Το παρακάτω editorial του ΕΜΜ γράφτηκε τον Ιούλιο του 1988. Πριν από 23 χρόνια. Το αναδημοσιεύουμε γιατί τα Μηνύματά του είναι διαχρονικά. Για το Αρχείο σας.
Ενώ όλοι οι άνθρωποι έχουν τους ίδιους στόχους, Αγάπη, Αλληλεγγύη, Κοινωνική Δικαιοσύνη, αρχές και αρετές, που κανένα άτομο ή καμία ομάδα δεν μπορεί να μονοπωλήσει, διαφέρουν ριζικά στη μεθοδολογία στην οποία πιστεύουν και η οποία κατά τη γνώμη τους θα τους οδηγήσει στην εκπλήρωση των στόχων τους. «Είμαστε όλοι ίδιοι». Είναι το μήνυμα του ανθρώπου του 2000. Οι άνθρωποι εμφανίζονται στη ζωή απόλυτα όμοιοι. Είναι φτιαγμένοι από την ίδια πρώτη ύλη, από την ίδια σάρκα και οστά και όλοι έχουν τις ίδιες ανάγκες. Βιολογικές και Ψυχολογικές. Οι διαφορές των ανθρώπων ξεκινάνε από το περιβάλλον και από τα διάφορα θρησκευτικά και πολιτικά σενάρια και μεθοδολογίες που φυτεύονται και επικρατούν στη σκέψη τους από την ώρα που γεννιούνται μέχρι την ώρα που πεθαίνουν!
Το θέμα αυτό είναι τόσο συγκλονιστικό όσο και δύσκολο. Η διαπίστωση, βέβαια, αυτή του ανθρώπου, ότι είμαστε όλοι ίδιοι, είναι επαναστατική και γκρεμίζει πολλές ιδιαίτερες, μοιρολατρικές ή συναισθηματικές περιγραφές του ανθρώπου και των στοιχείων και φαινομένων που τον συνθέτουν. Δεν παύει ωστόσο να ερμηνεύεται και να επιβεβαιώνεται, από τις σύγχρονες εξελίξεις των δύο επιστημών, της Ψυχολογίας και της Βιολογίας.
Ας ξεκινήσουμε με τα έμφυτα κίνητρα του ανθρώπου που υπάρχουν και στα ζώα. Αυτά σε σειρά ισχύος και επιβολής στις ενέργειες του ανθρώπου είναι:
1) Τα ένστικτα, 2) Οι ορμές, 3) Τα συναισθήματα και 4) Η λογική. Το τελευταίο δεν είναι ανεπτυγμένο στα ζώα όσο στον άνθρωπο και είναι το μοναδικό κίνητρο που τον κάνει να ξεχωρίζει από αυτά.
Τα τέσσερα αυτά κίνητρα υπάρχουν σε όλους τους ανθρώπους και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την ύπαρξή τους.
Και οι τέσσερις αυτές πηγές εκπέμπουν μηνύματα-εντολές, αφού προηγουμένως έχουν δεχτεί ερεθίσματα, είτε από το εξωτερικό περιβάλλον του ανθρώπου, είτε από το εσωτερικό του. Μία απλή κακή σκέψη-ερέθισμα, σε καταβάλλει… ή μπορεί να σε οδηγήσει και στο… έγκλημα! Ενώ μια απλή καλή σκέψη-ερέθισμα, σε κάνει να αισθάνεσαι θαυμάσια, ή μπορεί να σε οδηγήσει σε υπερβολικές θυσίες!
Ο άνθρωπος δεν έχει την παραμικρή δυνατότητα να αντισταθεί στα μηνύματα-εντολές που δέχεται από το σύστημά του ενώ σπάνια μπορεί να αντισταθεί στα μηνύματα-εντολές που δέχεται από τις ορμές του και τα συναισθήματά του. Είναι γνωστό ότι αν οι ορμές και τα συναισθήματα συγκρουστούν με τη λογική, σχεδόν πάντα επιβάλλονται.
Αν απειλήσει κανείς τη ζωή μας, αντιδρούμε ενστικτωδώς και δεν μπορούμε να αντισταθούμε στην εντολή και να μην αμυνθούμε. Η δράση-αντίδραση είναι αυτόματη, στιγμιαία, ραγδαία, χωρίς σκέψη. Καταλυτική. Η διαφορά μεταξύ των ενστίκτων και των ορμών, όπως π.χ. είναι η ορμή της πείνας, της δίψας, του σεξ, του εγωισμού κ.λπ., είναι ότι στις εντολές των ορμών το μήνυμα περνάει από το νου του ανθρώπου πριν περάσει στη δράση. Πεινάς; Σκέφτεσαι να βρεις φαγητό. Διψάς; Το ίδιο. Αισθάνεσαι την ανάγκη να ζευγαρωθείς με το αντίθετο φύλο; Αρχίζεις την πολιορκία κ.ο.κ.
Η φύση για να ενισχύσει την πραγματοποίηση και εφαρμογή των εντολών των κινήτρων του ανθρώπου έχει συνδέσει την ικανοποίηση των «αναγκών» του με την «απόλαυση». Αν δεν συνοδευόταν η ικανοποίηση των αναγκών του με την απόλαυση πιθανόν ο άνθρωπος να μην επεδίωκε να τις ικανοποιήσει και να ριψοκινδύνευε την ύπαρξή του πάνω στη γη.
Η ένταση της επίδρασης και επιβολής των συναισθημάτων του ανθρώπου στις ενέργειές του τοποθετείται μετά τα ένστικτα και τις ορμές, μόνο αν τα συναισθήματα ισχύουν σε χαμηλό βαθμό. Αν κάποιο συναίσθημα θετικό (αγάπη, καλοσύνη κ.ά.) ή αρνητικό (αντιπάθεια, κακία κ.ά.) ισχύει σε ποσοστό από 70%-100%, τότε η ένταση της επίδρασης του συγκεκριμένου συναισθήματος στις ενέργειες του ανθρώπου, μπορεί να είναι μεγαλύτερη από αυτή των ενστίκτων της επιβίωσης. Έτσι εξηγούνται οι θυσίες των καμικάζι, των ομάδων αυτοκτονίας των Αράβων κ.ά. Μισούν τόσο τον εχθρό τους, το συναίσθημα της εκδίκησης είναι τόσο έντονο γιατί πιθανόν ο εχθρός να σκότωσε αγαπημένα τους πρόσωπα ή να τους πήρε τη γη τους, που αρκετές φορές το μίσος αυτό υπερβαίνει το ένστικτο της επιβίωσης.
Το ίδιο με την αγάπη. Οι μητέρες πολλές φορές θυσιάζουν τη ζωή τους για να σώσουν τα παιδιά τους. Η ισχύς του συναισθήματος της αγάπης είναι συχνά-πυκνά ισχυρότερη από την ισχύ των ενστίκτων της επιβίωσης.
Η λογική είναι η πιο αδύναμη πηγή εντολών που δέχεται ο άνθρωπος πριν δράσει. Δύσκολα επιβάλλεται όταν τα άλλα τρία κυριαρχούν. Η λογική γίνεται υποχείριο των τριών κινήτρων και χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει τις ενέργειες του ανθρώπου, ο οποίος έχει την ικανότητα να περιγράφει τα πάντα θετικά ή αρνητικά, ανάλογα με τα συναισθήματά του, ή τη λογική του!
Η λογική μπορεί να επιβληθεί μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ανθρώπων μόνο αν λείπουν τα τρία άλλα κίνητρα, όπως π.χ. επιδιώκει η φιλοσοφία που κρύβεται πίσω από τη δομή της δικαστικής και της κρίσης των ενόρκων.
Όλοι γνωρίζουμε ότι αντικειμενικός σκοπός των δικηγόρων είναι να μετατρέψουν τους δικαστές ή και τους ενόρκους από αντικειμενικούς σε υποκειμενικούς προσπαθώντας να αγγίξουν τα συναισθήματά τους!
Η φύση μάς όπλισε με τα κίνητρα για να διαιωνιστεί η ύπαρξή μας πάνω στη γη. Αν δεν υπήρχαν, στο βαθμό που υπάρχουν, πιθανόν να εξαφανιζόταν ο άνθρωπος από το πρόσωπο της γης.
Η φύση έφτιαξε τον άνθρωπο με αυτόν τον τρόπο για να υπάρχει. Ο υπερβολικός ατομισμός του από τη μια πλευρά και η αδιαφορία του για τους συνανθρώπους του από την άλλη, εκτός από τα μέλη της άμεσης οικογένειάς του, τον κάνει να φροντίζει τον εαυτούλη του και μόνο. Και αυτό, γιατί κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει τις ανάγκες του άλλου (συναισθηματικές, βιολογικές), ενώ όλοι γνωρίζουμε τις δικές μας. Αν μας έφτιαχνε η φύση να ενδιαφερόμαστε περισσότερο για τους άλλους παρά για τον εαυτό μας, θα κινδύνευε η ύπαρξή μας, γιατί θα μπερδευόμασταν στη διάγνωση των αναγκών του άλλου. Ενδιαφερόμενος ο καθένας για τον εαυτό του, τον φροντίζει όπως ακριβώς εκείνος καλύτερα νομίζει.
Βέβαια το επιφανειακό ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο υπάρχει, αλλά είναι επιφανειακό. Ενδιαφέρεσαι αν κτυπήσει κανείς στο δρόμο, μπορεί να τον πας μέχρι το Πρώτων Βοηθειών, αλλά ούτε για μια στιγμή θα σκεφτείς να τον φέρεις σπίτι σου και να τον φροντίσεις μέχρι να γίνει καλά!
Τα συναισθήματα του ανθρώπου είναι απόλυτα ισορροπημένα. Δεν υπάρχει ούτε ένα συναίσθημα που να είναι μόνο θετικό ή μόνο αρνητικό.
Η καλοσύνη, ονομάστηκε έτσι, αν οι ενέργειες του ανθρώπου προσφέρουν στον συνάνθρωπό του.
Η κακία, ονομάστηκε κακία αν οι ενέργειες του ανθρώπου βλάπτουν τον συνάνθρωπό τους.
Η φύση έκανε τον άνθρωπο και καλό και κακό γιατί και τα δύο χρειάζονται για να διαιωνιστεί η ύπαρξή του πάνω στη γη.
Αν δεν υπήρχε η κακία, δεν θα μπορούσε να παρακάμψει τα εμπόδια που βρίσκονται στο δρόμο του όταν ψάχνει να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Ούτε επίσης θα μπορούσε να αμυνθεί κατά των εχθρών που απειλούν την ύπαρξή του. Π.χ. αν ένας άλλος άνθρωπος τον εμποδίζει να φτάσει στην τροφή του ή στο ταίρι του, η πρώτη σκέψη είναι πώς θα τον παρακάμψει ή πως θα τον βγάλει από τη μέση. Αν ένας άλλος άνθρωπος ή οτιδήποτε άλλο του απειλήσει τη ζωή του, ή την τροφή του, ή τα παιδιά του, η πρώτη του σκέψη είναι πώς θα τον εμποδίσει ή πώς θα τον εξολοθρεύσει. Όλοι δηλαδή διαθέτουμε από ένα Χριστό και από έναν Σατανά μέσα μας, και ανάλογα με τις περιστάσεις τους βγάζουμε και χρησιμοποιούμε πότε τον έναν και πότε τον άλλον, πολλές φορές με αστραπιαία ταχύτητα.
Είμαστε δηλαδή τόσο καλοί και τόσο κακοί όσο χρειάζεται να παραμείνουμε ζωντανοί.
Η απόλυτη ισορροπία που χαρακτηρίζει και διέπει το ηλιακό σύστημα μέχρι τη διάσπαση του πυρήνα, που περιλαμβάνει και την τέλεια ισορροπία που συνθέτει το βιολογικό και τον ψυχολογικό άνθρωπο, είναι μια ένδειξη ύπαρξης που κανένας δεν μπορεί να απορρίψει.
Ο άνθρωπος, επομένως, από τον καιρό που βρέθηκε πάνω στη γη κατάλαβε λίγο-πολύ το ποιόν του και φρόντισε να βρει τρόπους για να περιορίσει τις αρνητικές επιπτώσεις που δημιουργούν στους συνανθρώπους του οι ενέργειες ικανοποίησης των αναγκών του. Δεν τον ενδιαφέρει αν οι ενέργειές του βλάπτουν άλλα πράγματα, τα ζώα, ή τη φύση, τόσο, όσο τον ενδιαφέρει η προστασία του από το συνάνθρωπό του. Και έτσι ξεκίνησε η δημιουργία των Θεών. Οι Θεοί οι οποίοι είχαν την υπεράνθρωπη δυνατότητα να παρακολουθούν τον άνθρωπο όπου κι αν βρίσκεται και να τον «τιμωρούν» αν έκανε καμία αταξία, αμαρτία!
Για να υπάρξει όμως «τιμωρία» ο άνθρωπος έπρεπε να πιστεύει στην ύπαρξη του Θεού και στις θεϊκές δυνατότητές του. Γι’ αυτό οι θρησκείες και τα δόγματα φυτεύονται και καλλιεργούνται συνεχώς! Είναι ο μοναδικός τρόπος να ριζωθούν και να επηρεάσουν. Η πίστη πρέπει να υπάρχει 100% για να επηρεάσει τον άνθρωπο.
Αν πιστεύει λοιπόν, φοβάται, διαφορετικά δεν είχε λόγους να μην αμαρτήσει, π.χ. να κλέψει κάτι από το γείτονά του, ή να συνάψει σχέσεις με τη γυναίκα του όταν ο γείτονας έλειπε σε μακρινό ταξίδι. Ποιος θα τον έβλεπε;
Όλοι οι Θεοί που λατρεύονται και όλες οι θρησκείες που προσκυνούνται έχουν έναν κοινό στόχο. Περιστρέφονται γύρω από έναν κοινό κεντρικό άξονα: την επιβολή του «νου» του ανθρώπου στη σάρκα του, δηλαδή στις Βιολογικές ανάγκες του, στις Ορμές του, στα Συναισθήματά του και στη Λογική του (συμφέροντα κ.ά.). Και τα τρία αυτά δεν έχουν καμία σχέση με τη δικαιοσύνη και αδιαφορούν πλήρως γι’ αυτήν! Αν αγαπάς ενεργείς με τους δικούς σου κανόνες περί δικαιοσύνης. Είσαι πάντα υπερβολικά επιεικής με τον εαυτό σου ή μ’ αυτούς που αγαπάς και υπερβολικά αυστηρός με αυτούς που αντιπαθείς ή μισείς. Είσαι πάντα υποκειμενικός. Αν υπάρξει κανείς που να ισχυρίζεται ότι είναι αντικειμενικός, είναι μάλλον άσχετος με την πραγματικότητα. Αν επιτρέψεις στον εαυτό σου να παρασυρθεί σ’ έναν επικίνδυνο παράνομο δεσμό, δεν θα έχεις τη δύναμη να αντισταθείς και να ξεφύγεις (συναίσθημα έναντι λογικής). Αυτοί που εγκαταλείπουν συζύγους και παιδιά, άνδρες ή γυναίκες, το κάνουν γιατί αγαπούν πολύ περισσότερο τους εαυτούς τους απ’ ό,τι αγαπούν τους δικούς τους και δεν θέλουν να στερήσουν τους εαυτούς τους από την απόλαυση που εκμαιεύουν από τους εραστές τους (βιολογικές και ψυχολογικές). Αισθάνονται ενοχή, αλλά και ταυτόχρονα αδυνατούν να περιορίσουν τα συναισθήματά τους. Όλες οι θρησκείες και τα δόγματα επομένως περιλαμβάνουν τη λέξη αμαρτία και τη λέξη προδοσία και όλες αν επιβληθούν στο άτομο το ελέγχουν.
Ο Ινδουισμός με την αυτοπειθαρχία και κεντρικό μήνυμα την υποταγή (Κομφούκιος), ο Ιουδαϊσμός με τις δέκα εντολές και κεντρικό μήνυμα τη δικαιοσύνη (Μωυσής), ο Χριστιανισμός με τα ευαγγέλια και κεντρικό μήνυμα την αγάπη (Χριστός), ο Μωαμεθανισμός με κεντρικό μήνυμα τη συγχώρεση (Μωάμεθ). Ο Θεός είναι μεγάλος!
Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι με κεντρικό άξονα τη Σοφία (Πλάτων – Αριστοτέλης).
Οι μάρτυρες του Ιεχωβά με κεντρικό άξονα την Ευτυχία (Ξύπνα).
Ο Καπιταλισμός με κεντρικό άξονα τη δημιουργικότητα (ανθρώπινα δικαιώματα, ελευθερία δράσης).
Ο Κομμουνισμός με κεντρικό άξονα την ισότητα (τον περιορισμό της εκμετάλλευσης του ανθρώπου από τον άνθρωπο).
Ο Σοσιαλισμός τύπου Σουηδίας – Δανίας, με κεντρικό άξονα την αποτελεσματικότερη κοινωνική δικαιοσύνη.
Οι διάφορες δικτατορίες, στρατιωτικές (Πινοσέτ), θρησκευτικές (Χομεϊνί), Πολιτικές (Αϊτή), οι αυτοκρατορίες, οι βασιλικές δημοκρατίες (Βρετανία, Ολλανδία, Ισπανία) ή οι βασιλικές δικτατορίες (Σαουδική Αραβία, Κουβέιτ, διάφορες αφρικανικές κ.ά.).
Όλα αυτά τα συστήματα και κυβερνητικά σχήματα ισχυρίζονται το καθένα ότι είναι το αποτελεσματικότερο όσον αφορά τον κοινό στόχο της κοινωνικής δικαιοσύνης, της αγάπης, της αλληλεγγύης!
Καταλήγουμε επομένως στο συμπέρασμα ότι ενώ όλοι οι άνθρωποι έχουν τους ίδιους στόχους, Αγάπη, Αλληλεγγύη, Κοινωνική Δικαιοσύνη, αρχές και αρετές, που κανένα άτομο ή καμία ομάδα δεν μπορεί να μονοπωλήσει, διαφέρουν ριζικά στη μεθοδολογία στην οποία πιστεύουν και η οποία κατά τη γνώμη τους, θα τους οδηγήσει στην εκπλήρωση των στόχων τους. Μιλάμε για το βαθμό της έντασης της πίστης στη μεθοδολογία της κάθε ομάδας, γιατί αυτή η ένταση αν υπάρχει σε υψηλά ποσοστά, οι υποστηρικτές της μάχονται με απόλυτο πάθος σε σημείο που να τυφλώνονται από την ένταση υποστήριξης των πιστεύω τους και να μην μπορούν, όχι μόνο να εξετάσουν τη μεθοδολογία του άλλου, αλλά ούτε καν να τη λάβουν υπόψη τους, ούτε καν να την ακούσουν. (Η παραμικρή αμφισβήτηση ύπαρξης του Χριστού ή του Μωάμεθ, θεωρείται βλασφημία! Η παραμικρή αμφισβήτηση των αρχών του κομμουνισμού, θεωρείται προδοσία!)
Τελικά ο άνθρωπος φρόντισε να περιορίσει τις αρνητικές επιπτώσεις της ανεξέλεγκτης ικανοποίησης των αναγκών του με την ενοχή η οποία εκφράζεται Θρησκευτικά, Κοινωνικά, Πολιτειακά και Πατριωτικά. Θρησκευτικά με την Αμαρτία. Κοινωνικά με την Ντροπή. Πολιτειακά με την Παρανομία. Πατριωτικά με την Προδοσία!
Το σύστημα που θα μπορούσε να επιφέρει αποτελεσματικότερη κοινωνική δικαιοσύνη στον άνθρωπο, σαν μονάδα και σαν έθνος είναι αυτό που θα του επιτρέπει να καλλιεργεί και να αναπτύσσει τις αρετές του και τη δημιουργικότητά του μέσα από την υποκειμενικότητά του, στον ανώτατο δυνατό βαθμό, ενώ ταυτόχρονα θα περιλαμβάνει δικλείδες ασφαλείας, οι οποίες θα περιορίζουν στο ελάχιστο τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της αδιαφορίας του για το συνάνθρωπο και τη φύση που τον περιβάλλει.
Το σύστημα βέβαια θα πρέπει να περιλαμβάνει τη δυνατότητα της συνεχούς αντικειμενικής βελτίωσης για να μπορεί να ανταποκρίνεται στις εκάστοτε εξελίξεις.
Αλλά και αυτή η επιβεβλημένη ανάγκη εγκυμονεί κινδύνους από την υποκειμενικότητα του ανθρώπου. Μία θεωρητική αντιμετώπιση είναι ο απόλυτος διαχωρισμός της εξουσίας π.χ. της Εκτελεστικής, της Κοινοβουλευτικής και της Δικαστικής, καθώς επίσης και η δυνατότητα των δύο τελευταίων να μπορούν να ελέγχουν απόλυτα την πρώτη.
Αναγκαία για τη διαιώνιση της ύπαρξής του, αλλά και η πηγή όλων των προβλημάτων του!
