Πολλοί άνθρωποι που εργάζονται σε θέσεις ευθύνης με μεγάλη πίεση αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινότητά τους. Ειδικά για τους ανθρώπους που η δουλειά τους ταυτίζεται τόσο πολύ με τη ζωή τους οι καταστάσεις μπορούν να γίνουν μη διαχειρίσιμες, καθώς εάν κάποια στιγμή διαπιστώσουν ότι μισούν τη δουλειά τους, δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα και για τον εαυτό τους.
της Janna Koretz, Psy.D, Ψυχολόγος και Ιδρυτής του Azimuth
Αυτό μαρτυρά και η ιστορία του Dan, μεγαλοστελέχους σε δικηγορική εταιρεία, που σε κάποια στιγμή της επαγγελματικής του πορείας σκέφτηκε τα πράγματα πολύ διαφορετικά. Σταμάτησε να πηγαίνει στη δουλειά και έμενε κλεισμένος όλη τη μέρα στην κατοικία του.
Ο Dan ξεκίνησε να πιέζεται από έναν ιδιαίτερα απαιτητικό πελάτη και μια μέρα σκέφτηκε «Γιατί άραγε είμαι εδώ;». Από εκείνη τη στιγμή, παρατήρησε ότι η ανυπομονησία, η δυστυχία και η απογοήτευσή του για τη δουλειά του μεγάλωνε, μέχρι που συνειδητοποίησε ότι δεν θα ήταν ποτέ ευτυχισμένος συνεχίζοντας στην ίδια θέση εργασίας.
Για κάποιον που είχε ταυτίσει την ιδέα του εαυτού του με την καριέρα του, αυτή η σκέψη οδήγησε τον Dan στο να βιώσει υπαρξιακή κρίση. Ποιος ήταν πραγματικά; Ένας πετυχημένος δικηγόρος; Είχε χάσει τόσα χρόνια να εργάζεται για το τίποτα; Θα είχε περισσότερους φίλους και πιο ευτυχισμένη οικογένεια εάν δεν είχε ξοδέψει όλες εκείνες τις νύχτες στο γραφείο; Η ιστορία του Dan δεν είναι ασυνήθιστη.
Οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν τον όρο “enmeshment” για να περιγράψουν μια κατάσταση όπου τα όρια σχετικά με την ταυτότητα ενός ανθρώπου συγχέονται με κάτι άλλο. Το Enmeshment εμποδίζει την ανάπτυξη μιας σταθερής, ανεξάρτητης εικόνας του εαυτού του ανθρώπου. Ο Dan – όπως και πολλοί σε θέσεις υψηλής πίεσης – δεν είχε έρθει κοντά με άλλους ανθρώπους καθώς είχε επενδύσει το χρόνο του στην καριέρα του.
Ως ψυχολόγος, ειδικεύομαι σε προκλήσεις ψυχικής υγείας που συνδέονται με στρεσογόνα επαγγέλματα. Άνθρωποι όπως ο Dan εμφανίζονται καθημερινά στο γραφείο μου – και μάλιστα τόσο συχνά, που έπρεπε να φτιάξω μια εταιρεία, την Azimuth Psychological, για να εστιάσω στην εξυπηρέτηση των αναγκών τους. Σήμερα πολλοί άνθρωποι μπαίνουν στο φαύλο κύκλο των υψηλών επιδόσεων, της έντονης ανταγωνιστικότητας και της υπερκόπωσης. Με τα χρόνια, διαπιστώσαμε ότι τα ζητήματα αυτά αλληλεπιδρούν με τόσο περίπλοκο τρόπο στην ταυτότητα, την προσωπικότητα και τα συναισθήματα των ανθρώπων που συχνά απαιτείται πλήρης ψυχολογική θεραπεία για την επιτυχή αντιμετώπισή τους.
Οι άνθρωποι που δουλεύουν σε συνθήκες πίεσης περιμένουν συνήθως να ανταμειφθούν με περισσότερες οικονομικές απολαβές και προαγωγές. Ο Dan κατάλαβε ότι το ότι δαπανούσε όλο και περισσότερο χρόνο στο γραφείο (ή στο εταιρικό του iPhone) ήταν το τίμημα που έπρεπε να πληρώσει για την ταχεία άνοδό του στην επιχείρηση. Ωστόσο, όταν ένας άνθρωπος δουλεύει τον περισσότερο χρόνο της μέρας του η δραστηριότητα αυτή τείνει να γίνει όλο και πιο κεντρική στην ταυτότητά του – μόνο και μόνο επειδή έχει εκτοπίσει άλλες δραστηριότητες και σχέσεις με τις οποίες θα μπορούσε να προσδιορίσει την ταυτότητά του.
Ορισμένες σταδιοδρομίες συχνά εκτιμούνται ιδιαίτερα στην οικογένεια ή την κοινότητα ενός ατόμου. Οι γονείς του Dan ήταν και οι δύο δικηγόροι και, ενώ ποτέ δεν ζήτησαν από τον Dan να ακολουθήσει νομική σταδιοδρομία, είχαν μεγάλες προσδοκίες για το γιο τους. Όταν η επαγγελματική επιτυχία θεωρείται ως ο απώτερος στόχος της ζωής, τα άτομα μπορούν να αισθάνονται αποσυνδεδεμένα από την οικογένεια και τους συνομηλίκους τους εάν αποτύχουν ή απλά επιλέξουν να μην. Αυτός ο φόβος αποτυχίας και απομόνωσης οδηγεί τους ανθρώπους να εστιάσουν τη ζωή τους στην επίτευξη του τι αναμένουν οι άλλοι από αυτούς. Αυτή η έντονη εστίαση και οδήγηση, όμως, αναγκάζει τις ταυτότητές τους να καταστούν τελικά συνώνυμες με το έργο τους.
Όταν τα στρεσογόνα επαγγέλματα συνδυάζονται με μεγάλες απολαβές, οι άνθρωποι εντάσσονται σε μια υψηλή κοινωνικοοικονομική τάξη. Δεν είναι μόνο τα σπίτια, τα αυτοκίνητα, οι διακοπές και τα gadget που ο Νταν ξαφνικά δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς αυτά – αλλά και οι φίλοι, τα γεύματα, τα φιλανθρωπικά γκαλά. Η ταυτότητά επηρεάζεται έντονα από το πώς παρουσιάζουμε τον εαυτό μας σε άλλους. Ακόμη και για εκείνους που δεν δουλεύουν πάρα πολλές ώρες, η οικοδόμηση της ταυτότητάς τους με βάση την καριέρα τους είναι επικίνδυνη. Η διαδικασία της αποσύνδεσης της ταυτότητας από την καριέρα –όταν αποτελεί τη βάση της ταυτότητας ενός ανθρώπου– μπορεί να οδηγήσει σε ζητήματα, όπως η κατάθλιψη, το άγχος, η χρήση ουσιών και η μοναξιά.
Πώς ξέρετε αν η ταυτότητά σας έχει εμπλακεί με την καριέρα σας; Απαντήστε τις ακόλουθες ερωτήσεις:
- Πόσο σκέφτεστε τη δουλειά σας έξω από το γραφείο; Είναι δύσκολο να συμμετέχετε σε συζητήσεις με άλλους που δεν αφορούν τη δουλειά σας;
- Πώς περιγράφετε τον εαυτό σας; Πόση από αυτή την περιγραφή είναι συνδεδεμένη με την εργασία, τον τίτλο ή την εταιρεία σας; Υπάρχουν άλλοι τρόποι με τους οποίους θα περιγράφατε τον εαυτό σας;
- Πού περνάτε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου σας; Οι δικοί σας παραπονιούνται ότι περνάτε πολλές ώρες στο γραφείο;
- Έχετε χόμπι έξω από την εργασία που δεν αφορούν άμεσα τις εργασιακές δεξιότητες και τις ικανότητές σας;
- Πώς θα νιώθατε αν δεν μπορούσατε πλέον να συνεχίσετε στο επάγγελμά σας; Πόσο τρομακτικό θα ήταν αυτό για εσάς;
Αν αυτές οι ερωτήσεις σας κάνουν να ανησυχείτε για το βαθμό στον οποίο η δουλειά σας έχει επηρεάσει την ταυτότητά σας, υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βελτιώσετε τη ζωή σας.
Βρείτε ελεύθερο χρόνο: Βγάλτε από επάνω σας ευθύνες και βρείτε χρόνο για τον εαυτό σας. Κάντε δραστηριότητες που δεν σχετίζονται με την εργασία. Αυτό σημαίνει ότι θα βασίζεστε περισσότερο στους συναδέλφους σας, θα προσλάβετε βοηθό κ.ο.κ.
Ξεκινήστε βήμα-βήμα: Μη δεσμευτείτε για κάτι μακροπρόθεσμα. Για παράδειγμα, αν θέλετε να ασκηθείτε περισσότερο, μην εγγραφείτε σε μαραθώνιο – απλά ξεκινήστε να περπατάτε ή γραφτείτε στο γυμναστήριο.
Επαναδημιουργήστε το δίκτυό σας: Ξαναχτίστε τις σχέσεις σας με τους ανθρώπους. Θα καταλήξετε να διασκεδάζετε, ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργήσετε ένα δίκτυο υποστήριξης για εσάς.
Αποφασίστε τι είναι σημαντικό για εσάς: Καθορίστε και αναθεωρήστε τις αρχές και τις αξίες σας. Τι είναι το πιο σημαντικό για εσάς; Σκεφτείτε τι σας ενδιαφέρει στη ζωή και αφήστε αυτές τις προτεραιότητες να σας καθοδηγήσουν στη ζωή.
Κοιτάξτε πέρα από τον τίτλο εργασίας σας: Σκεφτείτε να αναμορφώσετε τη σχέση σας με την καριέρα σας. Η ταύτιση της ζωής και της καριέρας σας σάς κάνει να είστε ευάλωτοι σε μια οδυνηρή κρίση ταυτότητας.
Πηγή: HBR και Ασφαλιστικό Marketing Ιανουαρίου 2020
