Το ασφαλιστικό προϊόν δεν είναι πλέον ένα προϊόν πολυτελείας, αλλά ένα βασικό εργαλείο διαχείρισης οικονομικού κινδύνου, ανέφερε ο Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, Πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (ΕΑΕΕ) στην εισήγησή του στο διεθνές συνέδριο της HILA-AIDA που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα. Ο κ. Σαρρηγεωργίου αναφέρθηκε στο νέο οικονομικό περιβάλλον, στους πυλώνες ασφάλισης και στον ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η αγορά της ιδιωτικής ασφάλισης.
Η ομιλία έχει ως εξής:
Κυρίες και Κύριοι καλημέρα σας,
Πριν ξεκινήσω την εισήγησή μου θα ήθελα να αναφέρω ότι με μεγάλη χαρά η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος έθεσε το φετινό Συνέδριο της AIDA στην Αθήνα, υπό την αιγίδα της.
Αναμφίβολα η ΑIDA είναι ένας έγκριτος διεθνής οργανισμός με σημαντικό επιστημονικό έργο στην προαγωγή και ανάπτυξη του ιδιωτικού ασφαλιστικού δικαίου. Η ασφαλιστική εργασία αποτελεί ένα ιδιαίτερο μοντέλο δραστηριότητας και κατά συνέπεια η ασφαλιστική νομοθεσία αντιμετωπίζεται ανά τον κόσμο ως διακριτή περιοχή εντατικής νομικής έρευνας και ανάλυσης. Είναι εξάλλου αυτονόητο ότι ένα υψηλής στάθμης επιστημονικό έργο δεν θα μπορούσε να «σταθεί» απομονωμένο από τις οικονομικές, κοινωνικές και τεχνολογικές εξελίξεις που συνθέτουν το σύγχρονο περίπλοκο περιβάλλον. Και αυτό επιτυχώς αποτυπώνεται στο πρόγραμμα του σημερινού Συνεδρίου το οποίο πραγματεύεται τα εξαιρετικά κρίσιμα θέματα των ασφαλίσεων ζωής, υγείας και συντάξεων, ενώ και οι ομάδες εργασίας χθες ασχολήθηκαν με τις σημαντικότερες εξελίξεις στο ασφαλιστικό νομικό πεδίο και στην εποπτεία.
Έτσι λοιπόν η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος δεν θα μπορούσε να είναι απούσα από ένα τόσο σπουδαίο επιστημονικό γεγονός, όπως είναι το Συνέδριο της AIDA.
Η πορεία της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας την τελευταία πενταετία σε αχαρτογράφητα νερά, μοιάζει να πλησιάζει προς το τέλος της και όπως διαφαίνεται από τους μακροοικονομικούς δείκτες, κινούμαστε πια σε πιο στέρεο έδαφος. Παρά τις δυσκολίες που παραμένουν, στο ξεκίνημα του 2014 υπάρχουν θετικές ενδείξεις: η χώρα σημειώνει πρόοδο στη δημοσιονομική προσαρμογή, με ιδιαίτερα θετικό σημάδι την επίτευξη τόσο πρωτογενούς πλεονάσματος όσο και πλεονάσματος τρεχουσών συναλλαγών. Μπορεί λοιπόν εύλογα να περιμένει κανείς σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και της σταθερότητας, όρων απαραίτητων για να έρθει η ανάκαμψη.
Είναι βέβαιο πάντως πως η οικονομική κρίση έχει αφήσει τα σημάδια της τόσο στη λειτουργία της ίδιας της οικονομίας και των δομών της, όσο κυρίως στον τρόπο σκέψης και αντίδρασης όλων μας, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Η δικαιολογημένη ανασφάλεια που κυριαρχεί στους πολίτες επιβάλει πως πλέον μόνο αξιόπιστοι φορείς, μόνο αξιόπιστες προτάσεις μπορούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη τους και να βγάλουν τελικά τη χώρα από την κρίση.
Η σωρευτική μείωση της οικονομικής δραστηριότητας τα τελευταία πέντε χρόνια της τάξης του 20,1%, που κατ’ αναλογία στην ασφαλιστική αγορά είναι περίπου 15%, καθώς και τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας στο σύνολο του πληθυσμού και ειδικά στους νέους, αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που καλείται να διαχειριστεί η Πολιτεία. Μισθοί και συντάξεις έχουν υποστεί μεγάλες μειώσεις ενώ παράλληλα η φορολογία αυξάνεται με αποτέλεσμα τη μεγάλη συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών. Ταυτόχρονα, οι κοινωνικές παροχές του Κράτους στις συντάξεις και την υγεία περιορίζονται δραματικά κι ενώ μέχρι κάποια χρόνια πριν, το Κράτος ήταν πρακτικά ο βασικός υπεύθυνος για τη φροντίδα της σύνταξης και της υγείας των πολιτών (και μάλιστα με πολύ μεγάλες, συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, παροχές που ήταν αναντίστοιχες της οικονομικής συνεισφοράς που ζητείτο) σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Το Κράτος υπό το βάρος της ανεστραμμένης δημογραφικής πυραμίδας, της αύξησης του προσδόκιμου της ζωής αλλά και άλλων παραγόντων, αδυνατεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας` το σύστημα κοινωνικών παροχών όπως το γνωρίζαμε είναι πλέον μη βιώσιμο ενώ οι μελλοντικές παροχές του ανεπαρκείς.
Καθίσταται επομένως σαφές πως το ασφαλιστικό προϊόν ειδικά την εποχή μας δεν είναι ένα προϊόν πολυτελείας, αλλά ένα βασικό εργαλείο διαχείρισης οικονομικού κινδύνου. Οι συνθήκες έχουν αλλάξει και η ελληνική κοινωνία, εν μέσω κρίσης, έχει περισσότερο από ποτέ ανάγκη την ασφάλιση. Ο Έλληνας της οικονομικής κρίσης, καθίσταται πολλαπλά εκτεθειμένος απέναντι στους κινδύνους: είναι ανασφάλιστος, έχει υποστεί μείωση των εισοδημάτων του, δηλαδή δεν έχει τα κεφάλαια για να καλύψει την ενδεχόμενη ζημιά (ούτε ο ίδιος, ούτε η οικογένειά του) και την ίδια στιγμή το κράτος δεν έχει τα μέσα για να τον στηρίξει στο βαθμό που έκανε μέχρι σήμερα.
Η ασφαλιστική αγορά έχει υποχρέωσή προς την κοινωνία να συμπληρώσει με ποιότητα και αξιοπιστία τη σύνταξη και την περίθαλψη του σκληρά εργαζόμενου Έλληνα Πολίτη. Δεν αμφισβητούμε ότι το θεμέλιο του συστήματος είναι μια, σε νέες βάσεις, υγιής κρατική κοινωνική ασφάλιση Πρώτου Πυλώνα. Παράλληλα όμως είναι πλέον πασιφανές ότι η θεσμική αναβάθμιση του ρόλου της Ιδιωτικής Ασφάλισης σε τομείς όπως οι συντάξεις και η περίθαλψη, είναι πια απαραίτητη και θα ενδυναμώσει αποφασιστικά, το κρατικό δίκτυ ασφαλείας. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρξει ενίσχυση της αξιοπιστίας και αύξηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο θεσμό της ασφάλισης. Η ελληνική ασφαλιστική αγορά κινείται προς αυτή την κατεύθυνση μέσω κυρίως τριών αξόνων:
- της πιστής εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου όπως αυτό ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία Solvency II,
- της αυστηρής εποπτείας που ασκείται από την ΤτΕ και η οποία διασφαλίζει και εγγυάται τη συμμόρφωση στο κανονιστικό πλαίσιο και τέλος μέσω
- της ύπαρξης των Εγγυητικών Ταμείων.
Ο πρώτος άξονας ενίσχυσης της αξιοπιστίας, το θεσμικό πλαίσιο Solvency II, αλλάζει άρδην τη λειτουργία του ασφαλιστικού κλάδου. Το νέο αυτό ευρωπαϊκό καθεστώς έχει στόχο τη διασφάλιση της προστασίας του καταναλωτή και για να το επιτύχει αυτό θωρακίζει την ασφαλιστική αγορά ζητώντας περισσότερα κεφάλαια και επιβάλλοντας κανόνες και διαδικασίες στην εταιρική διακυβέρνηση. Πρόκειται για μια προσέγγιση που δίνει μεγάλη έμφαση στη διαχείριση κινδύνου (risk based approach), στην ουσία ποσοτικοποιεί όλους τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να επηρεάσουν τη φερεγγυότητα της ασφαλιστικής επιχείρησης και τους συνδέει με τις ανάγκες της σε κεφάλαια, ενώ παράλληλα επιβάλλει διαδικασίες που διασφαλίζουν την ορθή διακυβέρνηση των πόρων. Το Solvency II θα είναι σε πλήρη εφαρμογή από 1.1.2016 και η ασφαλιστική αγορά έχει μπει με ταχείς ρυθμούς σε τροχιά εντατικής προετοιμασίας.
Βέβαια δεν πρέπει να αγνοείται το γεγονός ότι η εφαρμογή όλων αυτών των κανόνων απαιτεί κόπο, χρόνο και φυσικά κεφάλαια από τις εταιρίες προκειμένου να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα. Τα επόμενα δύο χρόνια μέχρι την πλήρη εφαρμογή του Solvency II θα είναι χρόνια εντατικής προετοιμασίας και προσαρμογής, διευκρινίσεων και βαθμονομήσεων ώστε να εξασφαλιστεί η σωστή λειτουργία της αγοράς υπό το νέο καθεστώς. Η ΕΑΕΕ στηρίζει ξεκάθαρα τις κινήσεις της εποπτικής αρχής για τη θωράκιση του κλάδου, και είμαστε έτοιμοι να τη συνδράμουμε όσο και όπως μπορούμε, επισημαίνοντας όμως δύο κύρια σημεία:
Πρώτον, πρέπει να ισχύσουν οι ίδιοι κανόνες για όλους όσους λειτουργούν στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από το που προέρχονται ώστε να μη δημιουργηθούν νέες στρεβλώσεις στην αγορά.
Δεύτερον, πρέπει πάση θυσία, να μην αυξηθεί η γραφειοκρατία για τις εταιρείες, πράγμα που θα επηρέαζε αρνητικά την εύρυθμη λειτουργία κάθε ασφαλιστικής επιχείρησης. Η γραφειοκρατία προσθέτει βάρος που αυξάνει το κόστος της ασφάλισης και την κάνει δυσπρόσιτη με κίνδυνο ο μέσος πολίτης να μείνει και πάλι ανασφάλιστος.
Ο δεύτερος άξονας είναι ο σοβαρός και συνεχής έλεγχος και εποπτεία που ασκείται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Ως αγορά καλωσορίζουμε τις κανονιστικές αλλαγές και τις μεταβολές που θα επιφέρουν και αποζητούμε τους αυστηρούς κανόνες λειτουργίας του κλάδου και τις συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού που θωρακίζουν την αγορά, αίρουν την αβεβαιότητα και αποκαθιστούν την εμπιστοσύνη. Το περιβάλλον γίνεται εξαιρετικά απαιτητικό και σε συνδυασμό με την αυστηρή και σοβαρή εποπτεία διασφαλίζεται η προστασία των καταναλωτών επιτρέποντας μόνο στους καλύτερους να δραστηριοποιούνται.
Τέλος η ύπαρξη Εγγυητικών Ταμείων στον τομέα της ιδιωτικής ασφάλισης, δηλαδή ταμείων που αποβλέπουν στην εύρυθμη λειτουργία του κλάδου ασφάλισης αστικής ευθύνης από την κυκλοφορία οχημάτων και στη διασφάλιση των συμφερόντων των κατόχων μακροχρόνιων συμβολαίων ζωής, αποτελεί ένα πρόσθετο δίκτυ ασφαλείας και ενίσχυσης της αξιοπιστίας της ασφαλιστικής αγοράς. Η αρτιμέλεια των Ταμείων είναι ένα ζήτημα εξαιρετικά σημαντικό που χρήζει διαχείρισης, επιμέλειας και σοβαρής εποπτείας.
Η σημερινή κατάσταση, με το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής να είναι ένα νεοσύστατο ταμείο με περιορισμένα κεφάλαια και το Επικουρικό Κεφάλαιο Αυτοκινήτου, βελτιωμένο μεν, να κουβαλάει ακόμη τα βαριά προβλήματα του παρελθόντος δε, παρά την εξαιρετική δουλειά που γίνεται από τη Διοίκησή του, επιβάλλει τη λήψη μέτρων για την ενίσχυση και θωράκισή τους. Σε αντίθετη περίπτωση ζημιωμένοι θα βρεθούν κυρίως οι καταναλωτές-ασφαλισμένοι και μάλιστα την πιο κρίσιμη στιγμή: τη στιγμή που έρχεται η ώρα εκπλήρωσης της ασφαλιστικής υπόσχεσης, τη στιγμή της ζημιάς. Συνέπεια αυτού θα είναι η αξιοπιστία των ασφαλιστικών εταιρειών και κατ’ επέκταση της ασφαλιστικής αγοράς να πληγεί εκ νέου, ενώ παράλληλα τυχόν νέα ελλείμματα στα Εγγυητικά Κεφάλαια θα κληθούν να χρηματοδοτηθούν από τις ασφαλιστικές εταιρείες με ανάλογες επιπτώσεις στο ασφαλιστικό προϊόν, τα ασφαλιστικά κεφάλαια και την τσέπη του καταναλωτή.
Εδώ θα ήθελα να τονίσω ότι τα υπάρχοντα ελλείμματα ταμείων όπως το επικουρικό αυτοκινήτου, είναι αποτέλεσμα της πλημμελούς εποπτείας της πολιτείας τις προηγούμενες δεκαετίες και σε καμία περίπτωση δε θα ήταν δίκαιο, νόμιμο και εφικτό να ζητηθεί να καλυφθούν από την ασφαλιστική αγορά. Αναδεικνύεται επομένως ο καίριος ρόλος που καλείται να διαδραματίσει η εποπτική αρχή για την προληπτική δράση και τη διασφάλιση της κεφαλαιακής επάρκειας των ασφαλιστικών εταιρειών ώστε να μη χρειαστεί να λειτουργήσει ο μηχανισμός των ταμείων παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Κυρίες & Κύριοι,
Στη δική μας δουλειά, η αξιοπιστία είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς το προϊόν το οποίο προσφέρουμε είναι μια υπόσχεση για το μέλλον. Η αυστηρή εποπτεία, το θεσμικό πλαίσιο και τα υγιή Εγγυητικά Ταμεία αποτελούν τα διαπιστευτήρια της αξιοπιστίας και φερεγγυότητάς μας, προκειμένου η ασφαλιστική αγορά να αναλάβει τον αναβαθμισμένο ρόλο που της αξίζει και μπορεί να διαδραματίσει στην ελληνική κοινωνία και οικονομία, προς όφελος του Έλληνα Πολίτη.
