.gif?rand=2223)
Πάντα σύγχρονος και πάντα παρών, μέσα από το σημαντικό έργο και τον διαχρονικό δημόσιο λόγο του, ο Μάνος Χατζιδάκις εμπνέει τους μαθητές της Ελληνογερμανικής Αγωγής. Ντοκουμέντα, αφηγήσεις, προσωπικές εξομολογήσεις, στίχοι, αγαπημένα τραγούδια παρουσιάστηκαν χθες, Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου, από το Φώτη Απέργη, το Φοίβο Δεληβοριά και τους μαθητές του σχολείου. Λόγια, μελωδίες και εικόνες αποκάλυψαν στο κοινό που πλημμύρισε το αμφιθέατρο τη σπάνια προσωπικότητα και τη μουσική ευφυΐα του συνθέτη, καθώς συμπληρώνονται 90 χρόνια από τη γέννησή του και 21 χρόνια από το θάνατό του.
Ο δημοσιογράφος Φώτης Απέργης, που είχε την επιμέλεια της εκδήλωσης, μίλησε για τον Μάνο Χατζιδάκι φωτίζοντας πτυχές της ζωής και της προσωπικότητάς του, όπως αυτές αποκαλύπτονται από τις άγνωστες στο ευρύ κοινό επιστολές που ο συνθέτης απηύθυνε προς τον σκηνοθέτη Δημήτρη Βερνίκο, όταν ζούσε και εργαζόταν στο Χόλιγουντ και τη Νέα Υόρκη.
«Καιρός να παντρέψω την ελληνική μου ουσία με το παγκόσμιο σήμερα», γράφει ο Χατζιδάκις. Και αλλού: «Εφ’ όσον δεν γεννήθηκα “ακαδημαϊκός”, που σημαίνει να περιβληθώ τον μανδύα του ιστορικού μου έργου και να ζήσω “εν ειρήνη” τον θαυμάσιο βίον μου απολαμβάνοντας τιμές και σεβασμό, εφ’ όσον λοιπόν γεννήθηκα επαναστάτης, πρέπει να βρω τον τρόπο να συνεχίσω να υπάρχω τέτοιος, ίσαμε να πεθάνω».
Ο δημοσιογράφος ανέτρεξε και στο ημερολόγιο του 19χρονου Μάνου που προσδοκούσε ελευθερία και δημοκρατία εν μέσω των Δεκεμβριανών, καθώς και στο παράδειγμα που συνέχισε να δίνει σε όλη τη ζωή του, καταδικάζοντας την υποκρισία, όπου και αν την εντόπιζε. Και κατέληξε με μια επίκαιρη ευχή του Χατζιδάκι: «Να μη διαψευσθεί ο παραλογισμός μας, αυτός που μας κάνει να πιστεύουμε ότι είναι δυνατόν να έχουμε τη μοίρα του τόπου μας στα δικά μας χέρια».
Για τη μαγεία του κορυφαίου συνθέτη και μέντορά του μίλησε και ο Φοίβος Δεληβοριάς. Ο δημοφιλής τραγουδοποιός μοιράστηκε με το κοινό τις αναμνήσεις του από τη γνωριμία του με τον Χατζιδάκι το 1987: «Μου φάνηκε ένας μαγικός άνθρωπος με αναρχική γοητεία και ποιητική ευαισθησία. Για μένα ήταν ένας αυστηρός δάσκαλος με την έννοια ότι απαιτούσε να βυθιστώ στο έργο, είχε μια γλυκύτητα, μια διεισδυτική ματιά, ξεχώριζε το αληθινό και έβρισκε τα ψεύτικα και τεχνητά στοιχεία, αυτά που δεν θα κρατούσαν στον χρόνο. Από τον Μάνο Χατζιδάκι έμαθα ότι τα τραγούδια είναι ένα πνευματικό όχημα. Αυτό που με ενθουσίαζε ήταν ότι κάθε φορά που κατακτούσε κάτι, αμέσως μετά ο ίδιος το απομυθοποιούσε, το ξεπερνούσε. Μετά από κάθε έργο του έβαζε ένα Χ και πήγαινε για κάτι άλλο. Την εμπορική καταξίωση τη θεωρούσε αρχή θανάτου. Η δημιουργία είναι η ίδια η απολαβή, μου έλεγε. Πάντα έψαχνε το καινούργιο, αυτό που θα άξιζε να αποκαλυφθεί. Έψαχνε το διαφορετικό, ακόμα κι αν η κοινωνία το απέρριπτε. Είχε την αίσθηση ότι στο περιθώριο πάντα κάτι συμβαίνει, έψαχνε το αρχαίο ή το βυζαντινό μεγαλείο στην εποχή του».
Κλείνοντας ο Φοίβος Δεληβοριάς μίλησε για τη σημασία να αναζητούμε πάντα ένα συλλογικό μύθο: «Ακόμα και σήμερα μπορούμε, παρά τις δυσκολίες, να χτίσουμε το συλλογικό μας μύθο φτιάχνοντας μικρά ξέφωτα, όπως έκανε ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Μίκης Θεοδωράκης το 1962. Το σκοτάδι υπάρχει πάντα. Η τελευταία δεκαετία είναι σκοτεινή εποχή, όμως με σκληρή δουλειά μπορούν να υπάρξουν ξέφωτα. Χρειάζεται μία βαθιά πεποίθηση ότι μπορεί να υπάρξει κάτι άλλο εκτός από το σκοτεινό».
Τα λόγια έδωσαν τη θέση στην κιθάρα του Φοίβου Δεληβοριά, ο οποίος ερμήνευσε τα τραγούδια του Χατζιδάκι:
- «Αθανασία»
- «Τ’ αστέρι του Βοριά», τραγούδι από την ταινία του Ε. Καζάν «America America» που έδωσε την ευκαιρία στο Φοίβο Δεληβοριά να μιλήσει για το τόσο επίκαιρο όνειρο των προσφύγων, στο οποίο αναφέρεται το τραγούδι.
- «Χάρτινο το φεγγαράκι», τραγούδι με το οποίο ο Χατζιδάκις έγινε γνωστός σε ηλικία 23 ετών, όταν ακούστηκε στην παράσταση «Λεωφορείον ο Πόθος», η οποία παίχτηκε στο Θέατρο Τέχνης. «Το τραγουδούσε τότε όλη η Αθήνα», είπε ο τραγουδοποιός. «΄Εχουν περάσει τόσα χρόνια και είναι σαν να γράφτηκε χτες».
- «Ο γλάρος». ΄Οπως είπε ο Φοίβος Δεληβοριάς, «τα πρώτα κινηματογραφικά του τραγούδια προτιμούσε να τα ξεχνά ο Χατζιδάκις, γιατί μέρος της ελληνικής κοινωνίας του αναγνώριζε μόνο αυτά. Ωστόσο, μερικά από αυτά είναι σαν μικρά κομμάτια του Μότσαρτ».
- Ένα περίτεχνο μουσικό άκουσμα από το δίσκο του Χατζιδάκι «Μυθολογία». «Ο δίσκος πούλησε μόνο 600 αντίτυπα», αφηγήθηκε ο Φοίβος Δεληβοριάς, «και ο Χατζιδάκις είπε τότε “βρήκα επιτέλους το κοινό μου”». Ακούστηκε, όπως επεσήμανε ο Φώτης Απέργης, ως ένα σύγχρονο τραγούδι σαν να γράφτηκε μόλις από έναν 25χρονο μουσικό.
Τη μουσική σκυτάλη πήρε η παιδική και εφηβική χορωδία της Ελληνογερμανικής Αγωγής που με τη διεύθυνση της Χρύσας Αποστολάτου θύμισε τραγούδια από τον ελληνικό κινηματογράφο, από ιστορικές παραστάσεις κωμωδιών του Αριστοφάνη από το Θέατρο Τέχνης, καθώς και από τα χρόνια του συνθέτη στην Αμερική.
Την εκδήλωση πλαισίωσε έκθεση σπάνιου φωτογραφικού υλικού από το αρχείο Γιώργου Χατζιδάκι, που παραχώρησε ευγενώς ο ίδιος. Η έκθεση, την οποία επιμελήθηκαν ο δημοσιογράφος Φώτης Απέργης και η ιστορικός και κριτικός τέχνης Αθηνά Σχινά, θα διαρκέσει έως τις 8 Δεκεμβρίου. Οι φωτογραφίες απεικονίζουν στιγμές του συνθέτη με τους ερμηνευτές και τους μουσικούς του κατά την ηχογράφηση ιστορικών κύκλων τραγουδιών, όπως ο «Μεγάλος Ερωτικός», «Τα Παράλογα», «Η εποχή της Μελισσάνθης» και «Οι Μπαλάντες της οδού Αθηνάς». Ακόμα, απεικονίζουν ιδιόχειρες και μη παρτιτούρες για τα ίδια και άλλα έργα του Μάνου Χατζιδάκι, κινηματογραφικές αφίσες, ζωγραφικά έργα των Γιάννη Μόραλη, Μίνου Αργυράκη, Αλέξη Κυριτσόπουλου για εξώφυλλα δίσκων, καθώς και ένα άγνωστο έργο του Γιάννη Τσαρούχη που προοριζόταν για το εξώφυλλο του κύκλου «Τα Λειτουργικά», αλλά και τη νεανική ταυτότητα του Χατζιδάκι ως μουσικού κριτικού, την πρόσκληση για την απονομή των Οσκαρ στην οποία ο συνθέτης δεν ανταποκρίθηκε κ.α.
Την εκδήλωση και τα εγκαίνια της έκθεσης τίμησε με την παρουσία του πλήθος κόσμου. Ανάμεσα στους παρευρισκομένους διακρίναμε τον τ. Νομάρχη Ανατολικής Αττικής, κ. Λεωνίδα Κουρή, τον κ. Νίκο Καντερέ, τον γλύπτη Βαγγέλη Μουστάκα με τη σύζυγό του Ζωή Σαβίνα, τον εικαστικό Χάρη Λάμπερτ, τη δημοσιογράφο Κατερίνα Λυμπεροπούλου κ.ά.
