμοί της ζωής των κατοίκων στην κανονικότητα.
Το δίκτυο διανομής αποτελείται από ασφαλιστικές εταιρείες, τα συνδεδεμένα με αυτά πρακτορεία και υποκαταστήματα τραπεζών σε όλη τη χώρα. Η προσπάθεια του κράτους είναι όπως αναφέρεται να εξασφαλίσει ότι όλοι έχουν πρόσβαση σε αυτήν την ασφάλιση με χαμηλό κόστος ασφάλιστρων.
Το κράτος επισημαίνει ότι η Υποχρεωτική Αντισεισμική Ασφάλιση παρέχει ασφάλεια κατοικιών σε ατομική βάση, αλλά επιδιώκει επίσης να δημιουργήσει μια δεξαμενή εγγυήσεων για τη χώρα. «Αυτή η οικονομική δεξαμενή, που έχει αποκτήσει σημασία ιδιαίτερα μετά τον σεισμό του Μαρμαρά, χρησιμεύει επίσης ως εγγύηση για όσους έχουν ανάγκη κατά τη διάρκεια σεισμών που συμβαίνουν αλλού, ακόμα κι αν δεν συμβαίνουν σεισμοί εκεί που ζούμε».
Η προστασία των κατοικιών στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η συζήτηση σχετικά με το αν θα υπάρξει υποχρεωτικότητα στην ασφάλιση των κατοικιών παραμένει «ανοιχτή». Το «κενό» στην κάλυψη των ζημιών παραμένει μεγάλο με το 10-15% να είναι ασφαλισμένα και στις περισσότερες περιπτώσεις να πρόκειται για κτίρια που έχουν τραπεζικό δανεισμό. Τα δεδομένα δείχνουν ότι στο σεισμό της Πάρνηθας της 7ης Σεπτεμβρίου 1999, μεγέθους 5,9 ρίχτερ, που διήρκεσε περίπου 15 δευτερόλεπτα, προκλήθηκαν υλικές και οικονομικές ζημίες 3 δισεκατομμυρίων και δόθηκαν από την ασφαλιστική αγορά αποζημιώσεις ύψους 110,9 εκατ. ευρώ.
Το 2022 είχε συμπεριληφθεί στο σχέδιο για την κλιματική αλλαγή άρθρο για την υποχρεωτική ασφάλιση κτιρίων σε ζώνες υψηλής τρωτότητας, ωστόσο επειδή δεν είχαν ληφθεί όλες οι απαραίτητες παράμετροι αποσύρθηκε. Πραγματικό δεδομένο είναι το ότι σε μία μεγάλη καταστροφή, όπου οι οικονομικές απώλειες θα είναι μεγάλες, όπως και στην περίπτωση του σεισμού στην Πάρνηθα, το κράτος δεν μπορεί να καλύψει το κενό που δημιουργείται ανάμεσα στις συνολικές και τις ασφαλισμένες απώλειες.
