.gif?rand=7871)
Ο πόνος στην πλάτη, ή όπως επιστημονικά ονομάζεται στην ιατρική, ραχιαλγία ή οσφυαλγία, αναλόγως του σημείου εντόπισης, αποτελεί ένα συχνό σύμπτωμα στην καθημερινή κλινική πρακτική της σύγχρονης ιατρικής.
Παρά τη σχετική πληθώρα βιβλιογραφικών δεδομένων σχετικά με την αιτιοπαθογένεια, την κλινική διάγνωση όπως και τη θεραπευτική προσέγγιση της οσφυαλγίας αναλόγως του αιτίου, υπάρχει ακόμη παραπληροφόρηση πάνω στο θέμα αυτό, ακόμη και από επαγγελματίες του ευρύτερου τομέα της υγείας.
Γράφει ο Στυλιανός Καπετανάκης, Ορθοπεδικός, Διευθυντής Ορθοπεδικής Κλινικής, Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Σπονδυλικής Στήλης, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Διευθυντής Α’ Ορθοπεδικής Κλινικής, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης
Για παράδειγμα, πόσες φορές έχετε ακούσει ότι η άσκηση μπορεί να βλάψει τη μέση σας; Ή ότι η επίσκεψη σας σε έναν χειρουργό σπονδυλικής στήλης προς εκτίμηση σημαίνει απαραίτητα ότι πρόκειται να υποβληθείτε σε χειρουργική επέμβαση; Η ορθολογική και επιστημονικά τεκμηριωμένη ενημέρωση των ασθενών για αυτήν την εξαιρετικά συχνή κλινική οντότητα είναι κριτικής σημασίας από κάθε άποψη. Παρακάτω παρουσιάζονται 8 «μύθοι» για την οσφυαλγία, όπως επίσης και η τεκμηριωμένη αναίρεση αυτών.
1ος Μύθος: “Η άσκηση είναι επιβλαβής για τη μέση σας”
Πραγματικότητα: Οποιοσδήποτε συμμετέχει σε μία αθλητική δραστηριότητα γνωρίζει ότι, σαφέστατα, είναι πιθανόν να τραυματίσει τη μέση του, όπως για παράδειγμα σε περίπτωση μη επαρκών διατάσεων προ του προγράμματος. Ωστόσο, η πιστή εφαρμογή των βασικών αρχών της προπονητικής, στο πλαίσιο της καθοδήγησης από έναν γυμναστή, καθιστά απίθανο το ενδεχόμενο αυτό.
Για την ακρίβεια, η σωστή άσκηση βοηθά και υποστηρίζει τη μέση, μέσω της ενδυνάμωσης που προσφέρει στους σταθεροποιητικούς μύες της σπονδυλικής στήλης. Η ενίσχυση, έτσι, της σπονδυλικής στήλης την καθιστά ικανή να φέρει μεγαλύτερα φορτία, όντας παράλληλα πιο σταθερή. Η φυσικοθεραπεία με την ενίσχυση των σταθεροποιητών μυών της σπονδυλικής στήλης αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της συντηρητικής αντιμετώπισης ορισμένων αιτίων της οσφυαλγίας, όπως για παράδειγμα η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου.
2ος Μύθος: “Η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, όταν διαγιγνώσκεται, πρέπει οπωσδήποτε να διορθωθεί χειρουργικά”
Πραγματικότητα: Η Κήλη Μεσοσπονδυλίου Δίσκου (ΚΜΔ) αποτελεί μία εξαιρετικά συχνή πάθηση της σπονδυλικής στήλης και ένα συχνό αίτιο οσφυο-ισχιαλγίας, σε νέους και μεσήλικες ιδίως ασθενείς. Η προσέγγιση της κλινικά έκδηλης ΚΜΔ (δηλαδή της ΚΜΔ που συνδυάζεται με την παρουσία συμπτωμάτων, όπως ο πόνος στην οσφύ ή και στο κάτω άκρο) είναι κατ’ αρχάς συντηρητική, με την ανάπαυση, τη χορήγηση φαρμακευτικών παραγόντων όπως επίσης και την εφαρμογή φυσικοθεραπευτικών πρωτοκόλλων. Η εμμένουσα συμπτωματολογία για 12 εβδομάδες παρά την πιστή εφαρμογή της συντηρητικής θεραπείας, όπως επίσης και η παρουσία προοδευτικά αυξανόμενου νευρολογικού ελλείμματος κατά την κλινική εξέταση υπαγορεύουν τη διενέργεια χειρουργικής επέμβασης.
3ος Μύθος: “Αν επισκεφθείτε έναν Χειρουργό Σπονδυλικής Στήλης, είναι σίγουρο ότι θα υποβληθείτε εν τέλει σε χειρουργική επέμβαση”
Πραγματικότητα: Όχι απαραίτητα. Η συζήτηση με έναν χειρουργό σπονδυλικής στήλης δεν αποτελεί πάντα τον προθάλαμο για τη διενέργεια χειρουργικής επέμβασης. Αντίθετα, ο καταρτισμένος επιστημονικά και κλινικά χειρουργός σπονδυλικής στήλης γνωρίζει ότι η εκάστοτε χειρουργική θεραπευτική επέμβαση δεν είναι άμοιρη επιπλοκών, πιθανώς και σοβαρών. Για το λόγο αυτό, εφαρμόζει τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις ενδείξεις διενέργειας μίας χειρουργικής επέμβασης σε μία κλινική οντότητα (τις διάφορες δηλαδή κλινικές καταστάσεις στις οποίες αυτή θα πρέπει να διενεργείται). Η μη ύπαρξη κλινικής ένδειξης για χειρουργική θεραπεία στρέφει τον θεράποντα προς την εφαρμογή -κατ’ αρχήν τουλάχιστον- συντηρητικής θεραπείας. Πράγματι, σε πολλές περιπτώσεις η εφαρμογή και μόνο συντηρητικών μέτρων είναι αρκετή για τη θεραπεία ορισμένων παθήσεων της σπονδυλικής στήλης.
4ος Μύθος: “Αν έχετε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, τότε πάσχετε από ένα σοβαρό νόσημα”
Πραγματικότητα: Όπως προαναφέρθηκε, η ΚΜΔ αποτελεί μία εξαιρετικά συχνή κλινική οντότητα. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελεί μία φυσιολογική ινοχόνδρινη δομή μεταξύ δύο σπονδύλων, και απαρτίζεται από ένα εξωτερικό, περισσότερο σκληρό και σταθερό περίβλημα (ινώδης δακτύλιος), όπως επίσης και από ένα εσωτερικό, μαλακό και ζελατινοειδές περιεχόμενο (πηκτοειδής πυρήνας). Η ΚΜΔ αποτελεί την «έξοδο» του εσωτερικού πηκτοειδούς πυρήνα εντός του σπονδυλικού σωλήνα (όπου μεταξύ άλλων περιέχονται ο νωτιαίος μυελός και τα νωτιαία νεύρα) δια μέσου σχισμών-ρήξεων του ινώδους δακτυλίου, οι οποίες θεωρούνται ότι εν μέρει επέρχονται με την πάροδο της ηλικίας. Η ΚΜΔ αποτελεί πολλές φορές ένα τυχαίο εύρημα στον απεικονιστικό έλεγχο της Σπονδυλικής Στήλης για μία άλλη αιτία, μια και ενδεχομένως να μην προκαλεί κανένα απολύτως σύμπτωμα. Σε αυτήν την περίπτωση δεν απαιτείται η εφαρμογή ειδικών θεραπευτικών μέτρων. Όταν μιλούμε για συμπτωματική ΚΜΔ η θεραπευτική προσέγγιση αλλάζει, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω.
5ος Μύθος: “Η Μαγνητική Τομογραφία (ΜΤ) δείχνει πάντα την αιτία του πόνου στη μέση”
Πραγματικότητα: Η ΜΤ οσφυϊκής μοίρας αποτελεί μία εξειδικευμένη, μη επεμβατική απεικονιστική εξέταση με άριστη αντιθετική διακριτική ικανότητα όσον αφορά την απεικόνιση ορισμένων στοιχείων της σπονδυλικής στήλης όπως οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, ο νωτιαίος μυελός και τα νωτιαία νεύρα. Ωστόσο, η ΜΤ δεν μπορεί πάντοτε να αναδείξει την αιτία της οσφυαλγίας. Επιπροσθέτως, όπως αναφέραμε και προηγουμένως, η ΜΤ μπορεί να αναδείξει, επίσης, την παρουσία τυχαίων ευρημάτων όπως η ύπαρξη ΚΜΔ, οι οποίες μπορούν να ερμηνευθούν λαθεμένα ως η αιτία της οσφυαλγίας σε ορισμένους ασθενείς. Για το λόγο αυτό, η λήψη ιστορικού και η λεπτομερής κλινική εξέταση από τον χειρουργό σπονδυλικής στήλης αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή πληροφόρησης για την ακριβή αιτιολογία της οσφυαλγίας.
6ος Μύθος: “Το καλύτερο θεραπευτικό μέτρο για τον πόνο στην πλάτη είναι η κατάκλιση”
Πραγματικότητα: Παρά το γεγονός ότι φαίνεται αντιφατικό, το καλύτερο μέτρο για την οσφυαλγία είναι η ήπια εκγύμναση. Η βάδιση, για παράδειγμα, ανορθώνει το σώμα από την καθιστική θέση σε μία περισσότερο ουδέτερη με ορθή ευθυγράμμιση του κορμού. Η εφαρμογή ήπιων διατατικών ασκήσεων μπορεί επίσης να βοηθήσει, πάντοτε βέβαια υπό την καθοδήγηση ενός εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή.
7ος Μύθος: “Η Σπονδυλοδεσία απαιτεί πάντα μία επαναληπτική χειρουργική επέμβαση”
Πραγματικότητα: Η Σπονδυλοδεσία αποτελεί μία χειρουργική επέμβαση κατά την οποία δύο ή περισσότεροι σπόνδυλοι αρθρώνονται μονίμως με τη χρήση προσθετικών μέσων (κοχλίες και ράβδοι). Παρά το γεγονός ότι η σπονδυλοδεσία θεωρείται μία μείζονα χειρουργική επέμβαση, η σύγχρονη εφαρμογή της ελάχιστα επεμβατικής και περισσότερο πρόσφατα της ρομποτικής σπονδυλοδεσίας έχουν ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών, προσφέροντας στον ασθενή βραχύτερη διάρκεια νοσηλείας με ταχεία παράλληλα επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες. Όταν η σπονδυλοδεσία διενεργείται υπό το φάσμα των σωστών και αποδεκτών με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές ενδείξεων από έναν έμπειρο χειρουργό σπονδυλικής στήλης, το ποσοστό επαν-επέμβασης είναι ελάχιστο.
8ος Μύθος: “Η συμπίεση των νεύρων προκαλεί σοβαρό πόνο στην πλάτη”
Πραγματικότητα: Η κλινική συμπτωματολογία και το αναφερόμενο ειδικότερα από τον ασθενή άλγος εξαρτάται από την ανατομική εντόπιση της εκάστοτε παθολογίας. Συνήθως, μία συμπιεσμένη νευρική ρίζα στη σπονδυλική στήλη οδηγεί σε άλγος στο κάτω άκρο. Αυτό που θα πρέπει πάντοτε να διερευνηθεί είναι η αιτιολογία της συμπίεσης, με τη λήψη ιστορικού, την κλινική εξέταση από τον χειρουργό σπονδυλικής στήλης και, εν συνεχεία, την διενέργεια κατά περίπτωση παρακλινικών εξετάσεων όπως ο ηλεκτροφυσιολογικός (ηλεκτρονευρογράφημα, ηλεκτρομυογράφημα) και ο απεικονιστικός (Μαγνητική Τομογραφία) έλεγχος. Η συσχέτιση των ευρημάτων από την κλινική εξέταση με τα ευρήματα από τον παρακλινικό έλεγχο είναι θεμελιώδους σημασίας για τον προσδιορισμό της ακριβούς αιτιολογίας της οσφυαλγίας ανά περίπτωση. Η ακριβής γνώση του αιτίου και της υποκείμενης παθολογίας είναι απαραίτητη για τον ορθολογικό σχεδιασμό της θεραπευτικής αντιμετώπισης.
Πηγή: iatriko.gr
