Η 22η Μαρτίου έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα του Νερού. Η σημερινή μέρα αποτελεί, λοιπόν, την καταλληλότερη αφορμή για να αναλύσουμε τη χρησιμότητα του νερού στον οργανισμό μας, καθώς να δούμε και τους κινδύνους που μπορεί να επιφυλάσσει η μη επαρκής κατανάλωσή του, δηλαδή η αφυδάτωση.
Μελίνα Τσαγκατάκη – Τσιρίγγα, MSc Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Επιστημονική συνεργάτης Βιοκλινικής Αθηνών, Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ
Βασικές λειτουργίες του νερού στον ανθρώπινο οργανισμό:
Όπως όλοι ίσως γνωρίζουμε, το νερό αποτελεί βασικό συστατικό του ανθρώπινου σώματος και καταλαμβάνει το 60% του σωματικού βάρους. Συμμετέχει σε πλήθος λειτουργιών όπως:
1) Στη θερμορύθμιση
2) Στη διατήρηση της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών
3) Στη μεταφορά θρεπτικών συστατικών και οξυγόνου στα κύτταρα
4) Στην ομαλή λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος
5) Στην πέψη του φαγητού
6) Στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας
7) Στην ομαλοποίηση της αρτηριακής πίεσης
8) Στην απορρόφηση των κραδασμών από τις αρθρώσεις
9) Στην προστασία οργάνων και ιστών
Γενικές και εξατομικευμένες συστάσεις για την κατανάλωση υγρών
Ο Εθνικός Διατροφικός Οδηγός συστήνει οι ενήλικες να καταναλώνουν καθημερινά 8-10 ποτήρια υγρών, εκ των οποίων τα 6-8 να είναι νερό. Μία άλλη σύσταση είναι τα ml νερού που πίνουμε καθημερινά να είναι όσες και οι θερμίδες που καταναλώνουμε. Οι συστάσεις αυτές αφορούν τον γενικό πληθυσμό και τροποποιούνται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου. Για παράδειγμα, οι αθλητές που χάνουν σημαντική ποσότητα υγρών στις προπονήσεις και τους αγώνες λόγω της διαδικασίας της εφίδρωσης, πρέπει να αναπληρώνουν την ποσότητα αυτή μέσω της κατανάλωσης νερού. Ασθενείς με νεφρική ή καρδιακή ανεπάρκεια, σε ορισμένες περιπτώσεις, πρέπει να περιορίζουν την κατανάλωση νερού σύμφωνα με τις συστάσεις των θεραπόντων ιατρών. Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι οι οδηγίες δεν είναι για όλους ίδιες αλλά χρειάζονται εξατομίκευση.
Αφυδάτωση, αίτια και συμπτώματα
Η μη επαρκής κατανάλωση νερού μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση. Αφυδάτωση ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία καταναλώνουμε λιγότερο νερό, απ’ ότι αποβάλλουμε. Εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσει σε πολύ σοβαρές για την υγεία καταστάσεις όπως π.χ. την υπερθερμία. Τα αίτια για την αφυδάτωση ποικίλουν, ωστόσο τα πιο συχνά-εμφανιζόμενα είναι:
Η μη επαρκής κατανάλωση υγρών με βάση τις ανάγκες του οργανισμού
- Ο σακχαρώδης διαβήτης
- Η διάρροια
- Η θερμοπληξία από την πολύωρη έκθεση στον ήλιο
- Η υπερκατανάλωση αλκοόλ
- Η αυξημένη εφίδρωση
- Η υψηλή θερμοκρασία σώματος και περιβάλλοντος
- Η κατανάλωση συγκεκριμένων φαρμάκων όπως π.χ. διουρητικά
Εάν κάποιο από τα παραπάνω αίτια συνδυάζεται με συμπτώματα όπως αίσθημα δίψας, ζάλη, σκούρο κίτρινο χρώμα ούρων, κόπωση, ξηροστομία κ.α. τότε πρέπει να απευθυνθούμε σε έναν επαγγελματία υγείας. Για να αντιμετωπιστεί η αφυδάτωση, χρειάζεται η επαναχορήγηση επαρκών ποσοτήτων υγρών στον οργανισμό. Μπορεί για την διαδικασία αυτή, ειδικά αν η αιτία της αφυδάτωσης είναι μία κλινική κατάσταση, να χρειαστεί η συμβουλή ιατρού ή φαρμακοποιού.
Πρακτικές συμβουλές για επαρκή κατανάλωση νερού
1) Έχετε πάντα μαζί σας νερό διαθέσιμο. Χρησιμοποιείστε ένα παγούρι αντί για πλαστικό μπουκάλι που είναι βλαβερό για το περιβάλλον και δεν πρέπει να ξαναγεμίζεται. Επιπλέον, το παγούρι είναι πιο εύχρηστο σε σχέση με τα απλά ποτήρια, τα οποία πρέπει να γεμίζετε συνεχώς.
2) Μπορείτε να αρωματίσετε το νερό με φρούτα, λαχανικά και μυρωδικά για να σας είναι πιο ευχάριστη η κατανάλωσή του. Για παράδειγμα, αρωματίστε το νερό με φράουλες και δυόσμο ή λεμόνι και αγγούρι ή μήλο και κανέλα.
3) Προσαρμόστε την κατανάλωση με βάση τις εκάστοτε ανάγκες σας. Για παράδειγμα, το καλοκαίρι λόγω θερμοκρασίας ή όταν αθλούμαστε έχουμε αυξημένες ανάγκες.
4) Παρακολουθήστε την κατανάλωση νερού που κάνετε. Τα παγούρια και τα θερμός είναι πολύ εξυπηρετικά για την χρήση αυτή, καθώς ανάλογα με το μέγεθος μπορείτε να βάλετε στόχο να καταναλώσετε π.χ. 2 ή 3 τέτοια παγούρια μέσα στην ημέρα.
5) Εάν αυτή την στιγμή δεν καταναλώνετε επαρκείς ποσότητες υγρών, τότε προσπαθήστε να αυξήσετε σταδιακά την ημερήσια κατανάλωσή σας. Ξεκινήστε π.χ. προσθέτοντας 1 ποτήρι κάθε 3-4 μέρες επιπλέον της κατανάλωσης που ήδη κάνετε.
Η επαρκής κατανάλωση υγρών και συγκεκριμένα νερού είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού. Προτιμήστε το νερό έναντι των υπολοίπων αφεψημάτων και καταναλώστε ποσότητα ανάλογη με τις ανάγκες του οργανισμού σας. Σε περίπτωση που αντιμετωπίζετε κάποια ειδική κλινική συνθήκη που επηρεάζει και την κατανάλωση νερού, απευθυνθείτε στον θεράποντα ιατρό και τον κλινικό διαιτολόγο για εξατομικευμένες οδηγίες.
Πηγές:
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – Get the Facts: Data and Research on Water Consumption https://www.cdc.gov/nutrition/data-statistics/plain-water-the-healthier-choice.html
Harvard health Publishing- Harvard MedicaL School: How much water you should drink? https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/how-much-water-should-you-drink
NHS: Dehydration, https://www.nhs.uk/conditions/dehydration/
NHS: Water, drinks and your health https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/food-guidelines-and-food-labels/water-drinks-nutrition/
Εθνικός Διατροφικός Οδηγός για Ενήλικες, 2014 http://www.diatrofikoiodigoi.gr/?Page=entypo-yliko-enilikes
