EIOPA: Γιατί δεν πήγαν καλά τα PEPP

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA) δημοσίευσε Έγγραφο για το μέλλον του Πανευρωπαϊκού Συνταξιοδοτικού Προϊόντος ( PEPP ). Το έγγραφο εκθέτει τους λόγους πίσω από την περιορισμένη υιοθέτηση του PEPP και προτείνει βελτιώσεις στον σχεδιασμό του για να ξεπεραστούν τα εμπόδια από την πλευρά της προσφοράς, της ζήτησης και τα διαρθρωτικά εμπόδια που εμποδίζουν την ευρύτερη ανάπτυξή του.

Οι πολίτες της ΕΕ κατέχουν συλλογικά περίπου 34 τρισεκατομμύρια ευρώ σε αποταμιεύσεις, ωστόσο περίπου το ένα τρίτο αυτών των κεφαλαίων διατηρούνται σε τραπεζικές καταθέσεις. Ταυτόχρονα, η γήρανση του πληθυσμού σε ολόκληρη την ΕΕ αυξάνει την πίεση στις κρατικές συντάξεις. Καθώς όλο και λιγότεροι εργαζόμενοι υποστηρίζουν έναν αυξανόμενο αριθμό συνταξιούχων, τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν τη μεγάλη πρόκληση να συνεχίσουν να παρέχουν επαρκές συνταξιοδοτικό εισόδημα διατηρώντας παράλληλα ισχυρά δημόσια οικονομικά.

Το Πανευρωπαϊκό Συνταξιοδοτικό Προϊόν (PEPP), που κυκλοφόρησε το 2022, σχεδιάστηκε για να προσφέρει μια απλή, διαφανή, οικονομικά αποδοτική επιλογή συνταξιοδοτικής αποταμίευσης με την οποία οι ευρωπαίοι πολίτες θα μπορούσαν να συμπληρώσουν τις κρατικές τους συντάξεις. Μια καλά λειτουργούσα αγορά PEPP μπορεί να συμβάλει στη μείωση των συνταξιοδοτικών χασμάτων στην Ευρώπη, να προσφέρει στους πολίτες επαρκές και βιώσιμο συνταξιοδοτικό εισόδημα και να παρέχει ζωτικό κεφάλαιο για τη χρηματοδότηση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας της ΕΕ, καθώς και της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.

Ωστόσο, λόγω διαφόρων λόγων από την πλευρά της προσφοράς, που σχετίζονται με τη ζήτηση και διαρθρωτικούς λόγους, η απορρόφησή του ήταν περιορισμένη, γεγονός που δικαιολογεί επαναξιολόγηση. Στο έγγραφο που δημοσιεύτηκε σήμερα, η EIOPA κάνει απολογισμό γιατί το PEPP δεν έχει αξιοποιήσει τις δυνατότητές του και προτείνει βελτιώσεις που θα μπορούσαν να δώσουν νέα πνοή στις επικουρικές συντάξεις σε ολόκληρη την ΕΕ.

Δυσκολίες από την πλευρά της προσφοράς

Η κυκλοφορία οποιουδήποτε νέου προϊόντος συνεπάγεται αρχική επένδυση και το ανώτατο όριο του κόστους και των προμηθειών του PEPP 1% του συσσωρευμένου κεφαλαίου ετησίως σημαίνει ότι το προϊόν απαιτεί κλίμακα για να γίνει βιώσιμη εμπορική πρόταση. Αν και η EIOPA δεν θεωρεί ότι το ανώτατο όριο κόστους 1% είναι πολύ χαμηλό από μόνο του, η ανάγκη για κλίμακα μπορεί να θέτει τον πήχη αρκετά ψηλά για τους μικρότερους παρόχους προϊόντων. Οι πιθανοί πάροχοι μπορεί επίσης να ανησυχούν για το «κανιβαλισμό» της υπάρχουσας πρότασης προϊόντος τους με την κυκλοφορία ενός PEPP.

Παράγοντες ζήτησης και άλλα εμπόδια

Συνολικά, η χαμηλή ευαισθητοποίηση και η χαμηλή συμμετοχή σε συστήματα επικουρικής συνταξιοδότησης στην Ευρώπη μαζί με την τρέχουσα κρίση κόστους ζωής έχουν πιθανώς περιορίσει τη ζήτηση των καταναλωτών για το PEPP. Ακόμη και όταν ο πληθωρισμός υποχωρεί και το οικονομικό περιβάλλον βελτιώνεται, παραμένει αβέβαιο εάν οι καταναλωτές θα έδειχναν πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το PEPP στην τρέχουσα μορφή του.

Οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή του PEPP από ορισμένα κράτη μέλη και η έλλειψη ενιαίας φορολογικής μεταχείρισης σε εθνικό επίπεδο έχουν επίσης περιορίσει την έγκριση.

Πώς να διορθώσετε τους αντιληπτούς περιορισμούς

Η EIOPA είναι πεπεισμένη ότι τα βασικά χαρακτηριστικά του PEPP – απλότητα, οικονομική αποδοτικότητα, διαφάνεια κινητικότητα και ευελιξία – θα πρέπει να παραμείνουν το θεμέλιο για μια ενημερωμένη έκδοση. Τούτου λεχθέντος, είναι δυνατές βελτιώσεις για να γίνει το PEPP πιο ελκυστικό τόσο για τους παρόχους όσο και για τους αποταμιευτές.

Για να αντιμετωπιστούν ζητήματα από την πλευρά της προσφοράς, η πιθανή αγορά PEPP πρέπει να επεκταθεί σημαντικά. Τα παρακάτω μέτρα αποτελούν προτάσεις για την επίτευξη αυτού:

• Συνδυάστε το επαγγελματικό και το προσωπικό PEPP σε ένα ενιαίο προϊόν. Το να επιτραπούν φορολογικά αποδοτικές εργοδοτικές εισφορές με προσωπικές εισφορές εντός ενός PEPP θα παρείχε την απαραίτητη κλίμακα για την προσέλκυση περισσότερων παρόχων.
  
• Επικεντρωθείτε σε ζητήματα σχέσης ποιότητας/τιμής στο PEPP αντί για ένα σκληρό ανώτατο όριο στο κόστος.
  
• Δημιουργήστε ετικέτες PEPP για εθνικά προϊόντα που συμμορφώνονται με ένα σύνολο κοινών κανόνων σε όλη την ΕΕ.
  
• Μειώστε τον διοικητικό φόρτο καθιστώντας τους εθνικούς υπολογαριασμούς εθελοντικούς, καθιστώντας έτσι προαιρετική τη διασυνοριακή λειτουργία του PEPP.
  
• Επιτρέψτε τις μεταφορές κεφαλαίων από άλλα προσωπικά συνταξιοδοτικά προϊόντα στο PEPP.
  

Πιθανές διορθώσεις από την πλευρά της ζήτησης θα πρέπει να στοχεύουν στην ενθάρρυνση της συμμετοχής στις συντάξεις γενικά. Η μόχλευση και των τριών πυλώνων των συντάξεων (κρατική, επαγγελματική και προσωπική) είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της οικονομικής ελευθερίας των πολιτών κατά τη συνταξιοδότηση και η αλλαγή του status quo απαιτεί τολμηρές προτάσεις:

• Εισαγωγή αυτόματης εγγραφής για ένα προσωπικό συνταξιοδοτικό σύστημα όπως το PEPP σε επίπεδο ΕΕ. Το αυτόματο άνοιγμα ενός συστήματος για κάθε πολίτη της ΕΕ που συμπληρώνει την ηλικία των 18 ετών ή εισέρχεται στο εργατικό δυναμικό θα ήταν ένα καινοτόμο βήμα.
• Τέτοια συστήματα θα πρέπει να επιτρέπουν τόσο οι τακτικές όσο και οι διακεκομμένες συνεισφορές να αντικατοπτρίζουν διαφορετικές πορείες σταδιοδρομίας.
  
• Ανάπτυξη συστημάτων παρακολούθησης συντάξεων. Η παροχή στους αποταμιευτές με διαφανείς και προσβάσιμες πληροφορίες σχετικά με τα συνδυασμένα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα σε ένα μόνο μέρος υποστηρίζει τη μακροπρόθεσμη αποταμίευση και τον επαρκή συνταξιοδοτικό προγραμματισμό.
  

Πέρα από αυτά τα μέτρα, οι πρωτοβουλίες σε εθνικό και επίπεδο Ένωσης είναι απαραίτητες για την επιτυχία ενός αναθεωρημένου PEPP. Τα κράτη μέλη θα πρέπει:

• Παραχωρήστε στο PEPP την ίδια ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση που απολαμβάνουν τα εθνικά προσωπικά συνταξιοδοτικά προϊόντα.
• Επιπλέον, η φορολογική εναρμόνιση σε επίπεδο ΕΕ για το PEPP θα διευκόλυνε τις διασυνοριακές πωλήσεις και θα βοηθούσε τους παρόχους να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας και να διατηρήσουν το κόστος σε χαμηλά επίπεδα.
  
• Εφαρμογή πινάκων εργαλείων συντάξεων για τη βελτίωση της διαφάνειας όσον αφορά την επάρκεια και τη βιωσιμότητα των εθνικών γραφείων

Η EIOPA πιστεύει ακράδαντα ότι οι ευρωπαίοι πολίτες, οι πάροχοι PEPP και τα κράτη μέλη επωφελούνται σε μεγάλο βαθμό από ένα αναθεωρημένο PEPP, από την ύπαρξη μιας χαμηλού κόστους, μακροπρόθεσμης εναλλακτικής αποταμίευσης που μπορεί να εμβαθύνει τις κεφαλαιαγορές της ΕΕ και να μειώσει την πίεση στα κρατικά οικονομικά.

Η EIOPA ανυπομονεί να συμμετάσχει σε συζητήσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τις παραπάνω προτάσεις και να αναπτύξει συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής πριν από την προγραμματισμένη αξιολόγηση του κανονισμού PEPP το 2027.