Όπως είναι γνωστό, ο αεροπορικός κλάδος στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως περνάει την μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία του. Ο γνωστός ιός που έκανε την εμφάνισή του στις αρχές του έτους έπληξε σε πρωταρχικό επίπεδο τις αερομεταφορές. Πάνω από 7.500 αεροσκάφη βρίσκονται ανενεργά στα αεροδρόμια, με τον αριθμό να αυξάνεται συνεχώς λόγω της μεταβλητότητας της κατάστασης.
του Δημήτρη Ζοπουνίδη, φοιτητή του τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Η Παγκόσμια Ένωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ) υπολόγισε τις απώλειες στα 252 δισ. ευρώ ενώ ο CEO της Qatar Airways δήλωσε: «Σε αυτή την πολύ δύσκολη περίοδο, θα επιβιώσουν μόνο οι πιο ικανοί» ενώ τόνισε ότι πολλές αεροπορικές κινδυνεύουν με πτώχευση. Αυτό συνέβη καθώς μειώθηκε η ταξιδιωτική ζήτηση σε
επίπεδα πρωτόγνωρα για την αεροπορική κοινότητα ενώ συνδυάστηκε με την απαγόρευση των κυβερνήσεων για πτήσεις από και προς συγκεκριμένα κράτη στα πλαίσια περιορισμού του ιού. Οι δύο αυτές άμεσες συνέπειες, ωθούν τους αερομεταφορείς παγκοσμίως να αναπροσαρμόσουν το πρόγραμμα και το σχεδιασμό τους ώστε να αντιμετωπίσουν τις επερχόμενες προκλήσεις. Στη συνέχεια, θα αναλυθεί μέρος από αυτές, εστιάζοντας στην εναλλακτική χρήση των αεροσκαφών τους.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΤΗΣΕΩΝ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥΣ ΜΗΝΕΣ ΚΑΙ ΕΤΗ
Άμεση συνέπεια είναι ο περιορισμός των επιβατικών πτήσεων. Η 1η (χρονικά) σημαντική πτώση στις πτήσεις καταγράφηκε στις 24/01/2020 λόγω περιορισμών από/προς Κίνα. Η 2η (χρονικά) και σημαντικότερη μείωση ξεκίνησε στις 14/03/2020 οπού ο ιός άρχισε να εξαπλώνεται σε Ευρώπη σημαντικά (αφού από 13/03 ο ΠΟΥ την κήρυξε ως επίκεντρο της πανδημίας). Από τότε ακολουθεί συνεχή πτωτική πορεία – ρεκόρ.
Πιο συγκεκριμένα (στοιχεία από Flight radar 24):
- 14/02/2020: 192.613 πτήσεις εκτελούνταν 29/03/2020: 64.522 πτήσεις εκτελούνταν (με τις επιβατικές να ανέρχονται στις 36.000 περίπου).
- Ετήσια σύγκριση: 26/03/2019: 169,056 (106,895 οι επιβατικές) και εμπορευματικές πτήσεις 26/03/2020: 94,477 (47,745 οι επιβατικές) και εμπορευματικές πτήσεις. Μείωση 55,3 % για τις επιβατικές.
- Τα αεροσκάφη Airbus A380, τα μεγαλύτερα επιβατικά παγκοσμίως, ανέρχονταν σε μόλις 9 που εκτελούσαν πτήσεις στις 30/03/2020 τη στιγμή που τα προηγούμενα χρόνια αντίστοιχες μέρες βρίσκονταν 100.
- Ο αριθμός των Boeing 747 (μεγαλύτερο επιβατικό της ομώνυμης εταιρείας) παρατηρήθηκε σε ορισμένες φάσεις μόνο σε 18 που μετέφεραν επιβάτες(!), αριθμός που σε άλλες εποχές θα ήταν εξωπραγματικός.
- Γενικότερα, τέλη Μαρτίου κατά μέσο όρο συνήθιζαν να εκτελούνται και να βρίσκονται στον αέρα πάνω από 180.000 πτήσεις, αριθμός που έχει πέσει στις 64.000-68.000.
- Τα ξημερώματα της Πέμπτης 02/04/2020 παρατηρήθηκε μόνο 1(!) πτήση που μετέφερε επιβάτες μεταξύ Ευρώπης και Βορείου Αμερικής, τη στιγμή που τα προηγούμενα έτη πραγματοποιούνταν πολύ περισσότερες.
- Πτώση άνω του 60% σημείωσε η επιβατική κίνηση στο Διεθνές αεροδρόμιο της Αθήνας «Ελευθέριος Βενιζέλος», κατατάσσοντας τον Μάρτιο ως τον χειρότερο μήνα στην 19χρόνη ιστορία του.
- Η Air New Zealand αυτή την περίοδο συνήθως μετέφερε 48.000 επιβάτες. Την 01/04/2020 μετέφερε μόνο 670.
ΟΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ KLM, VIRGIN ATLANTIC, QANTAS ΚΑΙ AMERICAN AIRLINES ΚΑΙ EASY JET
Τέσσερις από τις κορυφαίες αεροπορικές εταιρείες αφουγκράστηκαν τα νέα δεδομένα και αντέδρασαν εγκαίρως. Η πρώτη είναι ολλανδική, η δεύτερη βρετανική, η τρίτη αυστραλιανή και η τελευταία, όπως προκύπτει από το όνομά της αμερικάνικη.
Οι παραπάνω αερομεταφορείς έχουν ένα κοινό σημείο αυτή την περίοδο. Απέσυραν πρόωρα αεροσκάφη από το στόλο τους λόγω της καθήλωσής τους από το ξέσπασμα της κρίσης του Covid-19. Πιο συγκεκριμένα, η KLM πραγματοποίησε την τελευταία της πτήση με το Boeing 747 από Μεξικό προς Άμστερνταμ (29/03/2020) μετά από συνεχή πορεία 49 ετών. Είχε σκοπό να το πράξει το 2021.
Η Qantas εκτέλεσε την τελευταία πτήση με το 747, την ίδια ημέρα από Τορόντο προς Μελβούρνη. Η Virgin Atlantic επιβεβαίωσε πως η προσωρινή καθήλωση των τριών AirbusA340 του στόλου της τελικά θα είναι οριστική κλείνοντας μια επιτυχημένη πορεία 20 χρόνων. Παράλληλα, η American Airlines αποφάσισε να αποσύρει 145 αεροσκάφη της, όλα πρόωρα, από τις επιβατικές πτήσεις. Από τα 105, τα 9 είναι μεγάλων αποστάσεων (σημαντικό στοιχείο), ενώ τα 76 παλαιού τύπου και πολλών ετών.
Αυτά τα 9 Boeing 767 θα τα χρησιμοποιήσει για μεταφορά εμπορευμάτων στα πλαίσια αναπροσαρμογής του στρατηγικού σχεδιασμού που ακολουθούν οι περισσότερες αεροπορικές στον κόσμο.
Όπως σημειώνει ο Alberto Riva, «Μπορεί να μην πετάξεις ξανά ως επιβάτης με τα 767 της American Airlines, αλλά θα τα βλέπεις στα αεροδρόμια και ίσως η παραγγελία σου από την Amazon που θα λάβεις στην πόρτα σου κάποια μέρα, να έχει μεταφερθεί με ένα από αυτά που εσύ έχεις ταξιδέψει».
Παρατηρείται ότι η πλειονότητα των αεροσκαφών που αποσύρθηκαν από τις παραπάνω εταιρείες είναι JumboJet και SuperJumbo, δηλαδή μεγάλων αποστάσεων (διηπειρωτικών πτήσεων). Αυτό σημαίνει ότι τα έξοδα πτήσης (καύσιμα, πλήρωμα καμπίνας, πιλότοι, επίγεια εξυπηρέτηση, φόροι αεροδρομίων και λοιπά τέλη) είναι πολύ υψηλότερα από ένα κοντινό δρομολόγιο. Εκτός από αυτό, οι εταιρείες μπορεί να θεωρούν ότι τα συγκεκριμένα αεροσκάφη δεν συνάδουν με το στρατηγικό σχεδιασμό για πολλούς λόγους. Για παράδειγμα, το πτητικό της πρόγραμμα μπορεί να μην περιλαμβάνει διηπειρωτικά δρομολόγια, οπότε τα JumboJet άμεσα δεν είναι χρήσιμα. Επιπλέον, τα ανταλλακτικά τους μπορεί να είναι πανάκριβα και δυσεύρετα οπότε αυτό προσθέτει επιπλέον κόστη στο μεταβλητό σκέλος, κάτι που οι επιχειρήσεις δεν το θέλουν τόσο όταν βρίσκονται σε μία σταθερή κατάσταση, πόσο μάλλον εν μέσω πανδημίας.
Οπότε αυτή την περίοδο το μεταβλητό τους κόστος αυξάνεται κατακόρυφα, αφού παραμένουν στάσιμα απλώς πληρώνοντας τα κόστη στάθμευσης.
Έτσι καταλήγουν στην απόφαση της απόσυρσης. Αναμένεται να ακολουθήσουν την περίπτωση των τεσσάρων και άλλες συγκεκριμένες εταιρείες. Επιπλέον η Air Canada και η Virgin Atlantic δώρισαν η πρώτη φαγητό που προοριζόταν για τις πτήσεις της και η δεύτερη χαρτί τουαλέτας στα τοπικά νοσοκομεία.
Τέλος, η Easy Jet σύμφωνα με ανώτατα στελέχη της, θα προβεί στην ακύρωση της παραγγελίας 107 AirbusA319 και A320 αφού βρίσκεται σε στενή οικονομική κατάσταση με τη ρευστότητά της να διακινδυνεύεται.
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ ΟΙ ΑΕΡΟΜΕΤΑΦΟΡΕΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ
Με τα αεροσκάφη τους καθηλωμένα, τους επιβάτες να μην ταξιδεύουν και τα κράτη να επιβάλλουν περιορισμούς, οι αεροπορικές εταιρείες αναζητούν τρόπους για να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους καθώς και να έχουν κέρδη. Οι περισσότερες από αυτές, βρήκαν τη λύση στις εμπορευματικές μεταφορικές πτήσεις (πτήσεις Cargo). Κάποιες ήδη διέθεταν υπηρεσίες μεταφοράς εμπορευμάτων (π.χ. Qatar Airways, Air France, KLM, Singapore Airlines, Turkish Airlines, Emirates και πολλές ακόμη) ενώ κάποιες δημιουργήθηκαν αποκλειστικά για αυτόν το σκοπό (π.χ. FedEx, DHL, Egypt air και πολλές ακόμη). Οι αεροπορικές όμως, που δεν είχαν αυτήν τη δυνατότητα, αναπροσάρμοσαν τις προτεραιότητές τους. Πιο συγκεκριμένα οι βασικοί λόγοι που τις οδήγησαν σε αυτή την απόφαση;
- Το φορτίο δεν απαγορεύεται να εισέλθει σε χώρες με περιορισμούς και απαγορεύσεις καθώς και δεν θα επηρεαστεί από θέματα υγείας (η εξάπλωση του ιού αποφεύγεται αφού εμπλέκονται λιγότερα άτομα).
- Οι πτήσεις φορτίου απαιτούν πληρώματα, ειδικούς και τεχνικούς για να εκτελέσουν την πτήση, επιτρέποντας σε πολλούς να παραμείνουν στις δουλειές τους εξασφαλίζοντας έτσι όσες περισσότερες θέσεις εργασίας γίνεται.
- Η Εταιρική Υπευθυνότητα είναι ένας από τους κύριους παράγοντες και έτσι οι επιχειρήσεις δρουν με γνώμονα και το κοινωνικό συμφέρον με το να υιοθετούν υπεύθυνη στάση.
Έτσι, πολλές αεροπορικές ανά την υφήλιο ανέλαβαν και εκτέλεσαν μεταφορές:
- Delta Airlines: Έθεσε σε λειτουργία τα μεγαλύτερα αεροσκάφη του στόλου της, τα AirbusA350 και Boeing777 για την μεταφορά εμπορευμάτων και ιατροφαρμακευτικού υλικού από την Ευρώπη προς την Αμερική
- American Airlines: Για πρώτη φορά μετά από 36 χρόνια εκτέλεσε εμπορευματική πτήση, χρησιμοποιώντας ένα Boeing 777 για τη μεταφορά υγειονομικού υλικού. Επίσης τα αποσυρθέντα από επιβατικές πτήσεις 9 Boeing 767 θα τα χρησιμοποιήσει για μεταφορά εμπορευμάτων στα πλαίσια αναπροσαρμογής του στρατηγικού σχεδιασμού που αναφέρθηκε. Όπως σημειώνει ο Alberto Riva, «Μπορεί να μην πετάξεις ξανά ως επιβάτης με τα 767 της American Airlines, αλλά θα τα βλέπεις στα αεροδρόμια και ίσως η παραγγελία σου από την Amazon που θα λάβεις στην πόρτα σου κάποια μέρα, να έχει μεταφερθεί με ένα από αυτά που εσύ έχεις ταξιδέψει».
- Air Canada: Ξεκίνησε πτήσεις αρχικά από και προς Ευρώπη για μεταφορά ιατρικού υλικού και έχει στα σχέδιά της την επέκταση προς Λατινική Αμερική.
- Air New Zealand: Ο αερομεταφορέας της Νέας Ζηλανδίας, που πρόσφατα έλαβε δάνειο από το κράτος, ξεκίνησε τις πτήσεις μεταφοράς ιατροφαρμακευτικών προμηθειών για την ενίσχυση του συστήματος υγείας της χώρας του.
- Indian Airlines: Οι ινδικοί αερομεταφορείς μετέφεραν εντός της Ινδίας 15 τόνους χρήσιμα υλικά με στόχο την ενδυνάμωση του υγειονομικού συστήματος.
- Lufthansa: Μετέφερε 27 τόνους μασκών, από την Σανγκάη προς την Φρανκφούρτη με τη χρήση ενός Α330 (ικανοποιητική χωρητικότητα).
- Emirates: Η αεροπορική από το Ντουμπάι εκτέλεσε πτήσεις μεταφέροντας 500.000 τεστ για τον ιό στη χώρα της.
- Etihad Airways: Μετέφερε προς την χώρα μας 11 τόνους μασκών και λοιπού ιατρικού εξοπλισμού κινούμενη στα πλαίσια αυτά.
- Ευρωπαϊκοί αερομεταφορείς: Πολλές είναι οι εταιρείες που σε συνεργασία με τα κράτη τους, φορείς και οργανισμούς αναλαμβάνουν την μεταφορά ιατροφαρμακευτικού υλικού προς τις χώρες τους. Παραδείγματα αυτών είναι: Air France, Austrian Airlines, Air Baltic, British Airways και Iberia ενώ υπάρχουν κάποιες ακόμη, που αναμένεται να εκτελέσουν.
Η ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ
Εν μέσω αυτής της κρίσης, υπάρχουν σημαντικά γεγονότα που συμβαίνουν και αφορούν το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή. Η μεγάλη και ταυτόχρονη καθήλωση πολλών αεροσκαφών ωφελεί το περιβάλλον και συμβάλλει θετικά στην κλιματική αλλαγή. Αυτό συμβαίνει καθώς μειώνονται οι εκπεμπόμενοι ρύποι από τα αεροσκάφη. Στην Κίνα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο business insider, οι επικίνδυνοι ρύποι στην ατμόσφαιρά της μειώθηκαν κατά 30% εξαιτίας της μείωσης των πτήσεων.
Οι αεροπορικές πάραυτα έχουν φροντίσει για την μείωση αυτών των ρύπων με την παραγωγή αεροπλάνων, όπως είναι τα νέα αεροσκάφη Α320 neo, εξοπλισμένα με νέα γενιά κινητήρων που συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ανά πτήση και ανά επιβάτη, ενώ περιορίζουν ιδιαίτερα σημαντικά και το αποτύπωμα θορύβου (ηχορύπανση).
ΕΛΛΑΔΑ: ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ AEGEAN AIRLINES
Στη νέα πραγματικότητα προσαρμόστηκε και ο μεγαλύτερος και κορυφαίος αερομεταφορέας της χώρας μας, Aegean Airlines, εκτελώντας πτήσεις επαναπατρισμού Ελλήνων από πολλούς προορισμούς ευρωπαϊκούς και μη. Στη συνέχεια, αναγνωρίζοντας τις ανάγκες που προέκυψαν για μάσκες, στολές και συναφή εξοπλισμό που προέκυψαν προχώρησε σε μία κίνηση κοινωνικής υπευθυνότητας και έδρασε στα πλαίσια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Για την ακρίβεια ανέλαβε σε συνεργασία με τον όμιλο Ελληνικά Πετρέλαια να μεταφέρει από τα βάθη της Ασίας και συγκεκριμένα από περιοχή της Κίνας, μία μεγάλη δωρεά ιδρυμάτων της χώρας μας. Οι εκτελούμενες πτήσεις θα είναι 10 ενώ ήδη έχουν πραγματοποιηθεί οι 3 με ειδικά διαμορφωμένα αεροσκάφη που από επιβατικά μετατράπηκαν σε cargo. Ένα Airbus A320 ceo και ένα Airbus A321. Η Aegean θα επωμιστεί τα μεταβλητά έξοδα της πτήσης – όπως καύσιμα, προσωπικό και ό,τι άλλο περιλαμβάνεται.
Είναι μία κρίσιμη περίοδος και για αυτή, έχοντας ακυρώσει τις πτήσεις εξωτερικού δικτύου (με εξαίρεση το Αθήνα-Βρυξέλλες για λόγους συνδεσιμότητας με το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο) καλείται να διατηρήσει την επιτυχημένη και σταθερή πορεία των περασμένων χρόνων καθώς και να διαχειριστεί την αγορά των νέων αεροσκαφών που ήδη έχουν αρχίσει να παραλαμβάνονται. Ανώτατα στελέχη αισθάνονται αισιοδοξία πάντως, για την καλοκαιρινή περίοδο. Άλλωστε, εάν ευδοκιμεί μία κορυφαία εταιρεία μεταφοράς τουριστών, ευδοκιμεί και κατά συνέπεια ο τουρισμός, βασική πηγή εσόδων της χώρας μας.