Τι άλλαξε με τις επικουρικές συντάξεις

Ένα νέο καθεστώς ισχύει από τις 20 Δεκεμβρίου 2023 για την έκδοση των νέων επικουρικών συντάξεων.

Το καθεστώς έχει τρεις άξονες: 1) Την ενοποίηση των προϋποθέσεων επικουρικής σύνταξης, 2) την εκδοση τους με διαδικασίες fast track και, 3) την έκδοση μειωμένης επικουρικής σύνταξης.

Πιο αναλυτικά, το νέο καθεστώς προβλέπει τα ακόλουθα:

-Ενοποίηση προϋποθέσεων επικουρικής σύνταξης

Με τις νέες διατάξεις, ενοποιούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος, για όλους τους ασφαλισμένους των ενταγμένων φορέων, λογαριασμών και κλάδων στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.

Συνεπώς, από 20.12.2023 τα παραπάνω πρόσωπα για την θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος για επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος, δεν απαιτείται να έχουν συμπληρώσει κάποια από τις απαιτούμενες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, που προβλέπει η νομοθεσία του αντίστοιχου φορέα κύριας ασφάλισής τους.

Θεσπίζεται για όλους τους ασφαλισμένους του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του eΕΦΚΑ, μια ενιαία προϋπόθεση με την οποία θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα για επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος.

Ως εκ τούτου, τα εν λόγω πρόσωπα δικαιούνται επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος εφόσον έχουν συμπληρώσει 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης και συνταξιοδοτηθούν για την αυτή αιτία από τον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης και Λοιπών παροχών του e-ΕΦΚΑ.

Για την συμπλήρωση του εν λόγω χρόνου ασφάλισης εφαρμόζονται:

• οι διατάξεις του άρθρου 19 του ν.4387/2016 όταν πρόκειται για χρόνο ασφάλισης σε φορείς, λογαριασμούς και κλάδους του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ,
• οι κείμενες διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης του ν.δ.4202/1961, καθώς και οι διατάξεις του άρθρου 4 του ν.4225/2014 για συνυπολογισμό διαδοχικού χρόνου ασφάλισης και με φορείς επικουρικής ασφάλισης εκτός eΕΦΚΑ

Επίσης, δεδομένου ότι πλέον ισχύει μία και μοναδική προϋπόθεση για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος για επικουρική σύνταξη κατά τα παραπάνω αναφερόμενα, στις περιπτώσεις που υφίσταται διαδοχικός χρόνος ασφάλισης σε περισσότερους από έναν εντασσόμενους λογαριασμούς, φορείς ή κλάδους αποκλειστικά εντός του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ, πλέον δεν τηρείται η διαδικασία εύρεσης αρμόδιου φορέα, αλλά οι πράξεις απονομής της επικουρικής σύνταξης εκδίδονται από τον πρώην εντασσόμενο φορέα, λογαριασμό, ή κλάδο στον οποίο έχει υποβληθεί η σχετική αίτηση.

Επίσης, ορίζονται οι προϋποθέσεις θεμελίωσης για χορήγηση επικουρικής σύνταξης λόγω αναπηρίας και λόγω θανάτου.

Συγκεκριμένα, δεν επέρχεται καμία τροποποίηση όσον αφορά την θεμελίωση δικαιώματος για επικουρική σύνταξη λόγω αναπηρίας και λόγω θανάτου στους ασφαλισμένους του Κλάδου, καθόσον εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι προϋποθέσεις θεμελίωσης δικαιώματος για κύρια σύνταξη για την αυτή αιτία.

Τέλος, με τις νέες διατάξεις ορίζονται τα πρόσωπα για τα οποία δεν εφαρμόζεται η διάταξη της δεδομένου ότι τα πρόσωπα αυτά θεμελιώνουν δικαίωμα για επικουρική σύνταξη με ευνοϊκότερες διατάξεις

– Fast track

Καταργείται η προϋπόθεση με την οποία το σύνολο ή μέρος του χρόνου επικουρικής ασφάλισης έπρεπε να έχει διανυθεί στο πρώην ΕΤΕΑΜ ή σε φορείς που είχαν ενταχθεί σε αυτό, προκειμένου ο ασφαλισμένος ηλικίας 67 ετών και άνω, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 4.500 ημέρες επικουρικής ασφάλισης να δικαιωθεί επικουρικής σύνταξης. Επιπλέον προβλέπεται:

• χρονικό περιθώριο ενός έτους για τον έλεγχο των πράξεων απονομής επικουρικής σύνταξης που εκδίδονται με την διαδικασία της ταχείας απονομής
• μετά την πάροδο τριών ετών από την έκδοσή τους, ο εν λόγω έλεγχος αποκλείεται.

Οι νέες διατάξεις εφαρμόζονται για αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από 20.12.2023 και εφεξής, καθώς και για αιτήσεις που βρίσκονται στην διαδικασία ελέγχου, αλλά και για εκκρεμείς αιτήσεις. Στις παραπάνω περιπτώσεις τα οικονομικά αποτελέσματα ανατρέχουν στην ημερομηνία υποβολής της αρχικής αίτησης συνταξιοδότησης.

Ως εκκρεμείς νοούνται οι αιτήσεις επί των οποίων μέχρι και 19.12.2023 δεν έχει εκδοθεί:

• απόφαση από τον φορέα ή
• απόφαση από την αρμόδια Διοικητική Επιτροπή, κατόπιν υποβολής ένστασης του ασφαλισμένου επί της απόφασης

Σε περίπτωση ρητής ή σιωπηρής απόρριψης, προκειμένου να επανεξεταστεί η απονομή επικουρικής σύνταξης από τη διοίκηση, απαιτείται νέα αίτηση του διοικουμένου, η ημερομηνία της οποίας λογίζεται ως χρονικό σημείο έναρξης καταβολής της επικουρικής, εφόσον η αίτηση γίνει δεκτή.

Ως σιωπηρά απορριφθείσες θεωρούνται οι αιτήσεις, για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί καμία απόφαση σε διάστημα 50 ημερών από την υποβολή της αίτησης του διοικουμένου, όπως ορίζεται στον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.

Τέλος, επί αιτήσεων που είχαν υποβληθεί πριν την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, και για τις οποίες έχουν εκδοθεί από τις υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ αποφάσεις αναγνωρίσεων χρόνων ασφάλισης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, κρίνεται σκόπιμο να διευκρινιστούν τα ακόλουθα:

• Για αποφάσεις αναγνώρισης χρόνων ασφάλισης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος που κατά την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου δεν είχε παρέλθει η νόμιμη προθεσμία για την εξόφληση του ποσού εξαγοράς, εκδίδεται απόφαση απονομής επικουρικής σύνταξης με το νέο νομοθετικό πλαίσιο και τα οικονομικά αποτελέσματα ανατρέχουν στην ημερομηνία υποβολής της αρχικής αίτησης. Τονίζεται ότι πρέπει ταυτόχρονα να πληρούται η προϋπόθεση των 4500 ημερών ασφάλισης.
• Στην περίπτωση αποφάσεων αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, για τις οποίες έχει παρέλθει άπρακτη η προθεσμία για την εξόφληση του ποσού εξαγοράς, όπως αυτό αναγράφεται στην απόφαση, απαιτείται η υποβολή νέας αίτησης. Τα οικονομικά αποτελέσματα εκκινούν από την ημερομηνία της νέας αίτησης.

– Μειωμένη επικουρική σύνταξη

Στις περιπτώσεις χορήγησης μειωμένης κύριας σύνταξης, εφαρμόζεται μείωση στο τμήμα της επικουρικής σύνταξης που αφορά χρόνο ασφάλισης μέχρι την 31η.12.2014, σε ποσοστό ίσο με αυτό που επιβλήθηκε στην κύρια σύνταξη λόγω μειωμένου ορίου ηλικίας.

Με βάση τα παραπάνω το ποσοστό μείωσης που έχει εφαρμοστεί στην κύρια σύνταξη (τμήμα εθνικής σύνταξης) λόγω μειωμένου ορίου ηλικίας, εφαρμόζεται και στην επικουρική σύνταξη, στο Α΄ τμήμα της επικουρικής σύνταξης που αφορά χρόνο ασφάλισης μέχρι 31.12.2014.

Επισημαίνεται ότι, στις περιπτώσεις που η αίτηση για επικουρική σύνταξη υποβληθεί μετά την παρέλευση του τριμήνου από την κοινοποίηση της απόφασης συνταξιοδότησης της κύριας σύνταξης, για την οποία τα οικονομικά αποτελέσματα εκκινούν από τον επόμενο του μήνα υποβολής της σχετικής αίτησης, το ποσοστό της μείωσης που θα επιβληθεί στην επικουρική σύνταξη παραμένει ίδιο με εκείνο που επιβλήθηκε στην εθνική σύνταξη και αναγράφεται στην απόφαση συνταξιοδότησης του κύριου φορέα.

Τέλος, οι διατάξεις που προέβλεπαν την ύπαρξη ασφαλιστικού δεσμού για την θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σε μειωμένο όριο ηλικίας πλέον δεν εξετάζονται, διότι αφενός δεν προβλέπονται στην διάταξη και αφετέρου η ύπαρξη ασφαλιστικού δεσμού αποτελεί μία εκ των προϋποθέσεων θεμελίωσης για μειωμένη κύρια σύνταξη που πλέον όμως δεν λαμβάνονται υπόψη για θεμελίωση δικαιώματος για επικουρική σύνταξη, κατά τα παραπάνω αναφερόμενα.