Δείτε τι έκρινε το δικαστήριο σε περίπτωση που ανήλικοι επιβαίνοντες απασφάλισαν το χειρόφρενο με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του ανήλικο παιδί που επέβαινε σε δεύτερο όχημα και διέφυγε της προσοχής των γονιών του:
Οδηγός αυτοκινήτου προκειμένου να προμηθευθεί μπουκάλι νερό από περίπτερο κατήλθε του οχήματός του αφού ενεργοποίησε το χειρόφρενο και εμπλέκοντας ταχύτητα στο κιβώτιο ταχυτήτων. Η συνεπιβαίνουσα (ενάγουσα) κατήλθε επίσης του οχήματος αφήνοντας το ανήλικο τέκνο της, το οποίο ανεπιτήρητο κατήλθε και αυτό, ευρισκόμενο πλησίον του δεξιού εμπρόσθιου τροχού. Τα ανήλικα τέκνα του πρώτου εναγόμενου (οδηγού),απασφάλισαν το χειρόφρενο και απέμπλεξαν το μοχλό ταχυτήτων του αυτοκινήτου και αυτό καθώς κύλησεκαταπλάκωσε το ανήλικο θύμα προκαλώντας της πολλαπλά συντριπτικά κατάγματα τα οποία και το οδήγησαν στο θάνατο.
Αναιρείται Εφετειακή απόφαση κατ΄άρθρ. 559 αρ 1, 8 και 14 ΚΠολΔ που έκρινε αόριστη την αγωγή με το αιτιολογικό ότι δεν περιείχε με απαιτούμενη πληρότητα, τα στοιχεία εκείνα που προσδιορίζουν την αμέλεια του πρώτου εναγομένου (οδηγού).
Κρίνοντας έτσι το Εφετείο, καθόσον αφορά στη θεμελιούμενη σε αδικοπρακτική, από το άρθρο 914 ΑΚ ευθύνη του πρώτου εναγομένου – πρώτου αναιρεσίβλητου οδηγού του ζημιογόνου αυτοκινήτου βάση της αγωγής, υπέπεσε αφ’ ενός μεν στην από τον αριθμό 14 του άρθρου 559 ΚΠολΔ πλημμέλεια της παρά το νόμο κήρυξης απαραδέκτου, αφού στην ως άνω αγωγή και ειδικότερα στο κεφάλαιο αυτής με τον τίτλο “ΥΠΑΙΤΙΟΤΗΣ”περιγράφονται με επάρκεια τα περιστατικά που στοιχειοθετούν υπαιτιότητα (αμέλεια) του πρώτου εναγομένου, οδηγού του ως άνω αυτοκινήτου, αφ’ ετέρου δε στην από τον αριθμό 8 του άρθρου 559 ΚΠολΔ, πλημμέλεια, αφού από το προαναφερόμενο περιεχόμενο της προσβαλλόμενης απόφασης και ειδικότερα από την περιεχόμενη σ’ αυτή αναφορά, ότι “δεν εκτίθεται σε αυτήν (αγωγή) απολύτως κανένα περιστατικό αμελούς συμπεριφοράς του εν λόγω οδηγού” προκύπτει ότι το Εφετείο δεν έλαβε υπόψη τους προβληθέντες από τους αναιρεσείοντες παραπάνω αγωγικούς ισχυρισμούς που προσδιορίζουν την αμέλεια του πρώτου εναγομένου – αναιρεσίβλητου οδηγού για τη θεμελίωση ευθύνης αυτού από αδικοπραξία (άρθρ. 914 ΑΚ).
Αγωγή εξ άρθρ. 4 Ν. ΓπΝ /1911
Γνήσια αντικειμενική ευθύνη Ιδιοκτήτη – Οδηγού Κατόχου Ζημιογόνου Οχήματος – Στοιχεία αγωγής
Ανήλικοι – Απαλλαγή ενεχόμενου προσώπου – ΑΚ 916 (2)
Ο Ν. ΓπΝ/1911, καθιερώνει γνήσια αντικειμενική ευθύνη (ευθύνη από διακινδύνευση) σε βάρος, του ιδιοκτήτη – κατόχου – οδηγού του ζημιογόνου οχήματος. Επομένως, για τη θεμελίωση αγωγής που έχει ως βάση το Ν. ΓΠΝ/1911, το θύμα (τρίτος) ζητώντας αποζημίωση με βάση τον εν λόγω Νόμο, έχει υποχρέωση να επικαλεστεί και να αποδείξει ζημία που προήλθε από το αυτοκίνητο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του και την ιδιότητα του εναγόμενου ως οδηγού, κατόχου ή ιδιοκτήτη του ζημιογόνου αυτοκινήτου κατά το χρόνο της προκλήσεως της ζημίας. Στις προϋποθέσεις αυτές δεν περιλαμβάνεται ούτε η πράξη ούτε το παράνομο. Απαλλαγή του ενεχόμενου προσώπου προβλέπεται πλην άλλων, και σε περίπτωση αποκλειστικής υπαιτιότητας του θύματος στη ζημία του, μη αρκούσης συντρέχουσας υπαιτιότητας του τελευταίου (ΑΚ 300).
Η υπαιτιότητα προϋποθέτει ικανότητα προς καταλογισμό, την οποία κατά τη διάταξη του άρθρου 916 ΑΚ, δεν έχει ο ανήλικος που δεν συμπλήρωσε το δέκατο έτος της ηλικίας του. Στην περίπτωση αυτή, δεν υπάρχει λόγος απαλλαγής του εναγομένου από την υποχρέωσή του προς αποζημίωση του θύματος, συντρέχει, όμως περίπτωση καθορισμού αποζημίωσης ενδεχομένως κατώτερης από την πράγματι προξενηθείσα, σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 9 του Ν.ΓπΝ/1911.
Αναιρείται Εφετειακή απόφαση, που έκρινε ως αόριστη την αγωγή και στην πραγματικότητα ως μη νόμιμη, κατά τη θεμελίωσή της στο Ν. ΓπΝ/1911, καθότι υπέπεσε στην από τον αριθμό 1 του άρθρου 559 ΚΠολΔ πλημμέλεια, αφού παραβίασε ευθέως το νόμο, αφ’ ενός μεν, με το να μην εφαρμόσει την ουσιαστικού δικαίου διάταξη του άρθρου 4 του Ν. ΓπΝ/1911, αφ’ ετέρου δε με το να αποκλείσει, “κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 12 του Ν. ΓπΝ/1911 με την οποία ορίζεται ότι ο παρών Νόμος (Ν. ΓπΝ/1911) δεν έχει εφαρμογή υπέρ των επιβαινόντων του ζημιώσαντος αυτοκινήτου…” τη θεμελίωση της αγωγής στις διατάξεις του εν λόγω Νόμου (Ν. ΓπΝ/1911), καθόσον, με βάση τα εκτιθέμενα σ’ αυτή, το ατύχημα συνέβη μετά τη θέση σε κίνηση του ως άνω αυτοκινήτου, ιδιοκτησίας του πρώτου εναγομένου – πρώτου αναιρεσίβλητου, από τα ευρισκόμενα εντός αυτού ανήλικα τέκνα του και καθ’ ον χρόνο το θανατωθέν ανήλικο τέκνο της πρώτης ενάγουσας είχε ήδη κατέλθει από το αυτοκίνητο και βρισκόταν πλησίον του εμπρόσθιου δεξιού τροχού αυτού και συνεπώς δεν είχε την ιδιότητα του επιβάτη στο αυτοκίνητο του εν λόγω αναιρεσίβλητου.
Θάνατος Ανηλίκου, Έλλειψη εποπτείας και Ψυχική Οδύνη Δικαιούχων μειωμένη
Καθοριστικά στοιχεία του ύψους της επιδικαζόμενης χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης του δικαιούχου, μεταξύ των άλλων είναι και το συντρέχον πταίσμα του θύματος, που λαμβάνεται υπόψη έστω και αν αυτό, λόγω ηλικίας (π.χ. κάτω των 10 ετών) δεν έχει ικανότητα για αδικοπραξία. Επίσης λαμβάνεται υπόψη και το συντρέχον πταίσμα του δικαιούχου της χρηματικής ικανοποίησης π.χ. του ενάγοντος πατέρα, ο οποίος δεν άσκησε επαρκώς το καθήκον εποπτείας στο θανατωθέν ανήλικο τέκνο του. Στην περίπτωση αυτή το συντρέχον πταίσμα του πατέρα ή της μητέρας λαμβάνεται υπόψη προς μείωση της χρηματικής ικανοποίησης και των λοιπών δικαιούχων όπως είναι τα αδέλφια, ο παππούς και η γιαγιά.
Πρόστηση – ΑΚ 922 (3)
Ο ισχυρισμός περί προστήσεως οφείλει να προβάλλεται πρωτοδίκως. Απαράδεκτος όταν προβάλλεται το πρώτον στην κατ΄έφεση δίκη (άρθρ. 525, 527 ΚΠολΔ), διότι έτσι μεταβάλλεται η βάση της αγωγής.
Αναιρετική Διαδικασία
εξ άρθρ. 559 αρ. 19, 20 ΚΠολΔ
Απορριπτέος ως απαράδεκτος, είναι ο λόγος αναίρεσης από το άρθρο 559 αρ 19,20 ΚΠολΔ, , καθόσον αφορά στις προβαλλόμενες από τους αναιρεσείοντες πλημέλειες , διότι, ο προβλεπόμενος από το άρθρο 559 αριθμ. 19 ΚΠολΔ λόγος αναίρεσης μπορεί να ιδρυθεί όταν το δικαστήριο εισήλθε στην έρευνα της ουσίας της υποθέσεως και διατύπωσε αποδεικτικό πόρισμα, και όχι στην περίπτωση της κηρύξεως απαραδέκτου, όπως συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση, που σύμφωνα με όσα ισχυρίζονται οι αναιρεσείοντες η αγωγήαπορρίφθηκε ως απαράδεκτη, λόγω αοριστίας κατά τη στηριζόμενη στο άρθρο 914 ΑΚ βάση της, διότι, αντικείμενο της παραμόρφωσης, κατά το άρθρο 559 αρ. 20 του ΚΠολΔ., είναι μόνον αποδεικτικά έγγραφα(κατά την έννοια των άρθρων 339 και 432 του ΚΠολΔ) και όχι διαδικαστικά έγγραφα της αυτής δίκης, όπως στην προκειμένη περίπτωση το δικόγραφο της ένδικης αγωγής.
Σχόλια – Παρατηρήσεις
1.Τροχαία με Ανηλίκους
Βλέπε σχετικά και Άρθρο «Η Ποινική ευθύνη εποπτεύοντος (υπαιτίου) ανηλίκου εμπλακέντος σε τροχαίο ατύχημα» υπόΙωάννη Ν. Ηλία, Δρ. Ποινικών κ΄ Εγκληματολογικών Νομικής Σχολής ΔΠΘ – Ειδικού Επιστήμονα Νομικής Σχολής ΔΠΘ, Δικηγόρου Πειραιά, ανωτέρω Σελ.
2.Τροχαίο από Κύλιση σταθμευμένου που απασφαλίσθηκε
Εν όψει του Σκοπού των Νόμων (ν.479/76 ήδη ΠΔ 237/86 ΚΑΙ ν.ΓπΝ) αποβλέποντοςτην προστασία των παθόντων από τον ΚΙΝΔΥΝΟ που ενυπάρχει σύμφωνα με την κρατούσα ΤΕΧΝΙΚΟ-ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ, από την ίδια την ύπαρξη του αυτοκινήτου, θεωρείται ότι τούτο ευρίσκεται εν ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ (ασχέτως κινητικής λειτουργίας του και η περίπτωσις που το σταθμευμένο επί κατηφορικού εδάφους, με κινητήρα που δεν λειτουργεί, λόγω της κατωφερείας και της Πλημμελούς προσαρμογής ή Λειτουργίας του Χειροφρένου, κινείται και κατά την διαδρομή του ΠΑΡΑΣΥΡΕΙ άλλα κανονικά σταθμευμένα αυτοκίνητα προκαλόντας ζημίας επ-αυτών για τις οποίες ΕΥΘΥΝΕΤΑΙ Ο ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΣ. Εφ.Αθ.12950/1991, ΣΕΣυγκΔ 1991/193
2. Τροχαία με Ανηλίκους – Ακαταλόγιστοι – άρθρ. 916 ΑΚ – Αντικειμενική Ευθύνη των Υποχρέων κατ. Ν. ΓπΝ/1991 .Ανήλικοι – Απαλλαγή ενεχόμενου προσώπου – ΑΚ 916
Από τις διατάξεις των άρθρων 4 και 5 Ν. ΓΠΝ/1911 ο οποίος καθιερώνει γνήσια αντικειμενική ευθύνη σε βάρος του ιδιοκτήτη, κατόχου και οδηγού του ζημιογόνου αυτοκινήτου, προβλέπεται δε απαλλαγή του ενεχομένου προσώπου, πλην άλλων και σε περίπτωση αποκλειστικής υπαιτιότητας του θύματος στη ζημία του, μη αρκούσης συντρέχουσας υπαιτιότητας του τελευταίου (ΑΚ 300). Η υπαιτιότητα όμως αυτή προϋποθέτει ικανότητα προς καταλογισμό. Τέτοια, κατά τη διάταξη του άρθρου 916 ΑΚ, δεν έχει αυτός που δεν συμπλήρωσε το δέκατο έτος της ηλικίας του. Συνεπώς στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει λόγος απαλλαγής του εναγομένου από την υποχρέωσή του προς αποζημίωση του θύματος. ΑναιρείταιΕφετειακή απόφαση κατ΄άρθρ. 559 αρ.1 ΚΠολΔ για παραβίαση των διατάξεων των άρθρων 4 και 5 του Ν ΓπΝ/1911 και 916 ΑΚ, που έκρινε ως αποκλειστικό υπαίτιο 8ετή ποδηλατιστή, δοθέντος ότι ο παθών ήταν ακαταλόγιστος και για το λόγο αυτό ο οδηγός του ζημιογόνου αυτοκινήτου δεν μπορεί ν’ απαλλαγεί από την ευθύνη του με βάση το Ν. ΓΠΝ/1911. ΑΠ 1743/2007, ΕΣυγκΔ 2007/386
Συνυπολογισμός συντρέχοντος πταίσματος του υπαιτίου οδηγού στον επιβαίνοντα ιδιοκτήτη – παθόντα εφόσον υπάρχει σχέση πρόστησης μεταξύ των, για τον καθορισμό του ύψους της χρηματικής ικανοποίησης, λόγω ψυχικής οδύνης της θανούσας επιβαίνουσας, στα μέλη της οικογενείας της, καθώς και στην αποκατάσταση της περιουσιακής τους ζημίας. ΑΠ 495/2012, ΕΣυγκΔ 2012/366.
3.Πρόστηση – ΑΚ 922
Για το ορισμένο της αγωγής πρέπει να εκτίθενται στην αγωγή με σαφήνεια τα στοιχεία που πληρούν το πραγματικό του εφαρμοστέου κανόνα ουσιαστικού δικαίου. Αν τέτοιο στοιχείο αποτελεί μία νομική έννοια, όπως είναι η πρόστηση, τότε, σύμφωνα με την ισχύουσα στο χώρο του ελληνικού δικονομικού δικαίου θεωρία του συγκεκριμένου προσδιορισμού ή της λειτουργίας του κανόνα δικαίου, δεν απαιτείται λεπτομερής αναφορά και ανάλυση των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων της εν λόγω νομικής έννοιας, αλλά αρκεί να εκτίθενται εκείνα τα βασικά περιστατικά, που επιτρέπουν στο μεν δικαστήριο να ελέγξει αν πληρούται η νομική έννοια, στον δε εναγόμενο να αμυνθεί αποτελεσματικώς. Τυχόν εκδοχή για εξαντλητική εξειδίκευση των ουσιωδών γεγονότων, που συνθέτουν τη νομική έννοια, θα υπερέβαινε την υπηρετούμενη συναφώς ανάγκη διασφαλίσεως, αφενός, της άμυνας του εναγομένου και αφετέρου, της δυνατότητας δικαστικού ελέγχου του νόμω βασίμου της αγωγής. Η συγκεκριμενοποίηση των αναφερομένων στην αγωγή βασικών γνωρισμάτων της νομικής έννοιας μπορεί να γίνει με βάση τα ειδικότερα περιστατικά που προκύπτουν από την αποδεικτική διαδικασία, έστω και αν αυτά δεν τα έχει επικαλεσθεί ο ενάγων. ΑΠ 1966/2008, ΕΣυγκΔ 2009/306
Πηγή: Επιθεώρηση Συγκοινωνιακού, Τροχαίου και Ασφαλιστικού Δικαίου
